جوان آنلاین: کاخ سفید روز چهارشنبه دوم خرداد ۱۴۰۳ (۲۲ می ۲۰۲۴) با صدور بیانیه‌ای در راستای حمایت همه‌جانبه از اسرائیل اعلام کرد: رئیس‌جمهور «بایدن» معتقد است کشور فلسطین باید از طریق مذاکره و نه به‌رسمیت‌شناختن یک‌جانبه ایجاد شود. کاخ سفید در این بیانیه اضافه کرده که معتقد است یک کشور فلسطینی باید از طریق «مذاکرات مستقیم» میان طرف‌های درگیر ایجاد شود. یکی از سخنگویان شورای امنیت ملی امریکا که نامش فاش نشده است ادعا کرد «جو بایدن» رئیس‌جمهور امریکا «حامی قوی راه حل دودولتی» است، اما اضافه کرد که دولت فلسطین نباید «از طریق به‌رسمیت‌شناختن یک‌جانبه» به رسمیت شناخته شود، بلکه باید از طریق مذاکرات مستقیم بین طرفین «تحقق یابد». واکنش کاخ سفید پس از آن رخ داد که سه کشور اروپایی اسپانیا، نروژ و ایرلند دوم خرداد اعلام کردند کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناسند و پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا نیز گفت که امیدوار است این اقدام سایر کشورهای غربی را به «پیروی از این مسیر» ترغیب کند.
تغافل واشینگتن
واکنش شتاب‌زده امریکا به اقدام کشورهای اروپایی نشان‌دهنده ناخشنودی واشینگتن از شرکای اروپایی خود به دلیل اتخاذ موضعی کاملاً مغایر با موضع رسمی ایالات‌متحده درباره کشور مستقل فلسطینی است. امریکا بار‌ها مدعی شده است کشور فلسطین باید از طریق «مذاکرات مستقیم» میان طرف‌های درگیر ایجاد شود. به عبارت دیگر دولت بایدن معتقد است ایجاد کشور مستقل فلسطینی باید از طریق گفتگو بین تشکیلات خودگردان فلسطینی و رژیم‌صهیونیستی عملی شود. این در حالی است که امریکایی‌ها به عمد این واقعیت مهم را نادیده می‌گیرند که به ویژه پس از تشکیل کابینه فوق‌افراطی و راست‌گرای بنیامین نتانیاهو در ژانویه ۲۰۲۳ اساساً مسئله تشکیل کشور فلسطینی از جانب مقامات دولت نتانیاهو از جمله ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی رد و بر لزوم سرکوب و کشتار فلسطینی‌ها تأکید شده است، ضمن اینکه طی ۵/۱ سالی که از عمر کابینه نتانیاهو گذشته هیچ اقدامی برای به اصطلاح مذاکرات دو‌جانبه فلسطینی- اسرائیلی درراستای تشکیل کشور مستقل فلسطینی صورت نگرفته است و در عوض مصوبه جدیدی در فوریه ۲۰۲۴ در زمینه عدم‌به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطینی در کابینه اسرائیل به تصویب رسید. رژیم‌صهیونیستی بر شدت و میزان سرکوب مردم فلسطینی در کرانه باختری افزوده و در هشتمین ماه جنگ خونینی که علیه مردم مظلوم غزه به راه انداخته است، همچنان بر تداوم این جنگ که موجب شهید و زخمی‌شدن ده‌ها هزار فلسطینی شده تأکید کرده و حتی به خواسته شرکای غربی خود برای خودداری از حمله به رفح در جنوب غزه نیز اعتنایی نمی‌کند.
روند فزاینده
اکنون با توجه به اینکه ۱۴۳ دولت، کشور مستقل فلسطینی را به رسمیت شناخته‌اند، شماری از کشورهای اروپایی از جمله اسپانیا، نروژ و ایرلند با توجه به امتناع تل‌آویو از هر گونه تلاشی برای اجرایی‌شدن طرح دودولتی در فلسطین، خود رأساً دست به کار شده و کشور مستقل فلسطینی را به رسمیت شناخته‌اند. همزمان با اقدام این سه کشور، مایکل مارتن، وزیر خارجه ایرلند در مصاحبه‌ای از جدیت کشورهای اروپایی در توقف جنگ غزه و حمایت از کشور مستقل فلسطینی خبر داد. مارتین با اشاره به اینکه به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطین پیامی از طرف ما به ملت فلسطین و اعتراف به قطعنامه‌های سازمان ملل است، گفت: به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطین امر مهمی بود، به ویژه اینکه کابینه نتانیاهو در مسیر نابودی راه‌حل دودولتی گام برداشته است. به گفته او کشورهای اروپایی دیگری با جدیت به دنبال به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطین هستند و در این مسیر گام برخواهند داشت.
