ديدار رمضاني هر‌ساله اساتيد دانشگاه‌ها با مقام معظم رهبري يك جلسه راهبردي و يك فرصت استثنايي است كه فارغ از فضاي صميمانه خود، دغدغه‌هاي حوزه آموزش عالي را واكاوي كند. با اين حال نبود محكي براي ارزيابي ميزان كاربست اين راهبردها و همچنين جاي خالي اتاق فكر براي تحقق راهكارهاي مطرح شده در اين جلسات به چشم مي‌خورد و بعد از گذشت برگزاري حدود 10 جلسه سالانه مستمر و بدون وقفه هنوز نهاد يا گروهي مسئوليت ايجاد شبكه‌اي حاوي اين المان‌ها را برعهده نگرفته و تنها ضمانت تحقق راهبردهاي مطرح شده در ديدار اعضاي هيئت علمي با رهبر انقلاب كشش دروني خود اساتيد است.
لزوم شتاب دادن به توسعه صنعتي براي كاربردي كردن تحقيقات علمي و توليد ثروت از زنجيره علم، اهميت تقويت بخش خصوصي واقعي، ضرورت تدوين استراتژي صنعتي كشور، ضرورت تعريف و تثبيت اصول و مباني نظري انديشه‌هاي امام و رهبري به عنوان اصول ثابت و نقشه راه انقلاب اسلامي، لزوم تربيت متخصصان متمركز در انديشه‌هاي امام خميني براي مقابله با تحريف انديشه ايشان، تبيين پيشرفت‌هاي مهم كشور در صنعت هسته‌اي و تأكيد بر ضرورت تحقيق و توسعه در اين صنعت، ضرورت تبيين اسلام شيعي، عقلايي، تمدن‌ساز و علم‌گرا در مقابل اسلام خشن و ويرانگر، ضرورت بازنگري در دروس علوم انساني با توجه به اصول روزآمدي، ارزش‌مداري و كاربردي‌سازي، ضرورت هم‌افزايي نظري در حوزه علوم انساني، لزوم آموزش رفتار حرفه‌اي و ارتقاي كيفيت آموزشي كشور، تأكيد بر اهميت روش‌هاي نوين درمان با تكيه بر تكنولوژي‌هاي نوين، لزوم تأمين نيروي انساني حرفه‌اي در اجراي طرح تحول سلامت كشور، استفاده از همه ظرفيت‌هاي بزرگ اقتصاد كشور از جمله بخش كشاورزي، ضرورت بهره‌برداري از ظرفيت نخبگاني كشور، بهره‌برداري از فرصت تحريم‌ها براي قطع وابستگي به فروش نفت و ضرورت توجه ويژه به عنصر فرهنگ در اقتصاد مقاومتي و توجه به اقدامات آموزشي و ترويجي در اين زمينه از جمله مواردي بود كه در ديدار شنبه گذشته اساتيد دانشگاه‌ها با رهبر انقلاب مطرح شد.
فصل مشترك دغدغه رهبري و دانشگاهيان
مقام معظم رهبري نيز به اين سرفصل‌ها مواردي را افزودند تا اين جلسه راهبردي صورت دوسويه به خود بگيرد. ايشان ترجيح دادند محور جلسه امسال‌شان با اساتيد دانشگاه‌ها و اعضاي هيئت علمي كشور را به جز موارد ذكر شده بر نقش تربيتي اساتيد كه در سايه فرصت تعليم رقم مي‌خورد، كاهش شتاب علمي، دور نگه داشتن فضاي دانشگاه‌ها از حاشيه‌سازي و سياست‌بازي، تحول در علوم انساني، نقشه جامع علمي كشور، افزايش بودجه پژوهش، آمايش سرزميني، افزايش ظرفيت تحصيلات تكميلي و سهم تحريم‌ها در كندي پيشرفت قرار دهند.
در اين ميان اهتمام اساتيد به كاربست توصيه‌هاي رهبري و بازمطالعه آنها و ايجاد اتاق فكر براي تحقق آنها مي‌تواند نقطه قوت اين جلسات باشد كه گفت‌و‌گو با اساتيد حاضر در جلسه امسال مي‌تواند گزارشي از روند آن ارائه كند.
