پس از دیدار چهارجانبه سفرای ایران، عربستان سعودی، سوریه و عراق در مسقط، عبدالله العنزی، سفیر عربستان در عمان نیز دیروز با حضور در سفارت ایران با علی نجفی، سفیر ایران در عمان ملاقات کرد. این دیدار فقط یکی از پیامد‌های ابعاد تغییرات در منطقه غرب آسیاست. تحولات جهانی چندی است به گونه‌ای رقم خورده که نقش چین در شکل‌گیری مناسبات جدید، بیش از پیش برجسته شده است. پکن که در چند دهه گذشته می‌کوشید به رقیب قدر اقتصادی امریکا تبدیل شود، حالا آرام آرام در عرصه سیاست هم حرف‌های بیشتری برای گفتن دارد و عملاً امریکایی‌ها را به چالش می‌کشد. واشنگتن البته این موضوع را مدنظر دارد و مواضع کم رنگ و پر رنگ این کشور هم گویای این است که رقابت میان اژد‌ها و عقاب بالا گرفته است تا جایی که امریکایی‌ها عملاً این وضعیت را برای خود خطر تلقی می‌کنند. به دنبال توافق ایران و عربستان با حضور چین در قامت میانجی، امریکا در اقدامی کم‌سابقه، زیردریایی مجهز به موشک هدایت شونده هسته‌ای را از طریق کانال سوئز راهی خلیج فارس کرد تا در پایگاه این کشور در بحرین مستقر شود. این عرض‌اندام امریکایی در واقع واکنشی به نفوذ چین در منطقه و تحرکات ایران بود. اگرچه بنابر آنچه بسیاری از صاحبنظران هم به آن صحه می‌گذارند، کوشش چین در راستای ایفای نقش هر چه قوی‌تر در منطقه غرب آسیا، عرصه را برای امریکایی‌ها تغییر خواهد داد، اما در این بین، ایران با استفاده از جایگاه تعیین‌کننده‌ای که در منطقه غرب آسیا دارد، ضمن پیگیری منافع ملی خود، از این قدرت برخوردار است که در شکل‌گیری چهره غرب آسیا نقش محوری ایفا کند. اولین نکته و به عبارتی برجسته‌ترین نقطه عطف در این زمینه توافق ایران و عربستان است. این توافق، همزمان که به چندین سال تنش در روابط تهران – ریاض پایان داد، در شکل‌گیری پازل جدید تحولات هم بسیار مؤثر خواهد بود. ماریا فانتپی و، ولی نصر در فارین‌افرز با اشاره به دیدار ۶ مارس نمایندگان ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین در پکن و تصمیم چهار روز بعد ریاض و تهران برای عادی‌سازی روابط، تأکید دارند که این توافق مهم برای پکن اعلامیه جهشی بزرگ در رقابتش با واشنگتن بود. ضمن اینکه پتانسیل تغییر خاورمیانه را از طریق همسویی مجدد قدرت‌های بزرگ آن، جایگزینی شکاف کنونی اعراب و ایران با شبکه پیچیده روابط، و در هم تنیدن منطقه به جاه‌طلبی‌های جهانی چین دارد.
