۲۸ آبان‌ماه مصادف با ۱۹ نوامبر که از سوی سازمان بهداشت جهانی به عنوان روز جهانی یادبود قربانیان حوادث ترافیکی نامگذاری شده، تلنگری جدی برای رانندگان حادثه‌ساز است تا نسبت به رانندگی مخاطره‌آمیز خود تغییری جدی و اساسی ایجاد کنند. هدف از نامگذاری این روز جلب توجه مردم جهان به آسیب‌هایی است که به قربانیان، خانواده‌ها و جوامع در تصادفات رانندگی وارد می‌شود. امروزه تعداد زیادی از کودکان، نوجوانان و جوانان فعال کشور‌ها بر اثر سوانح و حوادث ترافیکی جان خود را از دست می‌دهند، به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت امسال شعار «آسیب‌های ترافیکی جاده‌ای، قاتل اصلی افراد ۵ تا ۲۹ ساله است» را انتخاب کرده تا تلنگری اساسی برای همه جوامع باشد که به این نکته حائز اهمیت توجه کنند و تمهیدات ویژه‌ای را بیندیشند تا از بروز حوادث ترافیکی و به‌خصوص حوادث جاده‌ای برای این دسته از افراد جامعه جلوگیری شود.
این روز توجه همه سازمان‌ها و کشور‌ها را در خصوص حوادث رانندگی به خود جلب می‌کند و به همگان یادآور می‌شود که حوادث رانندگی عواقب روحی و روانی ناگواری را علاوه بر هزینه‌های مالی برای جوامع به بار می‌آورد. در سپتامبر ۲۰۲۰ سازمان ملل متحد با شعار تقویت جهانی امنیت جاده‌ها، برنامه‌ای جامع برای پیشگیری از حداقل ۵۰ درصد از مرگ و میرناشی از حوادث ترافیکی تا سال ۲۰۳۰ تدوین کرده است.
آسیب‌های جاده‌ای باعث ضربه مهلک اقتصادی به افراد، جوامع و خانواده‌ها می‌شود. این آسیب‌ها شامل هزینه‌های بیمارستانی، ساعت‌های از دست رفته کاری افراد آسیب‌دیده، اثرات روحی و روانی درازمدت و آسیب‌های جسمی می‌شود که گاهی سال‌ها فرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
اهداف این روز جهانی، ایجاد پلتفرمی برای قربانیان و خانواده‌های آنان است تا توجه همه مردم را به خطرات و آسیب‌های تصادفات رانندگی و همچنین حمایت بیشتر از خانواده‌های قربانیان حوادث ترافیکی و از همه مهم‌تر توقف مرگ‌ها و آسیب‌های رانندگی جلب کند. در سال ۲۰۲۱ توجه ویژه‌ای به کاهش سرعت در ترافیک جاده‌ای شد، زیرا کاهش سرعت در رانندگی به‌طور محسوس باعث پیشگیری از مرگ و آسیب‌های جدی افراد می‌شود.
مرکز جهانی آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۸ آسیب‌های جاده‌ای را مهم‌ترین علت مرگ پیش‌روی افراد ۵ تا ۲۹ ساله عنوان و اعلام کرد که سالانه یک میلیون و ۳۵۰ هزار نفر در تصادفات رانندگی کشته می‌شوند که بخش عمده‌ای از این افراد، بین سنین ۵ تا ۲۹ سال، یعنی در سن فعال کشور‌ها هستند و می‌توانند برای آینده جوامع و حتی دنیا مفید و اثرگذار باشند، در‌حالی‌که این افراد به راحتی در اثر بی‌مبالاتی، بی‌احتیاطی و رانندگی خطر‌آفرین عده‌ای دیگر جان خود را از دست می‌دهند. در ادامه به برخی از عوامل خطر‌ساز در رانندگی که باعث بروز حوادث جاده‌ای و مرگ ناشی از این حوادث می‌شود، اشاره می‌کنیم:
- سرعت غیرمجاز: افزایش سرعت به صورت مستقیم با افزایش ریسک تصادفات رانندگی در ارتباط است. هر یک درصد افزایش سرعت باعث افزایش ریسک ۴ درصدی در بروز تصادف می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد احتمال مرگ سرنشینان خودرو در سرعت‌های بالای ۶۵ کیلومتر در ساعت به بالای ۸۵ درصد می‌رسد.
- رانندگی تحت تأثیر دارو‌های خواب‌آور یا روانگردان
- عدم استفاده از کلاه، کمربند ایمنی و صندلی کودک: استفاده از کلاه کاسکت ریسک مرگ در حوادث موتورسواران را تا ۴۲ درصد و آسیب مغزی را تا ۶۹ درصد کاهش می‌دهد. بستن کمربند ایمنی ریسک مرگ سرنشینان جلو را تا ۵۰ درصد و سرنشینان عقب را تا ۲۵ درصد کاهش می‌دهد. استفاده از صندلی کودک هم خطر مرگ کودک و نوزاد را تا ۶۰ درصد کاهش می‌دهد.
- رانندگی بدون توجه به جلو: عوامل زیادی وجود دارد که حواس راننده را از رانندگی پرت می‌کند که در حال حاضر استفاده از تلفن همراه بیشترین تأثیر را دارد. استفاده از تلفن همراه باعث کاهش زمان عکس‌العمل راننده به علامت‌ها، تابلو‌های راهنمایی و رانندگی و جریان ترافیک می‌شود و ریسک تصادف را تا چهار برابر افزایش می‌دهد. برخلاف تصور برخی از مردم، استفاده از هدفون و هندزفری این ریسک را چندان کاهش نمی‌دهد.
