جوان آنلاین: ناتو به عنوان موفقترین اتحاد نظامی جهان، هفتادوپنجمین سالگرد تأسیس خود را جشن گرفت. برخی نگرانند که شاید این مراسم، آخرین سالگردی باشد که ایالاتمتحده در آن نقش اصلی را ایفا میکند چراکه دونالد ترامپ همچنان معتقد است، عمر اتحاد ناتو به سر آمده و تأکید دارد در صورت انتخاب مجدد به عنوان رئیسجمهور امریکا، روسیه را تشویق خواهد کرد هر رفتاری که میخواهد با کشورهای عضو ناتو انجام دهد. از دید ترامپ، کشورهای عضو ناتو، مبلغی را که او برای دفاع کافی میداند به ناتو پرداخت نمیکنند و به همین دلیل مستحق هر رفتاری از جانب روسیه هستند. در مجموع باید گفت ریاست جمهوری دوم ترامپ میتواند پیامدهای بدی برای امنیت اروپا داشته باشد، البته مدافعان ترامپ تأکید دارند که او بلوف میزند تا اروپا را برای دریافت هزینههای بیشتر، تحت فشار قرار دهد، اما مقامات سابق ایالاتمتحده که در دوران ریاست جمهوری با ترامپ در مورد ناتو همکاری نزدیکی داشتند از جمله هکر که یکی از نویسندگان این مطلب است، متقاعد شدهاند در صورت انتخاب مجدد، او از این ائتلاف خارج خواهد شد. ترامپ به شدت از مشاوران میانهرو که در دوره اول ریاستجمهوری او را کنترل میکردند، ناراحت است و اگر در سال ۲۰۲۵ به کاخ سفید برگردد، چنین نیروهایی حذف خواهند شد.
تهدید غیرمستقیم ناتو
کنگره امریکا نیز درباره این موضوع نگرانیهایی دارد و به همین دلیل، اخیراً قانونی را تصویب کرده است که رئیسجمهور را از خروج از ناتو منع میکند، مگر اینکه کنگره با رأی دوسوم سنا یا هر دو مجلس با آن موافقت کند، اما ترامپ میتواند این ممنوعیت را دور بزند. او قبلاً درباره رعایت بند دفاع متقابل ماده ۵ ناتو تردیدهایی را مطرح کرده است. ترامپ حتی اگر حمایت امریکا را به طور کامل لغو نکند، با توقف کمکهای مالی، فراخواندن نیروها و فرماندهان امریکایی از اروپا و جلوگیری از تصمیمگیریهای مهم در شورای آتلانتیکشمالی که مهمترین نهاد مشورتی ناتو محسوب میشود، میتواند ائتلاف را بدون خروج رسمی از آن تضعیف کند و البته موضع فعلی ترامپ در قبال ناتو و بیعلاقگی او به حمایت از اوکراین، اگر به عنوان سیاست ملی اتخاذ شود، اعتماد اروپا به رهبری و عزم نظامی امریکا را از بین میبرد. در صورت انتخاب مجدد ترامپ چنانچه او همچنان از دیدگاه ضدناتوی خود پیروی کند، اولین قربانی آن اوکراین خواهد بود. ترامپ با کمکهای نظامی بیشتر به کییف مخالف است و همچنان درباره ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه چاپلوسی میکند. اگر ایالاتمتحده در دوران ترامپ، تعهدات دفاعی خود را در قبال اروپا تضعیف یا این کمکها را قطع کند، کشورهای اروپایی در معرض آسیب بیشتری قرار خواهند گرفت و ممکن است تمایل چندانی به ارسال تجهیزات حیاتی نظامی خود به اوکراین نداشته باشند. با کاهش چشمگیر کمکها، کییف احتمالاً ناچار میشود برای توافقی نامطلوب با مسکو مذاکره کند که باعث میشود اوکراین از نظر نظامی و اقتصادی به یک کشور آسیبپذیر در برابر روسیه تبدیل شود.
