جوان‌آنلاين: پيرمحمد ملازهي، كارشناس مسائل شبه قاره در گفتوگو با «جوان‌آنلاين» با اشاره به آخرين تحولات در انتخابات افغانستان اظهار داشت: در كشورهايي مثل افغانستان به دليل وجود مسائل بسيار، اينكه بتوان انتخابات سالم و تا حدي مورد قبول همه برگزار كرد، تا حدي انتظار غير واقع‌بينانه‌اي تلقي مي‌شود. واقعيت اين است كه نيروهايي كه در اين نوع كشورها در صحنه سياست حضور دارند، عمدتا قدرت‌طلب هستند و مي‌خواهند به هر قيمتي قدرت را در دست خود نگه دارند.
ملازهي ادامه داد: در افغانستان اين قضيه پيچيده‌تر است؛ به دليل اينكه ساختار قومي و مذهبي اين كشور به گونه‌اي است كه فقط در مواردي كوتاه قوميت‌هاي غير پشتون توانستند به قدرت نزديك شوند.
وي با بيان اينكه در انتخابات افغانستان انگيزه قوميتي وجود دارد و تلاش مي‌شود قدرت در دست پشتون‌ها حفظ شود، گفت: از ابتدا انتظار مي‌رفت انتخابات كاملا سالمي برگزار نشود و به نظر نمي‌رسيد كه قدرت به شكل مسالمت آميز از آقاي حامد كرزاي كه پشتون است به فردي مثل عبدالله عبدالله منتقل شود. اين در حالي است كه عبدالله تبار پشتوني دارد و پدرش قندهاري است اما حقيقت اين است كه فرهنگ، زبان و همه جهت‌گيري‌هايي كه تابه حال داشته به تاجيك‌ها مربوط است و او را نمي‌توان به عنوان پشتون تلقي كرد و حداقل پشتون‌ها او را قبول ندارند.
اين كارشناس مسائل شبه قاره افزود: انتقال قدرت از يك گروه قومي به گروه قومي ديگر اصلي‌ترين مشكل و مهم‌ترين بحث در شرايط كنوني در افغانستان است. به نظر مي‌رسد دو اراده قوي تركيب شدند و اين شرايط را رقم زدند؛ يكي اراده قوم پشتون براي حفظ قدرت و ديگري اراده آقاي كرزاي و همكارانش است كه تكنوكرات‌هاي حاكم هستند و بعد از 2001 به افغانستان آمدند و قدرت را در دست گرفتند و عمدتا پشتون هستند اين دو اراده با يكديگر تركيب شده و به گونه‌اي انتخابات را هدايت كردند كه در نهايت اشرف‌غني احمدزي، نماينده پشتون‌ها برنده انتخابات مي‌شود.
ملازهي معتقد است، اگر شرايط افغانستان را در يك بستر تاريخي در نظر بگيريم ضمن اينكه طي 13 سال اخير كه حامد كرزاي حكومت را در اختيار داشته، تحولات نسبتا بزرگي در افغانستان به وجود آمده و نوعي گرايش به دموكراسي ليبرال در بخشي از جامعه افغانستان شكل گرفته و تكنوكرات‌ها به طور ذهني اين مسئله را پذيرفته‌اند اما حقيقت اين است كه براي آنكه يك دموكراسي پارلماني يا دموكراسي ليبرال در افغانستان شكل گيرد و نهادينه شود، موانع بسيار زياد بر سر راه است و به همين دليل است كه آقاي عبدالله عبدالله به صراحت مدعي مي‌شود و كميسيون انتخابات، تحت عنوان كميسيون مستقل انتخابات كه اعضايش توسط آقاي كرزاي انتخاب شده، دقيقا متهم مي‌شود كه دست به تقلب گسترده زده است.
به گفته وي، از ديد عبدالله عبدالله بين دو تا دو و نيم ميليون راي قبل از آنكه صندوق‌ها روي مردم باز شوند، به نفع اشرف‌غني احمدزي پر شدند. البته اين ادعايي است كه عبدالله‌عبدالله دارد و بايد ديد واقعا صحت اين ادعا تا چه حد درست است اما او نشانه‌هايي را عنوان مي‌كند و نوارهايي را منتشر كرده كه به نوعي نشان مي‌دهد ضیاالحق امرخیل كه در حال حاضر از دبيرخانه كميسيون مستقل انتخابات استعفا داده، در جابه‌جايي صندوق‌ها و مسائلي از اين دست دخالت كرده كه برخي از آنها را پليس كابل كشف و ضبط كرد.
ملازهي اضافه كرد: در حال حاضر شرايط افغانستان به گونه‌اي است كه عبدالله‌عبدالله مدعي است تقلب صورت گرفته و اين تقلب گسترده و سازمان يافته بوده و آن هم به وسيله كساني كه دست‌اندركار انتخابات بودند و صندوق‌ها را به نفع اشرف غني احمد زي پر كرده‌اند. اين بحث بسيار جدي است و عبدالله عبدالله اعلام كرده تا زماني كه راي‌هاي پاك از ناپاك جدا نشود او به كميسيون انتخابات بازنمي‌گردد و همچنان معترض باقي خواهد ماند و نتيجه انتخابات را هر چه باشد از طريق اين كميسيون نخواهد پذيرفت.
