۱۵ اردیبهشت مقارن ساعت۱۰ و ۲۸ دقیقه زلزله‌ای به قدرت ۳.۹ ریشتر در عمق ۸ کیلومتری زمین، شهرستان ملارد در استان تهران را لرزاند وهمین بهانه وفرصتی شد تا به وضعیت شهرتهران و خطرات وآسیب‌هایی که این کلان شهررا تهدید می‌کند بپردازیم.
تهران پایتخت جمهوری اسلامی ایران به عنوان «ام القرای جهان اسلام» همواره مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومی جهان قرارداشته است. شهرتهران شاهرگ حیاتی و مرکز ثقل سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور است و اکثرصنایع مادر، اماکن تاریخی، فرهنگی و بخش قابل توجهی از جمعیت کشور با فرهنگ‌های ناهمگون از قومیت‌های مختلف را در خود جای داده است.
هرگاه برای سایرشهر‌های کشورحادثه‌ای رخ داده است تهران نقش برادر بزرگتر را در امداد رسانی به شهر‌های حادثه دیده ایفاء کرده است. برادر بزرگتری که باید گفت اکنون خود در بستر بیماری است.
رشد قارچ گونه بنا‌ها و برج‌های سربه فلک کشیده که عمدتاً بر روی گسل‌ها و تپه‌های آبرفتی و در بستر مسیل‌ها و دره‌ها بنا شده اند، تخریب و خشکاندن باغات و تبدیل آن به برج‌های مسکونی ومجتمع‌های تجاری، گسترش بی حساب وکتاب و معماری بی هویت با ترکیبی از معماری قدیمی و مدرن، مهاجرت بی رویه و در نتیجه گسترش حاشیه نشینی، احداث شهر‌ها و شهرک‌های اقماری با هدف سرریزجمعیت که خود سرباری برای شهر تهران شده اند و از همه بغرنج‌تر ترافیک سنگین وخسته کننده بزرگراه‌ها و خیابان‌ها و آلودگی هوا که زندگی را برای شهروندان سخت و سرعت عمل نیرو‌های خدمات شهری و امدادرسان در مواقع بحران را با مشکل جدی مواجه ساخته است.
به راستی خدای نخواسته اگر زلزله‌ای نظیر زلزله‌ی اخیر ترکیه در تهران رخ بدهد چه فاجعه‌ای به بارخواهدآمد؟ ما چه می‌دانیم که چه بنا‌هایی با چه دانش و اصولی و توسط چه کسانی در تهران ساخته شده است؟ آیا بانک شناسنامه فنی و سایر ویژگی‌های ساختمان‌ها و بنا‌ها با هدف اقدامات قبل، حین و بعد از بحران در دسترس مسئولین شهری، اعم از آتش نشانی، نهاد‌های امدادرسان، پدافندغیرعامل و ستاد بحران قرار گرفته است؟
اززلزله‌ی بزرگ تهران بزرگ گریزی نیست، اما اینکه کی و با چه شدتی رخ خواهد داد دست خداست. حال آیا امکانات کنونی ستاد بحران و سازمان هلال احمر و ملزومات موجود درانبار‌های این دو نهاد امداد رسان پاسخگوی نیازجمعیت میلیونی زلزله زده احتمالی خواهد بود؟ ومهمتر اینکه آیا بطورکلی انباری‌هایی با این مشخصات وجود خارجی دارند؟
سئوال اساسی اینجا است که چرا مسئولین باید منتظر بمانند تا حادثه‌ای رخ بدهد بعد به فکر چاره باشند؟
بدیهی است آماده سازی و احداث زیرساخت‌های شهر‌های اضطراری و اردوگاه‌های دائمی در اطراف شهر تهران قبل از وقوع حادثه جزء ضروری‌ترین وظایف امروز ستاد بحران ونهاد‌های مرتبط با این حوزه است؛ و به قول معروف علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد.
باید‌ها و نباید‌های زیادی درحوزه مسکن بالاخص شهر تهران وجود دارد که از همه مهم‌تر اینکه از تمام افراد فعال دربخش مسکن اعم ازکارفرما، پیمانکار و مهندسین ناظر، شهرداری‌ها و. در هنگام احداث یک ساختمان تعهد و ضمانت کتبی مبنی بر رعایت ضوابط ساخت و سازاخذ گردد تا در صورت بروز حادثه درقبال عملکرد خود در برابر قانون پاسخگو باشند. افرادی که دربخش ساختمان فعالیت دارند باید هنگام خروج از کشور ولو موقت از آنان وثیقه سنگین اخذ شود و یا در صورت تخلف در امر ساخت و ساز ممنوع الخروج شوند. در زلزله اخیر ترکیه شاهد فرو ریختن بیش از ۱۷۰ هزار برج و ساختمان بلند مرتبه بودیم که گورستان هزاران زن، مرد، پیر، جوان وکودک بیگناه شد.
حادثه متروپل آبادان یکی از برجسته‌ترین نماد‌های ساخت و سازغیراستاندارد در کشور بود که با زد و بند و رانت و رابطه قد برافراشته بود؛ و خدا می‌داند که چه متروپل‌ها که در نوبت فروریختن و رقم زدن فاجعه‌هایی بس بزرگتر هستند.
ضمن عذرخواهی از جامعه مهندسین و سایر فعالین حوزه مسکن باید به این نکته اعتراف کنیم که کم هم نیستند افرادی که به ازای دریافت بهایی اندک، از وظیفه‌ی انسانی و قانونی خود در قبال تخلفات چشم پوشی می‌کنند، اما غافل از اینکه هرگونه چشم پوشی از تخلف در ساخت این بنا‌ها مشارکت در قتل افراد بیگناه خواهد بود.
در پایان پیشنهاد می‌شود با بازنگری قوانین حوزه مسکن و تصویب قوانین جدید از سوی مراجع ذیصلاح از ورود افراد فاقد دانش و صلاحیت در امر ساخت و ساز مسکن جلوگیری کنند.
وای به روزی که بلرزد تهران
وچه کاخ‌های به ظاهر زیبا
که فرو ریزد و گردد ویران
خدایا تو خودت حافظ ملت و سرزمین عزیز ما ایران باش
