جوان آنلاین: دهه ۹۰ با اقتصاد «تقریباً تعطیل» در حالی به سر آمد که کشور درگیر گره‌های سنگین اقتصادی، سیاسی و البته امنیتی بود، به طوری که تورم حدود ۶۰درصدی، کاهش ارزش پول ملی، افسارگسیختگی بازار ارز و تشدید شکاف طبقاتی و نارضایتی‌های اجتماعی، کار را برای دولت سیزدهم به شدت سخت کرده بود، اما عملکرد حدود هزار روزه دولت شهید سیدابراهیم رئیسی، وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور را تغییر داد و با انجام کار‌های زیرساختی، ضمن گشودن گره‌های اساسی اقتصادی و سیاسی، مدیریت کشور را به ریل صحیح برگرداند. صادرات نفت و بازگرداندن پول آن، آغاز اصلاح نظام مالیاتی و روی روال‌انداختن مالیات‌ستانی هوشمندانه و عادلانه، بهبود وضعیت ذخیره کالا‌های اساسی، بازگرداندن ثبات نسبی به بازار ارز و جلوگیری از تنش‌های ارزی و همچنین حل بحران‌های امنیتی و اجتماعی از جمله نتایج حکمرانی جهادی رئیس دولت سیزدهم است. مجموع این اقدامات کار دولت چهاردهم را تسهیل می‌کند.
یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت سیزدهم، تحولات کلیدی و راهبردی در حوزه انرژی بوده است، به نحوی که شاهد بازطراحی تجارت انرژی ایران و تحول بزرگ صادرات نفت‌خام ایران با وجود تشدید تحریم‌ها بوده‌ایم.
رشد ۳۰۰درصدی صادرات نفت‌خام در کنار رشد ۳۰درصدی صادرات گاز و رشد ۱۰۰درصدی صادرات LPG موجب شده است تجارت انرژی ایران از نظر حجمی با تحولی بزرگ مواجه شود و همچنین در زمینه پرشدن ذخایر ارزی کشور، شاهد رشد ۲۷۵درصدی وصول درآمد‌های ارزی حاصل از فروش نفت‌خام و میعانات گازی به پشتوانه بازطراحی تجارت انرژی ایران در دولت شهید رئیسی بودیم که نشان از این دارد دولت شهید رئیسی، مسیر دولت چهاردهم ایران را در تجارت انرژی و ذخایر ارزی غنی هموار کرده و دست دولت بعدی کاملاً پر است و هیچ کمبودی احساس نخواهد کرد.
صادرات نفت‌خام ایران در پایان دولت سیزدهم با مدیریت شهید سیدابراهیم رئیسی به حدود ۲میلیون بشکه در روز رسیده که بالاترین میزان در شش سال گذشته و پس از بازگشت تحریم‌ها بوده است. این رویکرد راهبردی در دولت شهید رئیسی به ایران اجازه داد رتبه خود را به عنوان سومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک دوباره به دست آورد. بازگشت نفت ایران به بازار جهانی و توانایی فروش نفت در بازار‌های انرژی فرامنطقه‌ای، موجب نقش جدی دوباره ایران در بازار جهانی نفت شد و در عین حال درآمد ارزی مهمی را برای کشورمان فراهم کرد.
سیاست‌های خلاقانه و تلاش‌های دولت شهید رئیسی برای تسهیل تجارت با کشور‌های همسایه نیز اثرگذاری بسیار مهمی در تجارت انرژی به‌خصوص در حوزه گاز طبیعی و مشتقات آن داشته است که به رشد ۳۰درصدی صادرات گاز، عمدتاً به ترکیه و عراق منجر شد. صادرات گاز مایع (LPG) و میعانات گازی نیز بیش از ۱۰۰درصد رشد کرد که به تنوع بیشتر صادرات انرژی ایران کمک کرد.
تحول تجارت انرژی در دولت شهید رئیسی
حسین حیدریان، کارشناس انرژی در رابطه با مسیر تحول تجارت انرژی ایران به «جوان» گفت: دولت ایران در دوران ریاست جمهوری شهید رئیسی گام‌های مهمی در بخش تجارت انرژی برداشته و زمینه را برای دولت چهاردهم با خیالی آسوده در حوزه تجارت خارجی و با ذخایر ارزی فراوان فراهم کرده است. دولت سیزدهم بر تحولات کلیدی و راهبردی تجارت خارجی ایران در بخش انرژی تمرکز کرد که به بازطراحی تجارت انرژی کشور و تحولی چشمگیر در صادرات نفت‌خام به رغم مواجهه با تشدید تحریم‌ها منجر شد. این رشد تجارت نفت‌خام در کنار افزایش جمع‌آوری ارز، رشد اقتصادی ایران را به سطوح بی‌سابقه‌ای رسانده است. با تکیه بر موفقیت‌های دولت سیزدهم، اکنون زمینه برای ادامه این شتاب در تجارت انرژی و تقویت بیشتر ذخایر ارزی از سوی دولت چهاردهم فراهم شده است. به لطف سیاست‌های انقلابی تجارت انرژی که از سوی دولت رئیسی اجرا شده است، دولت آینده با کمبود منابع مواجه نخواهد شد. ذخایر ارزی انباشته‌شده از فعالیت‌های تجارت انرژی در دولت سیزدهم، واردات بالای کالا‌های ضروری را تسهیل و انبار‌های کشور را به خوبی پر از کالا‌های اساسی کرده است.
