سرویس بین الملل جوان آ‌نلاین: «جرمی هانت»، وزیر امور خارجه انگلیس اعلام کرد که نازنین زاغری، محکوم امنیتی بازداشت‌شده در ایران را تحت «حمایت دیپلماتیک» قرار داده است. با این تصمیم، بازداشت این محکوم امنیتی تابعیتی را از یک مسأله کنسولی به یک مناقشه حقوقی فیمابین دولت‌های دو کشور تغییر می‌دهد و به‌دنبال افزایش فشار‌های سیاسی برای آزادی او خواهد بود.
بیانیه وزیر خارجه انگلیس
در بیانیه جرمی هانت آمده است: «امروز من تصمیم گرفته‌ام که انگلیس گامی بسیار غیرمعمول برداشته و [برای زاغری]حمایت دیپلماتیک اعلام کند. بدین ترتیب، دولت انگلیس رسماً اذعان می‌دارد که رفتار‌ها با او منطبق با تعهدات ایران ذیل قوانین بین‌المللی نیست و مسأله را به یک مسأله رسمی فیمابین دولت‌های دو کشور تبدیل می‌کند.»
در ادامه این بیانیه ادعا شده است: «تصمیم من یک گام مهم دیپلماتیک است که به تهران نشان می‌دهد رفتارش کاملاً نادرست است. بعید است این تصمیم معجزه کرده و به نتایج یک شبه منجر شود، اما به کل دنیا نشان می‌دهد که نازنین بی‌گناه است و انگلیس در برابر رفتار‌هایی تا این حد ناعادلانه با شهروندانش ساکت نخواهد نشست.»
وزیر خارجه انگلیس در پایان این بیانیه ایران را به استفاده از «افراد بی‌گناه» به‌عنوان اهرم فشار دیپلماتیک متهم کرده و گفته از دولت ایران می‌خواهد نازنین زاغری را آزاد کند. اما بلافاصله آقای «حمید بعیدی‌نژاد»، سفیر ایران در انگلیس در واکنش به تصمیم هانت در توییترش نوشت: «تصمیم وزارت خارجه انگلیس به اعطای حمایت دیپلماتیک به خانم زاغری، مخالف حقوق بین‌الملل می‌باشد و فاقد آثار حقوقی و اجرایی است. حقوق بین‌الملل اعطای حمایت دیپلماتیک از سوی دولت‌ها را فقط نسبت به اتباع خود ممکن می‌داند. طبق قانون ایران، ایرانیان فارغ از محل اقامت، تابعیت خود را حفظ می‌کنند.» بر اساس ماده چهار کنوانسیون ۱۹۳۰ لاهه «یک کشور نمی‌تواند از یکی از اتباع خود علیه کشوری که این فرد تابعیت آن را نیز دارد به حمایت دیپلماتیک متوسل شود» همچنین بر اساس ماده ۷۱، بند ۱، مأموران کنسولی که تابعیت دولت پذیرنده را دارند فقط نسبت به فعالیت‌هایی که در اجرای وظایف خود انجام می‌دهند ازمصونیت قضایی بهره‌مند خواهند گردید. سایر اعضای پست کنسولی ازمصونیت‌ها فقط تا حدودی که دولت پذیرنده به آنها اعطاء می‌نماید - برخوردار خواهند شد.»
مسعود اخوان فرد: تنها نظام حقوقی ایران برای زاغری معتبر است
در همین زمینه مصاحبه‌ای داشتیم با مسعود اخوان‌فرد، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و کارشناس مسائل حقوق بین‌الملل تا ابعاد حقوقی این بیانیه را بررسی کنیم.
مسعود اخوان‌فرد، با اشاره به مواضع انگلیس در خصوص پرونده نازنین زاغری، گفت: این‌گونه بیانیه‌هایی که کشور‌های اروپایی مطرح می‌کنند ما را به یاد قدیم می‌اندازد که کشور‌های استعمارگر به روش‌های مختلف در پی حمایت برخی از جاسوسان و نیروهای خودشان بر می‌آمدند. این حرکت‌ها بیشتر از تفکر کاملاً قدیمی و بسیار مداخله جویانه بریتانیای استعمارگر نشأت می‌گیرد.
این کارشناس مسائل حقوقی، افزود: این موضوع لندن مبین این است که فرد دستگیر شده کاملاً مورد نظر و حمایت دولت بریتانیا بوده است. ادله‌هایی در این باره وجود دارد که این موضوع را اثبات می‌نماید و نیازی به دلیل دیگر نداریم. وی به عنوان کارمند و مأمور دولتی بریتانیا همکاری می‌کرده و در مقاطعی در قالب یک جاسوس برای لندن فعال بوده است.
این استاد دانشگاه با اشاره به مواضع لندن در این باره، اضافه کرد: این مواضع می‌تواند برای ما هم مثبت باشد و هم منفی. مثبت از این حیث که ادله ما را برای جاسوس بودن و.. پرونده زاغری را کامل می‌کند. منفی از این حیث که یک کشور در امور داخلی ما و برای تبعه ایرانی دخالت می‌کند. عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی؛ گفت: این از نظر حقوق بین‌الملل قابل قبول نیست و محکوم است که هر فردی که پرونده‌ای دارد به نوعی تحت‌الحمایه استعمارگر کهن انگلستان قرار گیرد. کشوری که مداخله‌جو و جاسوس‌پرور است و بدبختی و مشکلاتی برای ایران پیش می‌آورد که می‌توان در فیلم هنری «یتیم خانه» این موضوع را دید که به تصویر کشیده شده است. (در زمان قاجار و بر اثر خیانت انگلیس‌ها ۹ میلیون نفر از مردم ایران جان باختند که این موضوع در فیلم «یتیم خانه» نشان داده شده است.)
