
«هشدار! اين مقاله شامل تصويري از جلد مجله است كه ممكن است براي برخي آزاردهنده باشد.» اين عبارت آغازين مقاله روزنامه گاردين در روز گذشته بود كه درباره جلد جديد مجله فكاهي «شارلي ابدو» منتشر شد. شارلي ابدو كه بعد از حمله تروريستي اخير، روزهاي سختي را پشت سر ميگذارد باز هم از خطوط قرمز جوامع اسلامي عدول كرده و در اولين شمارهاي كه صبح امروز و بعد از اين اتفاقات منتشر ميشود، كارتوني از حضرت محمد(ص) را با قطره اشكي در گوشه چشمش منتشر ميكند آن هم در حالي كه بنر كمپين «من شارلي هستم» را در دست گرفته است.
اين روزها دنيا اتفاقات زيادي را از سر ميگذراند اما فرانسه در روزها و شبهاي گذشته بيش از ساير نقاط اروپا پر تلاطم بوده است. حملات تروريستي چند تندروي حامي داعش در روزهاي اخير منجر به كشته و زخمي شدن شمار زيادي از فرانسويان شده است كه در ميان قربانيها يك مأمور پليس مسلمان هم به چشم ميخورد. مجله طنز «شارلي ابدو» اولين هدف اين حملات تروريستي بوده كه طي آن چندين كارتونيست نيز كشته شدند. آنچه شارلي ابدو را هدف اين عمليات تروريستي قرار داد، انتشار كاريكاتوري از پيامبر اكرم(ص) بود؛ اتفاقي كه هر از گاهي تحت عناوين مختلف ميافتد، جوش و خروشي را در ميان مسلمانان به راه مياندازد و بعد از اينكه اين جوش و خروش فرو خوابيد دوباره به شكل ديگري تكرار ميشود. درك اين مطلب كه جوامع اسلامي براي پيامبر بزرگ خود احترام قائل هستند و در باور و فرهنگ خود تمسخر او به هر وسيلهاي را بر نميتابند، ساده است؛ با اين وجود فضاي رسانه و مطبوعات غرب نميخواهد به اين خواسته ساده تن در دهد و به فرهنگ و باور اقوام و اقليتهاي مختلف احترام بگذارد؛ بهانه آنها بيحد و حصر بودن فضاي آزادي بيان در مطبوعات است؛ بر پايه اين باور، عكس روي جلد نسخه امروز (چهارشنبه) مجله طنز فرانسوي «شارلي ابدو» به عنوان اولين شمارهاي كه بعد از حمله هفته پيش به دفتر اين مجله و كشته شدن 12 نفر منتشر ميشود، كارتوني از حضرت محمد(ص) است.
تيراژ 3 ميليون نسخهاي امروز شارلي ابدو!اين كاريكاتور، حضرت محمد(ص) را در حالي كه اشكي در گوشه چشمش دارد و بنر «من شارلي هستم» را در دست گرفته است، نشان ميدهد. در واقع حضرت محمد(ص) در حال همدردي با روزنامهنگاران كشته شده در حوادث اخير به تصوير كشيده شده است. تيتر سياه بالاي كاريكاتور نيز به زبان فرانسوي ميگويد: «همه بخشوده ميشوند!»
درست در چهارشنبه هفته گذشته دو مرد مسلحي كه وارد دفتر شارلي ابدو شدند اعتراف كردند كه هدفشان گرفتن انتقام از شارلي ابدو بهخاطر كاريكاتوري است كه اين مجله از حضرت محمد(ص) كشيده است؛ طي اين اقدام پنج تن از برجستهترين كارتونيستهاي فرانسوي كشته شدند.
روزنامهنگاراني كه از اين حادثه جان بهدر بردند هم با يكديگر همقسم شدند كه در اين هفتهنامه طنز همان روال هميشگي كار را دنبال كنند. اين روال هميشگي در چاپ جديد اين مجله كه امروز منتشر شده به خوبي نمايان است؛ باز هم خواستههاي جوامع اسلامي و خطوط قرمز آنها كه در اروپا و غرب اقليت محسوب ميشوند ناديده گرفته شده است.
امروز هفتهنامه طنز «شارلي ابدو» با اين جلد موهن خود با تيراژ 3 ميليون نسخهاي و در 16 زبان مختلف منتشر شده است اين در حالي است كه اين مجله در شرايط عادي تنها با تيراژ 50 هزار نسخه منتشر ميشود. لوز، يكي از كارتونيستهاي اين هفتهنامه كه تأخيرش در رسيدن به محل كار، او را از اين حادثه مرگبار نجات داده كارتون روي جلد آن را طراحي كرده است. شارلي ابدو پيش از اين هم بارها حضرت محمد(ص)را هدف طنز خود قرار داده بود.
توهين به مقدسات با چراغ سبز مجامع جهاني ريچارد مالكا، وكيل اين مجله به شبكه اطلاعات راديوي فرانسه گفته است: «انتشار اين شماره نشان ميدهد كه اقدام افراطگرايان، كاركنان باقي مانده شارلي ابدو را از ادامه راه بازنخواهد داشت. ما كار را رها نخواهيم كرد. روح كمپين «منشارلي هستم» به معناي حق توهين به مقدسات است!»
در ابتداي امر عبارت حق توهين به مقدسات در نوع خود عجيب و غيرقابل باور به نظر ميرسد اما آنچه كه باورش سختتر است همراهي قوانين قانونگذاران جهاني با اين قبيل اقدامات آزاردهنده ضدبشري است.
بند نوزدهم قانون جهاني حقوق بشر آزادي بيان را اينگونه تعريف ميكند: «هر كسي حق دارد بدون ترس و واهمه باورهاي خود را به هر روشي كه ميپسندد بيان كند.» اعلاميه جهاني حقوق بشر (1948)، كنوانسيون اروپايي حقوق بشر (1950) و ميثاق بينالمللي حقوق مدني و سياسي (1966) از اصل آزادي بيان تمام و كمال حمايت ميكنند؛ دادگاه حقوق بشر اروپا در موارد متعددي بر آزادي بيان به عنوان يكي از پايههاي اساسي دموكراتيك جامعه تأكيد كرده و اما در موردي تكاندهنده بر اين امر نيز تأكيد ميكند كه انسانها نه تنها درباره اطلاعات و ايدههاي غير اهانتآميز بلكه در بيان اطلاعات، عقايد و نظرات توهينآميز، شوكهكننده و آزاردهنده عليه يك دولت يا هر بخش از جمعيتي مختار هستند !
از سال 1999 ميلادي قطعنامههاي جلوگيري از توهين به مقدسات در سازمان ملل متحد محل بحث و بررسي بوده اما هنوز قانوني جهاني براي اين موضوع در نظر گرفته نشده است؛ افراط و تفريط دو روي يك سكه هستند؛ بعد از حملات افراطي تندروها حالا با حمايت قانونگذاران جهاني كه نمايندههاي جوامع سكولاريزاسيون اروپا و غرب هستند، نشريه «شارلي ابدو» باز هم به همان روال هميشگي كار خود ادامه ميدهد و دست به تفريط ميزند؛ بدون آنكه قانون كيفري توهين به مقدسات بخواهد اين نشريه را در قبال آزار اقليت مسلمان مؤاخذه كند و اين معناي حقوق بشر در سازمان ملل متحد است.