وی ادامه داد: افزایش ۳۰۰درصدی صادرات نفت‌خام، همراه با رشد ۳۰درصدی صادرات گاز و رشد ۱۰۰درصدی صادرات LPG، نشان‌دهنده تغییر بزرگی در مقیاس و دامنه تجارت انرژی ایران است. از نظر پرکردن ذخایر ارزی نیز کشور ۲۷۵درصد افزایش درآمد داشته است. ارز حاصل از فروش نفت‌خام و میعانات گازی در دولت سیزدهم با طراحی مجدد تجارت انرژی ایران در دوره شهید رئیسی تقویت شد. به پشتوانه منابع ارزی حاصل از تجارت متحولانه انرژی ایران در دولت سیزدهم، واردات کالا‌های اساسی نیز بدون هیچ مشکلی صورت گرفت و انبار‌های کالایی کشور در بهترین وضعیت ممکن به سر می‌برد و سیلو‌های گندم نیز به طور کامل پر هستند و دولت شهید رئیسی مانند دولت قبلی، خزانه خالی و بدهی‌های مالی متعدد برای دولت بعدی به ارث نگذاشت و در بهترین وضعیت منابع ارزی و تجارت خارجی کشور تحویل دولت بعدی می‌شود.
این کارشناس انرژی در رابطه با ارتقای اساسی جایگاه ایران در دولت شهید رئیسی گفت: تحولات قابل توجه در تجارت انرژی ایران نه تنها باعث ارتقای جایگاه اقتصادی کشور شده، بلکه راه را برای رشد و ثبات پایدار اقتصاد ایران در دولت بعدی نیز هموار کرده است. بازسازی موفقیت‌آمیز تجارت انرژی تحت دولت رئیسی، بستر محکمی را برای دولت چهاردهم فراهم کرده است تا بر اساس آن، انتقال بی‌وقفه و تداوم سیاست‌های اقتصادی را تضمین کند. دولت آتی با استفاده از ذخایر ارزی غنی‌شده به جا مانده از دولت شهید رئیسی امکان ادامه بی‌وقفه فعالیت‌های تجاری و طرح‌های توسعه اقتصادی را فراهم می‌کند.
وی در پایان گفت: با نگاهی به آینده، دولت چهاردهم ایران در موقعیت مناسبی قرار دارد تا از پایه و اساس دولت شهید رئیسی جهت تقویت بیشتر تجارت انرژی و تقویت ذخایر ارزی استفاده کند. با اولویت‌دادن به مشارکت‌های استراتژیک، متنوع‌کردن کانال‌های صادراتی و اولویت‌دادن به رشد اقتصادی، دولت جدید نیز مانند دولت شهید رئیسی می‌تواند باعث پیشرفت پایدار در بخش انرژی ایران و تثبیت موقعیت خود به عنوان بازیگری کلیدی در بازار جهانی انرژی شود. با حمایت از ذخایر ارزی قوی و میراث قوی سیاست‌های مبتکرانه تجارت انرژی ایجادشده در دولت سیزدهم، دولت چهاردهم این ظرفیت را دارد که به راحتی راه شهید رئیسی و دولت ایشان را تداوم بخشد.
ثبت رکورد تاریخی فروش نفت
کیومرث کرمانشاهی، عضو اتاق بازرگانی ایران نیز در گفتگو با «جوان» از ثبت رکورد تاریخی فروش نفت در دولت مردمی خبر می‌دهد و می‌گوید: صادرات نفت در این مدت رشد خوبی داشت، ولی طبق آمار گمرک، در سال گذشته تراز تجاری غیرنفتی به حدود
منفی ۱۶/۸ میلیارد دلار رسید، اما در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ صادرات غیرنفتی ارقام خوبی را ثبت کردند. وی می‌افزاید: بخش خصوصی (اعضای اتاق بازرگانی ایران) به دلیل حاشیه‌هایی که در سال گذشته داشتند، نتوانستند از فرصت‌های ایجادشده بهره گیرند و خود را به انزوا کشیدند.
