جوان آنلاین: سرا‌های محله در مناطق مختلف تهران راه‌اندازی شد تا کمبود‌های فرهنگی شهر و محله را تا حدودی برطرف کند. در این سال‌ها، برخی از سرا‌ها توانستند موفق عمل کنند، بدون شک راز و رمزی در آن‌ها نهفته است که توانسته شهروندان زیادی را به خود جذب کند و رضایتمندی‌شان را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل عملکرد این سرا‌های محله موفق باید مورد توجه و حمایت بیشتر مسئولان شهرداری قرار بگیرد تا با تقویت و همچنین الگوسازی‌شان، وضعیت سایر سرا‌های محله را نیز بهبود ببخشد.
از همان روز اولی که داستان راه‌اندازی سرا‌های محله در مناطق مختلف تهران پیچید، بسیاری از شهروندان خوشحال بودند، چراکه از این طریق می‌توانستند با کمترین هزینه، از امکانات آموزشی مناسبی برخوردار شوند، به خصوص آن‌هایی که در مناطق ضعیف‌تر شهر زندگی می‌کردند و توان ثبت‌نام در کلاس‌های مختلف را نداشتند. حالا چندین سال است که برخی از سرا‌های محله با هزینه‌های حداقلی، کلاس‌های متنوعی را در اختیار شهروندان قرار داده و موجب رشد و بالندگی شهروندان می‌شوند. «سرای محله قاسم آباد و ده‌نارمک واقع در ناحیه ۷ منطقه ۴» یکی از همین سرای محله‌هاست که بدون اغراق، با کادر مدیریتی قوی و دلسوزی که دارد، توانسته افراد زیادی را از نقاط دور و نزدیک، به خود جذب کند، اما رمز موفقیت این سرای محله در چیست؟ و چرا همه سرا‌های محله نتوانسته‌اند این موفقیت را کسب کنند؟
در همان بدو ورود به «سرای محله قاسم‌آباد و ده‌نارمک» اتاقی در سمت راست قرار دارد که چند نفر از پرسنل در آنجا کار‌های اداری را انجام می‌دهند. همه‌شان لبخندی روی لب دارند و صمیمانه پذیرای اهالی محله هستند، تعداد زیادی از مادران به همراه کودکشان در این ساختمان به چشم می‌خورد، عمده خدمات در این سرای محله، مربوط به کودکان و نوجوانان می‌شود و البته اهمیت زیادی به آموزش مادران هم می‌دهند، چراکه کادر مدیریتی اینجا معتقد است خانواده‌ای می‌تواند شاد و پویا بماند که حال مادران در آن خوب باشد. این نگاه قشنگ باعث‌شده آوازه این سرای محله در مناطق مختلف تهران بپیچد و افراد زیادی از راه‌های بسیار دور، مثل دماوند، سوهانک، اتوبان محلاتی، پیروزی و پردیس به اینجا بیایند.
مربیان کاربلد
در طبقه اول این سرای محله، اتاقی وجود دارد که در آن مهدکودک در دو شیفت صبح و ظهر پذیرای کودکان است. مربی این مهدکودک رفتار جذابی با بچه‌ها دارد، برای همین هر کودکی که از روز اول به آنجا می‌آید، دلش نمی‌خواهد به خانه برگردد! از مدیر بخش مهدکودک‌ها و پیش‌دبستانی‌ها درباره رمز موفقیت‌شان در این بخش سؤال می‌پرسم، او می‌گوید: «ما در انتخاب مربی دقت زیادی داریم و فقط بحث مالی برایمان مهم نیست. برای همین تنها مربیانی را استخدام می‌کنیم که بتوانند ارتباط خوب و مؤثری با کودکان برقرار کنند.»
در طبقه دوم، اما اتاق پیش‌دبستانی‌هاست که البته چند روزی است تعطیل شده و بچه‌ها به تعطیلات تابستانه رفته‌اند، اما اتاق کوچک دیگری برای کلاس آی‌مت تعیین‌شده، کلاسی که در سایر سرا‌های محله برگزار نمی‌شود. مربی این کلاس هم، کارش را خوب بلد است، چراکه صدای بازی و خنده کودکان به همراه همکلاسی‌هایشان از پشت در شنیده می‌شود و مادرانشان هم از نحوه تعامل خانم مربی با بچه‌ها رضایت دارند. یکی از مادران حاضر در این سرای محله درباره علت ثبت‌نام کودکش در این سرای محله می‌گوید: «من از منطقه ۱۴ به اینجا می‌آیم تا پسرم در این کلاس با همسن و سالانش وقت بگذراند. در حالی که تمام محیط‌های آموزشی منطقه خودمان را زیر و رو کردم، اما کلاسی وجود نداشت که به کودک من امکان بازی با همسن و سالانش را بدهد. مزیت این کلاس که حاضر شده‌ام کودک را به اینجا بیاورم، این است که رده سنی در آن رعایت می‌شود؛ مثلاً کودک چهار ساله من را با یک کودک شش ساله در یک کلاس نمی‌گذارند، کاری که در برخی از محیط‌های آموزشی دیگر رعایت نمی‌شود.».