اين كارشناس مسائل خاورميانه تصريح كرد: در حال حاضر جليلي، يونس قانوني و سازمان ملل تلاش مي‌كنند ديدارهايي بين عبدالله عبدالله و اشرف‌غني احمدزي صورت گيرد و آنها بتوانند به يك جمع‌بندي برسند تا يكي از طرفين كوتاه آيد. البته انتظار مي‌رود عبدالله عبدالله كوتاه آيد يا حداقل بخشي از قدرت را به او و طرفدانشان واگذار كنند و نتيجه انتخابات به نفع اشرف غني احمد زي اعلام شود و احتمال مي‌رود دوشنبه آينده كميسيون انتخابات نتايج را اعلام كند و در نهايت در 31 ماه جاري قرار است به طور كلي تكليف روشن شود و اعلام كنند چه كسي برنده شده است.
ملازهي ادامه داد: اگر در اين فضا شرايط افغانستان را مشاهده كنيم به نظر مي‌رسد مجموعه تلاش‌ها در اين جهت است كه عبدالله عبدالله را قانع كنند تا نتايج انتخابات را بپذيرند، اما حذف نشود و در قدرت شريك باقي بماند و بتوانند نيروهاي عبدالله عبدالله، نيروهاي اشرف غني احمدزي و حامد كرزاي را تركيب كنند تا دولت جديدي را به وجود آورند و مصالحه‌اي صورت گيرد؛ البته صرف نظر از اينكه راي مردم چه بوده است. آنچه در حال حاضر مي‌توان گفت اين است كه تلاش‌ها در اين جهت است كه بين عبدالله عبدالله و اشرف غني احمد زي مصالحه‌اي محقق شود و بتوان افغانستان را از اين بن‌بست انتخاباتي خارج كرد.
وي با اشاره به پيشنهادات عبدالله عبدالله گفت: به نظر مي‌رسد طرف مقابل آمادگي پذيرش پيشنهادات عبدالله عبدالله را ندارد. يكي از پيشنهاداتش اين است كه ساختار حكومت و ساختار اداري كشور را از نظام رياستي به نظام پارلماني تغيير دهند و در اين كشور نخست‌وزيري احيا شود و اشرف‌عني احمد زي به عنوان نخست وزير تعيين شود و اين مسئله را نه دولت آقاي كرزاي مي‌پذيرد، نه كميسيون انتخابات و نه قوميت پشتون.
ملازهي اضافه كرد: پيشنهاد ديگر عبدالله عبدالله اين است كه سازمان ملل در افغانستان يك دولت موقت تشكيل دهد و آن دولت موقت اين انتخابات را ناديده بگيرد و انتخابات جديدي برگزار كند و اين در حالي است كه كميسيون انتخابات مقابل اين پشنهاد عبدالله عبدالله كوتاه نمي‌آيد.
اين كارشناس مسائل شبه قاره گفت: مسئله سومي كه عبدالله عبدالله مطرح كرده تفكيك راي پاك از ناپاك و بازشماري برخي از صندوق‌هاست كه كميسيون انتخابات تا حدي اين موضوع را پذيرفته است. اما نكته حائز اهميت اين است كه اين مسئله تغييري در وضعيت ايجاد نخواهد كرد چون در آن سو اشرف غني خود را برنده انتخابات مي‌داند.
وي اظهار داشت: به دليل محاسباتي كه وجود دارد شانس برنده شدن اشرف غني بيشتر است. مقرر شده در سال 2016 بعد از امضاي قرارداد توافق‌نامه امنيتي كه قرار است رئيس جمهور آينده امضا كند، امريكا چند پايگاه نگه دارد اما اكثر نيروهايش را از افغانستان خارج مي‌كند بنابراين لازم مي‌شود قبل از اين مسئله مصالحه‌اي با طالبان صورت گيرد، عبدالله عبدالله اين ظرفيت را براي مصالحه با طالبان ندارد. اصولا طالبان عبدالله عبدالله را جزء شوراي نظارت مي‌دانند كه عامل اصلي سرنگون كردن حكومت طالبان و جنگيدن با آنها بوده است، بنابراين از اين زاويه هم اگر نگاه كنيم شانس عبدالله عبدالله كاهش پيدا مي‌كند و شانس اشرف غني احمد زي بالا مي‌رود، براي آنكه او هم پشتون است و راحت‌تر مي‌تواند با طالبان كنار آيد و يك راه‌حل سياسي را براي پايان دادن به جنگ بين طالبان و دولت مركزي پيدا كند.
ملازهي يادآور شد: وقتي همه محاسبات را در كنار يكديگر قرار مي‌دهيم به اين نتيجه مي‌رسيم كه شرايط داخلي، منطقه‌اي و بين‌المللي به گونه‌اي است كه شانس برنده شدن اشرف غني را بيشتر نشان مي‌دهد. به هر ترتيب وقتي در سطح منطقه، داخلي و بين‌الملل مشاهده مي‌كنيم مي‌بينيم كه دست كميسيون انتخابات باز است و بر خلاف آنچه مردم راي داده‌اند نتيجه انتخابات بر اساس مصلحت‌انديشي اعلام مي‌شود نه راي مردم.