پایان قیمومت
اروپایی‌ها در زمینه مسئله مهم تشکیل کشور فلسطینی مسیری جدا از امریکا در پیش گرفته‌اند. در واقع حمایت از کشور فلسطین به ویژه در قاره سبز دارای اهمیت زیادی است و این صف‌بندی در حمایت از ملت فلسطین در مقابل اسرائیل برای کشورهای اروپایی «دربردارنده آثار مهمی» خواهد بود. می‌توان یکی از مهم‌ترین آثار به‌رسمیت‌شناختن کشور مستقل فلسطینی از جانب کشورهای اروپایی را «آغاز فرسایش قیمومت خودخوانده ایالات‌متحده‌امریکا بر روند مذاکرات صلح میان اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین از زمان آغاز مذاکرات آتش‌بس و توافقنامه اسلو» دانست. اسرائیلی‌ها دریافته‌اند که اینک، تعامل جهانی با این رژیم به طور فزاینده‌ای در قالب یک رژیم مطرود صورت می‌گیرد و از نظر دیپلماتیک بیش از هر زمان دیگری منزوی شده است، حتی در امریکا نیز ۱۹قانونگذار از حزب دموکرات در مجلس سنا، اوایل فروردین ۱۴۰۳ (اواخر مارس ۲۰۲۴) در نامه‌ای به «جو بایدن» رئیس‌جمهور خواستار تشکیل کشور مستقل فلسطین شدند. قانونگذاران امریکایی از بایدن خواستند پا را از «تسهیل‌گری» در مذاکرات اسرائیل و فلسطین فراتر بگذارد و «چارچوبی جرئت‌مندانه» برای مشخص‌کردن اقدامات لازم جهت تشکیل کشور فلسطین در کرانه باختری و نوار غزه معرفی کند. «تام کارپر» یکی از متحدان سیاسی جو بایدن و قانونگذار ایالت «دلاور» مبتکر نامه مذکور بوده است. این سناتور‌ها با الهام از طرح «بیل کلینتون» در دهه ۱۹۹۰ میلادی گفتند که کشور مستقل فلسطینی در صورت تشکیل «فاقد ارتش» خواهد بود. قانونگذاران امریکایی همچنین با اشاره به تلاش‌ها برای پیشبرد مذاکرات سازش میان عربستان‌سعودی و اسرائیل خواستار طرحی برای ادغام اسرائیل در منطقه شده‌اند. مسئله تشکیل کشور فلسطین بدون داشتن ارتش از مدت‌ها پیش مطرح بوده و حتی ۱۰سال پیش، در بحبوحه مذاکرات به میانجی‌گری امریکا برای حل درگیری‌ها میان فلسطینی‌ها و اسرائیل ادعا شده بود «محمود عباس» رئیس تشکیلات خودگردان، تشکیل کشور فلسطین بدون ارتش را در ازای برخی امتیاز‌ها پذیرفته است. با وجود این، طرح مذکور در آن زمان ناکام ماند.
سابقه امر
امریکا از دوره ریاست جمهوری جورج دبلیوبوش با ارائه طرحی موسوم به «نقشه راه» ایجاد دو کشور یهودی و فلسطینی را به منزله سیاست خود در قبال مسئله فلسطین مدنظر قرار داد، با این حال هر یک از رؤسای جمهور امریکا بسته به اینکه دموکرات یا جمهوری‌خواه باشند، رویکرد‌های متفاوتی داشته‌اند. باراک اوباما رئیس‌جمهور دموکرات از هواداران طرح دو کشوری بود در حالی که ترامپ جمهوری‌خواه که در حمایت از اسرائیل همه مرز‌های قبلی را درنوردید، عملاً هیچ اعتنایی به این طرح نداشت و از رویکرد دادن همه امتیاز‌های ممکن به تل‌آویو در مقابل تشدید فشار بر فلسطینی‌ها تبعیت می‌کرد. وی با ارائه طرح معامله قرن، نقشه‌ای از کشور فلسطینی مدنظر خود منتشر کرد که شامل مناطق پراکنده‌ای در سرزمین فلسطین بود.
نکته مهم اینکه مقامات دولت بایدن در ماه‌های گذشته بار‌ها از تشکیل کشور فلسطین بدون ارتش به عنوان گونه‌ای از راهکار دودولتی حمایت کرده‌اند. خود بایدن که در هشتمین ماه از جنگ غزه با توجه به حمایت همه‌جانبه سیاسی و تسلیحاتی از اسرائیل تحت فشار‌های فزاینده داخلی و خارجی برای تغییر رویکرد خود در قبال اسرائیل قرار دارد، لزوم اجرایی‌شدن طرح دو کشور یهودی و فلسطینی را مطرح ساخته است. بایدن بعد از آنکه از سوی خبرنگاران درباره مخالفت «بنیامین نتانیاهو» با راهکار دودولتی مورد سؤال قرار گرفت، گفت که با نتانیاهو در این خصوص صحبت کرده است و به نظر می‌رسد او با «همه راهکار‌های دودولتی» مخالفتی ندارد.
این در حالی است که ادعای بایدن با سیاست رسمی رژیم‌صهیونیستی مغایرت دارد. در اواسط فوریه ۲۰۲۴ کابینه رژیم‌صهیونیستی اقدام دیگری را علیه تشکیل کشور مستقل فلسطین و راه‌حل موسوم به دودولتی به انجام رساند و با اجماع تمامی اعضا، طرح عدم‌به‌رسمیت‌شناختن یک‌جانبه کشور فلسطین را به تصویب رساند. «بنی گانتز» عضو کابینه جنگ رژیم‌صهیونیستی در واکنش گفت: ما با به‌رسمیت‌شناختن یک‌جانبه کشور فلسطین مخالفیم. بتسئیل اسموتریچ، وزیر دارایی تندرو نیز گفت که همه اعضای کابینه رژیم‌صهیونیستی بر این موضوع اتفاق نظر دارند که کشور فلسطین تهدیدی برای این رژیم خواهد بود، این در حالی است که وزارت خارجه تشکیلات خودگردان در واکنش به این مصوبه و اظهارات مقامات صهیونیست اعلام کرد: عضویت کامل کشور فلسطین در سازمان ملل متحد و به رسمیت‌شناختن آن از سوی کشورهای جهان نیازمند صدور مجوز از سوی نتانیاهو نیست. با توجه به درخواست ۱۹ سناتور دموکرات از بایدن برای تلاش به منظور تشکیل کشور مستقل فلسطینی و نیز اقدام شماری از کشورهای اروپایی در این زمینه به نظر می‌رسد مسئله لزوم به‌رسمیت‌شناختن کشور مستقل فلسطینی وارد مرحله جدیدی شده است.