کرمانشاهی می‌گوید: زمانی بخش خصوصی و تشکل‌ها از دولت می‌خواستند چابک شود و آن‌ها را در تصمیمات دولت دخالت دهد، اما از سال گذشته بنا به دلایلی مطالبه‌گری بخش خصوصی به حاشیه رفت و فعالیت‌شان کند شد.
مالیات‌ستانی هوشمند و عادلانه برای حاکمیت و مؤدیان
مـالیـات‌ستـانی هـوشمند، سیستمـی و اطلاعات‌محور یکی از اقدامات دولت سیزدهم است که به باور کارشناسان مزیت‌های فراوانی برای سازمان امور مالیاتی و مؤدیان دارد.
با استفاده از سیستم‌ها می‌توانیم نقش ممیزان مالیاتی را در مالیات‌ستانی از بین ببریم و این امر به معنی رفع بستر‌های سوءاستفاده و فساد‌های احتمالی است. تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم در راستای کاهش هزینه‌های سازمان امور مالی، تسهیل مالیات‌ستانی و سیستم محور و اطلاعات‌محورکردن این روند به کار گرفته شده است.
در این چارچوب، بر مؤدیان بزرگ و پردرآمد تمرکز می‌شود و مؤدیان کوچک نیازی به نگهداری دفاترشان ندارند.
برای این مؤدیان به صورت سیستمی اظهارنامه مالیاتی صادر می‌شود. این روند به معنی سامانه‌محور‌کردن مالیات‌ستانی و جلوگیری از هدررفتن انرژی سازمان امور مالیاتی است.
به زعم کارشناسان، استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ به سازمان امور مالیاتی این امکان را می‌دهد که بر مؤدیان بزرگ متمرکز شود و وقت و انرژی خود را صرف مالیات‌ستانی از مؤدیان کوچک نکند.
محمدحسن دیده‌ور، نایب رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با «جوان» در خصوص استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ برای مالیات‌ستانی از مؤدیان کوچک که فروش سالانه آن‌ها تا ۱۰۰ برابر سقف معافیت مالیاتی سال ۱۴۰۲ است، تصریح کرد: اینکه در این چارچوب مؤدیان کوچک نیازی به نگهداری دفاتر ندارند و اظهارنامه مالیاتی‌شان به صورت پیش‌فرض و از سوی سیستم صادر می‌شود، بسیار اقدام خوبی است. تبصره ماده ۱۰۰ برای کسانی که مؤدیان خرد محسوب می‌شوند و درآمد‌های پایینی دارند، یک مزیت محسوب می‌شود، زیرا از رفت‌وآمد‌های مکرر آن‌ها به سازمان امور مالیاتی جلوگیری می‌شود و نیازی به نگه‌داشتن دفاتر نیست.
نایب رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: ۱۰۰ برابر سقف مالیاتی سال ۱۴۰۲ رقم بالایی نیست، به همین دلیل این یک مزیت محسوب می‌شود که مالیات‌ستانی از این مؤدیان به صورت خودکار انجام شود و سازمان امور مالیاتی بر مسائل مهم‌تر و مؤدیان پردرآمد تمرکز کند. نیاز است نظارت‌های لازم را در زمینه اتصال کارتخوان‌ها به سیستم داشته باشیم و اطلاعات مؤدیان به درستی در سامانه در دسترس باشد تا از مزیت‌های تبصره ماده ۱۰۰ بهره‌مند شویم.
دیده‌ور گفت: این موضوع اهمیت دارد که از نظام‌های مالیاتی سلیقه‌محور و فردمحور عبور کنیم و با استفاده از سامانه‌ها به سمت سیستم و اطلاعات‌محور مالیات‌ستانی در کشور برویم. تبصره ماده ۱۰۰ در این راستا می‌تواند کمک‌کننده باشد. استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ و سیستم‌محورشدن مالیات‌ستانی از مؤدیان کوچک به کاهش حجم کاری سازمان امور مالیاتی منجر می‌شود و از هزینه‌ها کم می‌کند. به این ترتیب با تکیه بر هوشمندسازی نظام مالیاتی تمرکز بر مؤدیان پردرآمد به درستی از سوی سازمان امور مالیاتی در دستور کار قرار گرفته و از همین رو استفاده از تقاطع‌گیری سامانه‌ها و شفاف‌سازی درآمد افراد از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی ادامه داد: به منظور کنترل بیشتر امور نیاز است تمامی معاملات ثبت شود و فاکتور صادر کنیم. در این صورت است که اطلاعات درآمدی افراد در دسترس است و می‌توانیم در چارچوب تبصره ماده ۱۰۰ عمل کنیم. سازمان امور مالیاتی باید تمام توان خود را در راستای شفاف‌سازی عملکرد همه مؤدیان به کار بگیرد. در شرایطی که به اطلاعات مؤدیان دسترسی داشته باشیم و برای معاملات فاکتور صادر شود، استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
حال خوش ذخایر کالا‌های اساسی
در روز‌های پایانی دولت سیزدهم، از وزارت جهاد کشاورزی خبر می‌رسد، ذخایر کالا‌های استراتژیک و نهاده‌های دامی برای سه تا شش ماه آینده تأمین است. به گفته وزیر جهاد کشاورزی میزان ذخایر کالا‌های اساسی کشور در وضعیت بی‌نظیری است و ذخایر نهاده‌ها هم تا پایان مهرماه و بیشتر تأمین شده است. محمدعلی نیکبخت با بیان اینکه سفره غذا در حال تثبیت و گسترش است، تأکید کرده است: در تولید مرغ و تخم‌مرغ با تأمین کافی و بموقع منابع پایه تولید، نهاده و تلاش مستمر تشکل‌ها و تولیدکنندگان از گلوگاه تأمین بازار داخل عبور کرده‌ایم و حالا تقویت صادرات، دغدغه اصلی است.
آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و اقتصاددان نیز درباره رویکرد صادراتی دولت سیزدهم در گفتگو با «جوان» می‌گوید: دولت سیزدهم توانست صادرات کشور را احیا و صادرکنندگان را حمایت کند. در دولت گذشته صادرکنندگان و حتی بخش خصوصی جایگاه خود را از دست داده بودند و سازمان توسعه تجارت بی‌اثرترین سازمان کشور شده بود و عملاً صادرکنندگان در کشور‌های مقصد صادراتی فراموش شده بودند و دولت هیچ تلاشی برای بهبود شرایط نمی‌کرد.
وی می‌افزاید: در دولت مردمی، شرایط به شدت تغییر کرد و دولت از همان سال اول فعالیت خود توانست مذاکره با کشور‌های همسایه را آغاز کند و حتی به سرانجام برساند. در دولت روحانی و به خصوص سه سال آخر آن، روابط اقتصادی با کشور‌های همسایه هم تیره و تار شده بود. کشور‌های ترکیه و چین به سمت بازار کشور‌های همسایه ما آمدند و به دنبال سهم‌خواهی بودند، این در حالی است که ایران همواره یکی از کشور‌های اثرگذار در تجارت با کشور‌های همسایه بود. در گذشته ما محدود به چند بازار بودیم ولی اکنون تعداد بازار‌های هدف تجار و فعالان اقتصادی کشور افزایش یافته است.
بغزیان می‌گوید: به معنای واقعی گشایش‌های اقتصادی در دولت رئیس‌جمهور فقید در مقایسه با دولت‌های قبل، بی‌نظیر بود. علاوه بر این رایزنی برای فروش نفت در شرایط سخت تحریم‌ها در این سه سال ادامه یافت و صادرات نفت و مشتقات آن در این مدت رکورد زد.
وی به گزارش اخیر وزارت جهاد کشاورزی و پربودن ذخایر استراتژیک و کالا‌های اساسی طی سه تا شش ماه آتی اشاره می‌کند و می‌گوید: با افزایش درآمد‌های نفتی و ارزی تأمین کالا‌های اساسی و ذخیره آن در این دولت فراهم شده است، در حالی که دولت روحانی انبار‌های کالا‌های اساسی را خالی تحویل داده بود. این استاد دانشگاه تأکید می‌کند: عملکرد خوب دولت رئیس‌جمهور فقید راه را برای دولت آتی هموار کرده و چالش‌های اقتصادی از میان برداشته شده است.
بازار آرام ارز
یکی از موفقیت‌های دولت سیزدهم، حل ناآرامی و تنش شدید بازار ارز بود که ضمن عصبانی‌کردن مردم، بازار سایر کالا‌ها را نیز به هم ریخته بود ولی دولت شهید رئیسی با ارائه یک برنامه جامع، توانست بازار ارز را مدیریت و در کانال ثابتی نگه دارد. هر چند شیطنت‌های زیادی برای به‌هم‌ریختن این بازار وجود داشت، ولی دولت سیزدهم در مجموع توانست پس از سال‌ها آرامش را به بازار ارز برگرداند و مرکز مبادله ارز و طلا نیز محصول مدیریت این دوره است، بنابراین فضای مدیریت برای دولت چهاردهم مهیا شده است و می‌تواند با دست باز به ادامه امور کشور بپردازد و حتماً حل گره‌های اساسی را مدیون تلاش‌های شهید سیدابراهیم رئیسی است.
رئیسی برای دولت بعد خودش خیلی زحمت کشید و دلار رو ۵۰۰۰ تومن کرد 
