جوان آنلاین: محسن مهدیان طی یادداشتی در روزنامه همشهری نوشت:
حرف‌های باقیمانده از انتخابات بسیار است، اما یکی از مهم‌ترین‌های آن پیش‌بینی‌هایی است که خطا از آب در آمد.
دقت کردید؟ رفتید مجدد رجوع کنید؟ چندتایی را مرور کنیم.
پیش‌بینی غالب این بود که مشارکت آن‌هم بعد از شهادت رئیسی، ازانتخابات مجلس بیشتر باشد. در دور اول چنین نشد.
پیش‌بینی غالب این بود که آمدن پزشکیان و حمایت خاتمی و چه و چه، باعث رشد مشارکت اصلاح‌طلبان می‌شود و باز هم نشد؛ نهایتاً تکرار ۱۴۰۰.
پیش‌بینی غالب این بود که در مشارکت حدود ۵۰درصد، جریان غیراصلاح‌طلب پیروز میدان است و نشد.
پیش‌بینی غالب این بود که کارآمدی دولت رئیسی منجر به رشد مشارکت می‌شود، اما نشد.
پیش‌بینی غالب این بود که حضور میلیونی مردم در تشییع جنازه یعنی استمرار دولت رئیسی اما غیر این رقم خورد.
پیش‌بینی غالب این بود که سبد رأی پزشکیان از جریان اصلاحات پر می‌شود، اما از سبد رئیسی گرفت.
پیش‌بینی غالب این بود که جمع آرای اصولگراهای ۱۴۰۰ به سبد جلیلی ریخته می‌شود، اما حدود ۸میلیون جدا شد.
چرا؟ این میزان خطای پیش‌بینی سابقه نداشته است. این را کنار آشفته‌بازار نظرسنجی‌ها بگذارید که اغلب گرفتار خطاهای عجیب و غریب در پیش‌بینی مشارکت و آرا شدند. بازهم چرا؟
یک جمله‌ای‌اش این است: ما با پدیده نوظهوری در جامعه مواجهیم که باعث می‌شود مردم با ابزارهای سنتی و قواعد گذشته پیش‌بینی نشوند و حتی نظرسنجی‌ها نیز قابل اتکا نباشد. اما همین نیز چرا؟ این پدیده نوظهور چیست؟
مردم ما و البته همه دنیا در جهان جدیدی زیست می‌کنند که با واقعیت فاصله دارد. فضای مجازی یک دنیای واقعی است اما واقعیت نیست؛ مردم با تصویری که برای‌شان ساخته می‌شود، در آن زندگی می‌کنند؛ یک تصویر ذهنی که الزاما ارتباطی با واقعیت ندارد و برساخته مجازی است. عمده زندگی مردم در فضای مجازی است؛ پایش روی زمین است اما دل و ذهنش در فضای مجازی.
مهم نیست در واقعیت چه می‌گذرد؛ مهم این است که در مجازی چه چیز ساخته می‌شود. مهم کارآمدی شهید رئیسی نیست؛ مهم بازنمایی آن است در تصویر مجازی. مهم خبر نیست؛ مهم روایت از خبر است.
اما در روایت‌سازی چه‌کسی دست برتر را دارد؟ کسی که بتواند روایت پرقدرت بسازد. روایت پرقدرت چیست؟ روایتی که بیشتر تکرار شود. چه روایتی بیشتر تکرار می‌شود؟ روایتی که در شبکه‌ها و گعده‌ها و حلقه‌های متنوع و مختلف بیشتری بچرخد. چه‌کسی می‌تواند به این گروه‌ها دسترسی بیشتری پیدا کند؟ کسی که قدرت حلقه‌سازی بیشتر داشته باشد یا نظام زیرساختی حلقه‌ها را در اختیار داشته باشد. و البته این قدرت می‌تواند دست ضدانقلاب باشد یا یک جاهل داخلی.
روشن است؟ ان‌شاءالله که عمق دردناک ماجرا حس شده است؛ یعنی مهم نیست که مرزهای شما امن است؛ مهم نیست که جسم‌ها صیانت می‌شود. مهم نیست یعنی کافی نیست؛ مهم این است که ذهن‌ها در اختیار حقیقت نیست و به‌دور از واقعیت است.
با این توضیح، با قواعد دنیای واقعی نمی‌شود جامعه را پیش‌بینی کرد. نظرسنجی نیز خیلی وقت‌ها به خطا می‌رود، چون نظرسنجی، نظرخواهی در یک نقطه و لحظه است و معلوم نیست آخرین دریافتی مخاطب از فضای مجازی چیست و چه تصویری برای او ساخته می‌شود؟... و به همین دلیل است که آرا و نرخ مشارکت در ۲۴ساعت منتهی به صندوق تغییر کرد.
از انتخابات عبور کنیم. جای رأی مردم روی چشم ماست. اما مسئله را از زاویه حکمرانی تحلیل کنید. آقایان هنوز در حیرت فیلترکردن و فیلترنکردن دوزانو مقابل دنیای پلتفرمی نشسته‌اند.
