جامعهای چندپاره و بحرانپذیر
رژیمصهیونیستی در سال۱۹۱۷ طی بیانیه بالفور تلاش خود را برای موجودیت آغاز کرد؛ رژیمی که بر پایه جنبش صهیونیسم، تاکنون فراز و فرودهای بسیاری را از سرگذرانیده است. جنبش صهیونیسم با هدف تشکیل میهنی برای یهودیان شکل گرفت که آغازگر موج دوم مهاجرت بیش از ۴۰هزار یهودی با ملیتهای مختلف به خاورمیانه شد؛ جامعهای که بر پایه مذهب بنیان نهاده شده، ساکنان آن از ملیتهای مختلفی دورهم جمع شدند و سرانجام در سال۱۹۴۸ با اشغال بخش بزرگی از فلسطین اعلام موجودیت کرد، بنابراین از ابتدا تاکنون، جامعه اسرائیل ماهیتاً از داخل، جامعهای چندملیتی، متنوع و چندپاره بوده که حول مذهب بهگونهای شکننده گردهم آمده، چنددستگی سیاسی گستردهای در آن وجود دارد و در مدت اخیر نیز فساد حاکمان، ناکارآمدی و سوءمدیریت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آنها سببساز گسست بیشتری در آن شده است. از ابتدای تاریخ تشکیل این رژیم، چنین گسستهایی که عمدتاً منشأ داخلی دارند، وجود داشته است و سیاستمداران اسرائیلی سعی در مدیریت آن با استفاده از شرایط بینالمللی داشتهاند. به این ترتیب صهیونیستها همواره با دشمنسازی بیرونی، چندپارگیهای داخلی را برای مدتی مسکوت کردهاند. نمونه دشمنسازی اعراب، حکومت بعث عراق میباشد و اکنون نیز جمهوری اسلامی ایران در قالب این خطمشی قابل تعریف است، اما با توجه به بحرانهای درونی تلآویو که از سال ۲۰۱۸ در صحنه سیاسی با انتخاب کابینههای مختلف و در بعد اجتماعی با خشونتهای خیابانی رخ داده و تبعات اقتصادی- بهداشتی ناشی از کرونا، موج بیکاری، فساد نتانیاهو، چنددستگی نژادی میان یهودیان عرب و غیرعرب در جریان منازعه سال گذشته و اکنون نیز اصلاحات قضایی بر آن افزوده، ازهمپاشیدگی و فرسایش این رژیم روزبهروز عیانتر شده است.
فرسایش درونی و ازهمپاشیدگی سیاسی- اجتماعی
از نگاه حاکمان تلآویو لازمه وحدت در جامعه چندپاره صهیونیستی، وجود دشمن بیرونی بوده است، از این رو در بحبوحه اعتراضات و شورشهای خیابانی گسترده که بیش از پیش چهره شکننده این رژیم را به تصویر کشید، تلآویو با اعمال فشار بر فلسطینیها و اقدامات تحریکآمیز در مسجدالاقصی، آغازگر منازعهای شد تا در سایه آن ازهمپاشیدگی خود را پنهان کند، اما آنچه نمایان است، در حال فرسایش بودن قدرت بازدارندگی تلآویو است، برای نمونه «اصلاحات قضایی نتانیاهو» که به دنبال محدود کردن قدرت و نفوذ قوه قضائیه بر قانونگذاری از طریق محدود کردن اختیار دیوان عالی برای اعمال بررسیهای قضایی، بازگذاشتن دست دولت و اختیار آن برای انتصابهای قضایی خواهد بود و این قدرت را به کنست میدهد که احکام دیوان عالی را با اکثریت ساده آرا لغو کند، نفوذ دیوان عالی برای بررسی قضایی قوانین و اقدامات اداری را کاهش دهد و ترکیب کمیته گزینش قضات را به گونهای تغییر دهد که اکثریت اعضای آن توسط دولت منصوب شوند، نه تنها جامعه گسسته اسرائیل را به لرزه درآورد و صدها هزارتن را به خیابانها کشید، بلکه در صحنه سیاسی، سبب نزاع میان رئیسجمهور، رئیس دادگاه عالی، دادستان اسرائیل، نمایندگان کنست و از همه مهمتر وزیر جنگ رژیمصهیونیستی «یواف گالانت» شد. به دنبال این رخداد که تشنج در جامعه صهیونیستی، شکاف و چنددستگی در ساختار ارتش رژیمصهیونیستی و نهادهای امنیتی آن تشدید شد، منازعه و به راه انداختن جنگ با همسایگان، مطلوبترین راه پیشروی این رژیم برای بقای خود بوده است.
علاوه بر مورد فوق، تغییر وضعیت در ترکیب جمعیتی که سببساز تفاوتها در ارزشهای اجتماعی جامعه صهیونیستی شده است، دشواری حفظ الگوی ارتش مردمی که بخش مهمی از آن در حالت ذخیره و آمادهباش به سر میبرند و دوری نسل جدید از نظامیگری و به جای آن علاقه به مشاغل غیرنظامی که خود تضعیف نهادهای امنیتی و ارتش را به دنبال داشته است، همگی ساختارهای استحکامدهنده رژیمصهیونیستی را دچار چالشهای جدی کرده است.
توان نظامی و بازدارندگی پوشالی
در منازعات و جنگهایی که صهیونیستها طی سالیان اخیر به راه انداختهاند، به خوبی این مهم نمایان شده که آنچه امپراتوری تبلیغاتی غرب از قدرت و هیمنه تلآویو نشان داده است، دروغی بیش نیست و اقدامات تلافیجویانه و بازدارنده طرفهای درگیر با این رژیم، پوشالی بودن آن را ثابت کرده است، البته کمکهای دولتهای غربی به ویژه ایالاتمتحده در افزایش توان نظامی این رژیم از بدو تأسیس تاکنون، مهمترین عامل موجودیت صهیونیستها بوده است. با وجود این، روی کار آمدن مجدد نتانیاهو که با طرح اصلاحات قضایی به دنبال ایجاد تنها یک قوه در ساختار سیاسی تلآویو است، این بار به مزاج حامیان خوش نیامده و کار به جایی رسیده که فرزند نتانیاهو، «یائیر نتانیاهو» بایدن را عامل جمهوری اسلامی ایران در به انزوا درآوردن این رژیم و ناکارآمدی کابینه دانسته است.
به هر روی، رخدادهای چندگانه از جمله، طرح اصلاحات قضایی نتانیاهو، بیمیلی حامیان غربی به ویژه ایالاتمتحده در حمایت از او، فرسایش و شکافهای گسترده در بدنه ارتش و نهادهای امنیتی که باعث افول بازدارندگی دفاعی تلآویو شده و مهمتر از این موارد، اعتراض کشورهای عربی منطقه که تا پیش از این اسرائیل با نزدیکی به آنها به دنبال ایجاد حائل و انزوا در برابر ایران بود و اکنون با ازسرگیری روابط میان کشورمان و عربستان سعودی که به تبع همکاری و همگرایی سایر کشورهای عربی منطقه را به دنبال خواهد داشت، موجودیت رژیمصهیونیستی را بیش از هر زمان دیگری به سمت پایان خود نزدیک کرده است.