این کارشناس مسائل بین‌الملل تأکید کرد: این هشداری است برای غرب‌زدگانی که به این نوع تفکرات قرون وسطایی، که از طرف ملت ما محکوم است. این حرکت بریتانیا مداخله جویانه است و شاید در قرون وسطی این مفهومی داشت، ولی اکنون و در کشوری مثل ایران دارای مفهوم نیست و لندن این اجازه را ندارد که در امور داخلی کشورمان دخالت کند.
اخوان فرد با اشاره به شکل‌گیری مناقشه دیپلماتیک میان تهران و لندن در این باره، یادآور شد: از منظر نظام حقوقی ایران کاملاً مستقل است و خانم زاغری هم یک تبعه ایرانی است لذا همین نظام حقوقی برای زاغری معتبر است و نه تنها انگلیس بلکه هیچ کشوری دیگر نمی‌تواند در این باره تصمیم بگیرد، چون نظام حقوقی ما مستقل است و ادله‌های لازم در این باره را ارائه کرده است.
وی افزود: این موضوع قابل مناقشه است و نیازمند تصمیم‌گیری و برخورد جدی است. مسوولان ما در وزارت خارجه و بخش حقوق بشر اسلامی قوه‌قضاییه می‌توانند در این باره ورود کرده و اعلام موضع کنند و این موضوع می‌تواند به‌عنوان یک مسأله بین‌المللی دیپلماتیک مطرح باشد.
این کارشناس مسائل حقوقی، ادامه داد: حرکت انگلیس مخالف موازین کامل حقوق بین‌المللی و بشری است. کمیسیون‌های بین‌المللی اجازه نمی‌دهد که کشوری در امور کشوری دیگر برخورد کند شاید اگر مواضع لندن در برخورد با یک حرکت تروریستی مثل جمال خاشقجی که در ترکیه و توسط کنسولگری آل‌سعود در استانبول به قتل رسید، می‌دیدیم کمتر شبهه ورود می‌کرد، ولی کسی که تبعه است و در زندان کشورمان از تمام حقوق و مواهب برخوردار است صحبت لندن جایگاهی جز دخالت در امور کشورمان را مطرح نمی‌کند.
این کارشناس مسائل حقوقی، تأکید کرد: به تعبیری حرکت ما در برابر دخالت‌های لندن در این پرونده می‌تواند، مخلوطی از حرکت دیپلماتیک، حقوقی و قضایی باشد و حتی برخی از کرسی‌های دانشگاهی وارد شوند و واپس‌گرایی انگلیس به سیاست‌های استعماری‌اش را به صورت علمی نقد کنند.
نازنین زاغری کیست؟
زاغری که از سال ۱۳۹۵ به جرم فعالیت‌های تبلیغی علیه نظام و تلاش برای براندازی نرم بازداشت و به پنج سال زندان محکوم شده هم اکنون در حال گذراندن دوران محکومیت خود است. این محکوم امنیتی هنگام بازداشت به عنوان مدیر پروژه در شرکت رسانه‌های گروهی «تامسون رویترز» فعالیت می‌کرد.
رسانه‌های غربی بعد از بازداشت زاغری با راه‌اندازی هجمه‌های شدید تبلیغاتی مدعی شده بودند سفر او به ایران بابت بازدید خانوادگی صورت گرفته بود و او هیچ مأموریت رسانه‌ای یا کاری نداشته است.
به‌رغم این ادعاها، آبان‌ماه سال ۱۳۹۶، «بوریس جانسون» وزیر خارجه وقت انگلیس در پارلمان این کشور به صورت ناخواسته فاش کرد که او هنگام بازداشت برای مأموریت کاری از جانب تامسون رویترز به ایران سفر کرده است.
جانسون در جلسه‌ای در آن زمان در پارلمان انگلیس گفت: «وقتی بررسی می‌کنم ببینم نازنین زاغری در حال انجام چه کاری بوده می‌بینم که او، آنطور که من می‌دانم- فقط در حال آموزش روزنامه‌نگاران در ایران بوده است.»
این سخنان جانسون با واکنش‌های بسیار شدید و بی‌سابقه در انگلیس روبه‌رو شد و تا آنجا پیش رفت که شماری از مقام‌ها در این کشور خواستار استعفای وی شدند. «جرمی کوربین»، رهبر حزب کارگر و «صادق جان»، شهردار لندن، دو نفر از کسانی بودند که از او خواستند عذرخواهی کرده و از سمتش استعفا کند. عده‌ای از نمایندگان پارلمان انگلیس هم درخواست مشابهی مطرح کردند. وزیر خارجه وقت انگلیس، سرانجام تحت فشار‌های این چنینی مجبور شد بابت اظهاراتش عذرخواهی کرده و همسو با هجمه‌های تبلیغاتی ادعا کند زاغری تنها برای تعطیلات به ایران سفر کرده بود.
«جرمی هانت» پس از آنکه جایگزین «بوریس جانسون» شد برای پیگیری پرونده زاغری به تهران آمد که او نیز مانند وزیر امور خارجه سابق بریتانیا دست خالی از ایران بازگشت.