اما یکی دیگر از مادران حاضر در آنجا که تجربه حضور در کلاس‌های آموزشی نامناسب را داشته‌است، می‌گوید: «گاهی مربیانی در آموزشگاه‌ها استخدام می‌شوند که حتی طرز درست صحبت کردن با کودک را بلد نیستند. به نظر من آن‌ها فقط پول را می‌بینند و نه هیچ چیز دیگر. از مزیت‌های مهم این سرای محله استخدام مربیانی است که می‌دانند با یک کودک چطور صحبت کنند.»
مشاوره رایگان
مشغول صحبت هستیم که یک خانم خوشرو به سراغمان می‌آید و می‌گوید: «خانم‌ها، کلاس نمی‌آیید؟» بعد هم مادران جوان را به سمت اتاق کناری راهنمایی می‌کند، من هم همراهشان می‌شوم. کلاسی که ابتدا نمی‌دانم برای چه چیزی برگزار شده، اما دقایقی بعد می‌فهمم کلاسی جذاب و دوست‌داشتنی است و درس‌های زیادی به مادران در آنجا داده می‌شود، درس مهارت‌های مختلف در زندگی که خیلی‌هایشان اعتراف می‌کنند تا پیش از این بلد نبودند؛ درس نوع برخورد با کودک و اینکه چطور از عهده چالش‌های مرتبط با رشد آن‌ها بربیایند، در واقع در اینجا، مادران می‌توانند همزمان با فرزند خردسال خود که در کلاس، مشغول بازی و آموزش است به صورت رایگان آموزش ببینند! امکانی که شاید در محیط‌های آموزشی گران‌قیمت هم در اختیارشان قرار نگیرد، اما در اینجا رشد کودک، مادر و به طور کلی خانواده ارزشی فراتر از افزایش درآمد سرای محله دارد.
بعد از اتمام کلاس، از یکی از خانم‌های حاضر در آنجا درباره تأثیر این کلاس‌های مشاوره در زندگی‌اش سؤال می‌پرسم، او می‌گوید: «یکبار به ما درس کنترل مهارت خشم دادند، خانم مشاور گفت: «اینکه می‌گویید خشم خود را نمی‌توانید مهار کنید یک دروغ محض است، چراکه وقتی میهمان به خانه‌تان می‌آید که با او رودربایستی دارید، به راحتی خشم خود را در مقابل کودکتان کنترل می‌کنید تا مبادا از سمت میهمان‌تان مورد قضاوت قرار بگیرید، پس از امروز به خودتان دروغ نگویید، شما می‌توانید همه خشم خود را در مقابل کودکتان مدیریت کنید.» همین صحبت‌های او باعث شد تا من خودم را برای هر لحظه و هر زمانی که با کودک وارد چالش می‌شوم، مدیریت کنم و دیگر سر او داد نزنم. این نکات تأثیر خیلی خوبی در روابط من با فرزندم و همچنین پرورش او گذاشته‌است. جالب‌تر اینکه همه این نکات به صورت رایگان در اختیارمان قرار می‌گیرد و من واقعاً خدا را برای آشنایی با این سرای محله شکر می‌کنم.» به نظر می‌رسد که این سرای محله به آن هدفی که برایش تعیین شده‌بود، رسیده‌است.
محیطی شبیه به خانه
همچنین یکی از خانم‌های حاضر در آنجا می‌گوید: «به چند سرای محله که نزدیک خانه‌مان بود، رفتم، اما برخورد مناسبی ندیدم. آن‌ها هم هزینه‌های کمی بابت کلاس‌های آموزشی می‌گرفتند، اما برخورد کارکنانش را نمی‌پسندیدم، اما در اینجا رفتار‌ها کاملاً صمیمانه است و تمام ساعاتی که در اینجا هستم حس می‌کنم در محیط امنی شبیه به خانه‌مان هستم.»
زمانی گفته می‌شد که هر کس باید خودش مسئول محله‌اش باشد، شاید برای همین هدف بود که سرای محله برنامه‌ریزی شد تا بسیاری از معضلات اجتماعی را از سر راه بردارد. چه خوب است آن‌هایی که توانسته‌اند این هدف را محقق کنند، تشویق شوند و فضای بیشتری در اختیارشان قرار بگیرد. بدون شک در چنین شرایطی، این سرا‌های محله موفق‌تر و بهتر عمل خواهند کرد، چراکه بستر بیشتر و مناسب‌تری برای توجه به خانه و خانواده‌های منطقه‌شان دارند.
گفته می‌شود که سرا‌های محله کاملاً خودگران هستند، بنابراین مدیران سرا باید با شهریه‌های ارزان‌قیمتی که از خانواده‌ها می‌گیرند، از عهده مخارج و هزینه‌های جاری این مجموعه‌ها از جمله قبوض آب، برق، گاز و تلفن برآیند. علاوه بر این هزینه تعمیرات و کار‌های عمرانی هم بسیار برایشان گران تمام می‌شود. در این زمینه شهرداری مناطق مختلف می‌توانند با سرا‌های محله همکاری و مشارکت داشته‌باشد تا اجرای برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی آن‌ها لنگ نماند و روند ادامه کارهایشان را تقویت سازند.