خلأ مدل تربيتي ترويجي در دانشگاه
حجت‌الله عبدالملكي، استاد دانشگاه معارف اسلامي و اقتصاد اين ديدار را يك جلسه راهبردي در مورد مسائل مبتلابه آموزش عالي ارزيابي مي‌كند و به «جوان» مي‌گويد: در حال حاضر روحيه سختكوشي، غيرت ملي و انگيزه انقلابي براي تأمين نياز كشور به جوانان داراي اين ويژگي‌ها به طور كامل در ميان اساتيد و اعضاي هيئت علمي ما وجود دارد و اگر بخواهند مي‌توانند اثر تربيتي بگذارند، كما اينكه مي‌گذارند. منتهي در جريان فرهنگي در دانشگاه‌ها اين مدل تربيتي است كه مغفول است. وي مي‌افزايد: اساتيد زيادي داريم كه پاي كار هستند ولي كسي نمي‌داند آنها چه كاري را چگونه انجام مي‌دهند، يعني كاملاً در حيطه شخصي ارزش‌هاي خود را حفظ يا تقويت مي‌كنند. به عبارت ديگر مدل ترويجي شكل خاصي از كاري كه انجام مي‌دهند را بلد نيستند. نمي‌دانند چگونه مي‌توانند آن كار را به ديگران منتقل و فضاي تربيتي را ايجاد كنند. بنابراين خلأيي در اين زمينه وجود دارد. عبدالملكي ادامه مي‌دهد: اساتيد بايد دائماً در حال رشد تربيتي خود باشند. هر‌چند اصولاً در تربيت و تئوري مربوط به آن كار نكرده‌ايم و در الگوي تربيتي خلأ وجود دارد. نه يك پدر شايسته و نه يك استاد شايسته نمي‌داند چگونه مي‌تواند فرزند و شاگرد شايسته‌اي بار بياورد.
سياسي‌كاري ذهن‌هاي خلاق را از كار مي‌اندازد
اين استاد دانشگاه كه شنبه گذشته در حضور رهبر انقلاب به نمايندگي از همكاران خود بخشي از دغدغه هايش را بيان كرد، در پاسخ به اين سؤال كه حاشيه‌سازي و سياست بازي چگونه آفت شتاب رشد علمي مي‌شود و چرا محيط دانشگاه مستعد اين مسائل است خاطرنشان مي‌كند: فضاي دانشگاه بسيار حساس است و قرار است در آن كارهاي اصيل علمي انجام شود. بنابراين احتياج به آرامش و تمركز دارد. محصولي كه يك استاد دانشگاه، يك انديشمند و به طور كلي يك دانشگاهي توليد مي‌كند ثمره روح و روان و جان اوست. توليد و ترويج علم مانند كشاورزي نيست كه در آن اگر ذهن كشاورز درگير باشد او مي‌تواند كارهاي خود را با دست انجام دهد. وي مي‌گويد: در دانشگاه اگر ذهن و دل مشغول كار ديگري شود يا در جريان كار ديگري و اتفاقات بيروني مكدر شود، بازدهش را از دست مي‌دهد مانند اتفاقي كه براي ذهن‌هاي خلاق در جريان سياسي‌كاري‌هاي موجود در دانشگاه‌ها مي‌افتد.
حضرت آقا از اين جهت مكرر بر پرورش ذهن‌ها در فضاي آرام و بي‌حاشيه تأكيد دارند.
عبدالملكي اضافه مي‌كند: بي‌احترامي به متفكر روي بازدهي علمي وي تأثير مي‌گذارد و يكي از ثمرات تكريم استاد بالا رفتن بازدهي اوست.
وي به فضاي سياسي شكل گرفته در طول يكي دو سال اخير در دانشگاه‌ها اشاره و بيان مي‌كند: در اين سال‌ها تقابلات و جهت گيري‌هاي سياسي مسمومي در دانشگاه‌ها شكل گرفته و اهانت جريان‌هاي سياسي به اساتيد كارايي آنها را تحت تاثير قرار داده است.
اين استاد دانشگاه در بخش ديگري از گفت‌و‌گوي خود با «جوان» به مهجوريت نقشه جامع علمي كشور كه مورد اشاره رهبرانقلاب نيز بود اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: اولين گام در رفع اين مهجوريت گفتمان‌سازي است. در حال حاضر بسياري از اساتيد ما از محتواي اين سند اطلاعي ندارند. در حالي كه بايد اين سند در اختيار اساتيد قرار گيرد و آنها نسبت به اهميت حركت در چارچوب آن توجيه و متقاعد شوند.
حالا اين اهتمام در دو بخش مسئولان و اساتيد در حوزه آموزش عالي قابل‌مديريت و برنامه‌ريزي است. وقتي عموم اساتيد دانشگاه‌ها از سند نقشه جامع علمي كشور اطلاع دقيقي ندارند، چطور مي‌خواهند بر مبناي آن عمل كنند؟