صنعت دفاعی از هم پاشیده اروپا
امروزه کشورهای ناتو در مجموع ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف امور دفاع میکنند، اما در غیاب حمایت ایالاتمتحده، ارتشهای اروپایی به اندازه کافی برای تجهیز و مبارزه با یک دشمن بزرگ آماده نیستند. اروپا همچنان در چندین زمینه مهم به شدت به ایالاتمتحده متکی است و به خودی خود، فاقد بسیاری از ابزارهای کلیدی لازم برای دفاع موفقیتآمیز است، از جمله قابلیتهای حملونقل هوایی، سوختگیری هوایی، دفاع هوایی در ارتفاع بالا، داراییهای فضایی و اطلاعات عملیاتی. این موارد را عمدتاً ایالاتمتحده تأمین میکند. بدون کمک امریکا، ناتو بخش قابل توجهی از قدرت نظامی خود را در برابر روسیه از دست خواهد داد. صنعت دفاعی اروپا به شدت از هم پاشیده است و توسعه ظرفیتهای دفاعی مورد نیاز برای جبران ازدستدادن حمایت امریکا احتمالاً تا پایان این دهه طول خواهد کشید.
علاوه بر همه اینها، اگر ایالاتمتحده ناتو را کنار بگذارد، کاهش بازدارندگی هستهای به شدت مشکل بازدارندگی در اروپا را تشدید خواهد کرد. تسلیحات هستهای زیربنای تعهد ایالاتمتحده برای دفاع از متحدانش است و تواناییهای هستهایاش زیربنای ظرفیت ناتو برای بازدارندگی است. اگر ترامپ چتر هستهای امریکا را از سر اروپا بردارد، اروپا باید به کمتر از ۶۰۰ کلاهک هستهای راهبردی بریتانیایی و فرانسوی تکیه کند که در برابر کل نیروی روسیه با بیش از ۵ هزار کلاهک هستهای استراتژیک و تاکتیکی، عدد ناچیزی است، ضمن اینکه از آنجا که اروپا تسلیحات هستهای تاکتیکی ندارد، میتواند امیدوار باشد که از حمله هستهای تاکتیکی روسیه فقط با تهدید به تشدید تنش به سطح راهبردی جلوگیری کند و ممکن است مسکو به این اقدام توجهی نکند، به خصوص که روسیه در تلاش برای ترساندن اروپاییها از حمایت از اوکراین، بارها به استفاده از سلاحهای هستهای تاکتیکی اشاره کرده است.
برخلاف ایالاتمتحده، فرانسه و بریتانیا قدرت بازدارندگی هستهای خود را برای محافظت از متحدان خود گسترش ندادهاند. اگر واشینگتن، اروپا را به حال خود رها کند، مسکو احتمالاً با تکیه بر باجخواهی هستهای تلاش میکند قلمرو کشورهای عضو ناتو را تصرف کند. بدون رهبری ایالاتمتحده در ناتو، حفظ انسجام و وحدت بین اعضا دشوار خواهد بود.
احتمال بیشتر این است که این اتحاد به طور کلی از بین برود. اتحادیه اروپا در موقعیتی نیست که به این زودی جای ناتو را بگیرد چراکه تواناییهای نظامیاش محدود است و بیشتر در مدیریت بحرانهای منطقهای توانایی دارد تا جنگیدن در جنگهای بزرگ، حتی اگر ناتو بدون دخالت قوی امریکا دوام بیاورد، چالشهای رهبری تقسیمشده، تواناییهای بازدارندگی ناکافی و یک دشمن قاطع خطر جنگ با روسیه را افزایش میدهد؛ قدرتی بزرگ که میخواهد نظم بینالمللی لیبرال را واژگون کند. خسارت به اروپا محدود نخواهد شد. در حال حاضر، روابط دفاعی بین ایالاتمتحده و متحدانش در آسیا مانند استرالیا، ژاپن و کرهجنوبی در برابر تحریکات چینی رو به قویترشدن است، اما فقدان اعتماد به تعهدات ایالاتمتحده ممکن است برخی از این کشورها را به دنبال سلاحهای هستهای سوق دهد تا برتری هستهای چین و کرهشمالی را خنثی کنند، به این ترتیب، همان ثبات شکنندهای که طی چند دهه در منطقه حاکم بوده است هم تضعیف شود.
علاوه بر همه اینها، اقتصاد ایالاتمتحده هم احتمالاً آسیب میبیند، اگر شکست بازدارندگی، به یک جنگ عمومی با روسیه یا چین منتهی شود، هزینههای اقتصادی سرسامآوری را به بار خواهد آورد، آن هم در شرایطی که چند جنگجوی حوثی در یمن، توانستهاند از طریق حملات خود در دریای سرخ، کشتیرانی جهانی را مختل کنند با در نظر گرفتن این موارد میتوان پیامدهای جنگ بین قدرتهای بزرگ را پیشبینی کرد.
هانس بیندیکت، آر. اچ. هوکر
و الکساندر ورشباو / فارین افرز