توافقی با ابعادی فراتر از ایران و عربستان
روز دو شنبه ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در جریان نشست هفتگی با خبرنگاران به مذاکرات بین عربستان و یمن و نقش ایران در این بین پرداخت و ضمن تأکید مجدد تهران بر راهکار سیاسی برای حل بحران یمن با حضور همه طرف‌ها گفت: «به عنوان کشور صاحب نقش در مسائل منطقه‌ای راهکار سیاسی پیشنهاد داده بودیم. از روند آتش‌بس حمایت و همچنین تأکید کرده بودیم که از تمدید آتش‌بس به گونه‌ای که منجر به رفع کامل محاصره یمن و ارسال بدون محدودیت کمک‌های انسانی به مردم مظلوم یمن شود حمایت می‌کنیم. اینکه آتش‌بس پایدار به شکل‌گیری راهکار سیاسی و پایدار کمک کند.»سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره آینده مناسبات ایران و بحرین و اعزام هیئتی از بحرین به ایران به فضای مثبت ایجاد شده در منطقه به ویژه در ارتباط با فضای جدید و از سرگیری رسمی روابط ایران و عربستان اشاره کرد و گفت: «شاهد عزیمت دو هیئت از ایران به بحرین بودیم. هیئت فنی جمهوری اسلامی ایران برای بررسی آخرین وضعیت اماکن دیپلماتیک در بحرین به این کشور سفر کرد و شاهد همکاری بسیار خوب و توأم با حسن نیت طرف بحرینی بودیم و هیئت دوم هیئت پارلمانی ایران بود که برای شرکت در نشست بین المجالس به منامه سفر کرده بود.»کنعانی درباره سفر رئیس امارات عربی متحده به تهران نیز گفت: «روابط ایران و امارات رو به جلو است به ویژه بعد از بازگشت سفیر امارات به تهران و ابتکاراتی که صورت گرفت شاهد ارتقای سطح همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف بودیم و هیئت‌های مختلفی در سطوح مختلف بین دو کشور تبادل و گفتگو‌های خوبی صورت گرفت و شاهد یک روند رو به جلو و تقویت همکاری‌ها در روابط دوجانبه ایران و امارات هستیم.» ابوبکر الشماهی، سردبیر بخش غرب آسیا در الجزیره در تحلیل پیامد‌های توافق تهران و ریاض بر غرب آسیا تأکید دارد: «پیامد‌های این توافق فقط شامل ایران و عربستان سعودی نخواهد بود بلکه در کل منطقه‌ای که توسط خطوط گسلی که قبلاً توسط رقابت تهران و ریاض ایجاد شده بود، رخ خواهد داد.» او پرسش می‌کند: «آیا گردهمایی دیپلماتیک آنها راه را برای بازپذیرش بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه از نظر دیگر رهبران عرب آسان‌تر خواهد کرد؟ آیا لبنان، تحت سلطه حزب‌الله، اکنون سرمایه‌گذاری بیشتری از عربستان دریافت خواهد کرد؟ آیا عربستان سعودی برای ر‌هایی از جنگ در یمن، احساس امنیت می‌کند؟ و آیا انزوای منطقه‌ای خود ایران، اگر به طور کامل پایان نیابد، حداقل تا حد قابل توجهی کاهش خواهد یافت؟» الشماهی معتقد است: «نکته جالب دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که این توافق در کجا منتشر شده است، درچین. آیا این، نشانه دیگری از «نظم جهانی در حال تغییر» است؟ نقش چین در غرب آسیا و شمال آفریقا اغلب به عنوان نقشی متمرکز بر تجارت تلقی می‌شود، اما با این توافق به نظر می‌رسد چین تلاش می‌کند خود را به عنوان یک داور جایگزین برای ایالات متحده قرار دهد. خود واشنگتن به طور آزمایشی از این توافق استقبال کرده است، اما در پشت در‌های بسته سؤالاتی در مورد اینکه این برای نفوذ ایالات متحده در منطقه‌ای هنوز حیاتی مانند غرب آسیا چه معنایی دارد، پرسیده خواهد شد.»
واهمه صهیونیست‌ها
توافق بین ایران و عربستان از نظر زمانی، در مقطع حساسی اتفاق افتاده است، مقطعی که تندروی‌های کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی را با چالش بزرگ‌ترین اعتراضات داخلی در تاریخ خودش روبه‌رو کرده و همزمان فلسطینیان عملیات‌های مقاومتی خود علیه این رژیم را تشدید کرده‌اند، عملیات‌هایی که در ماه رمضان تشدید شده و با نزدیک شدن به روز قدس، مفهومی که جمهوری اسلامی آن را چهار دهه قبل خلق کرد، حجم چالش‌های تل‌آویو را به یک نقطه صعود تاریخی رسانده است. روزنامه «تایمز او اسرائیل» در گزارشی، چالش‌های آتی برای رژیم صهیونیستی را مورد توجه قرار داده است: «اعتماد به نفس روزافزون تهران در کل منطقه محسوس است و ناگفته پیداست که این تحولات، پیامد‌های عمیقی برای اسرائیل دارد.»این روزنامه رژیم صهیونیستی نوشت: «در پس‌زمینه تشدید خصومت‌ها و تهدیدات بین اسرائیل و ایران، رویداد مهم دیگری روز یک شنبه در صنعا، پایتخت یمن در حال وقوع بود؛ مذاکرات صلح بین عربستان سعودی و یمن برای پایان دادن به جنگ بین آنها.» این روزنامه با اشاره به اینکه چنین گفتگو‌هایی نمی‌توانست بدون تأیید تهران انجام شود، تأکید کرد که پایان دادن به جنگ در یمن قدرت تهران را افزایش می‌دهد و بنابراین احتمال موفقیت طرح صلح بالاست. در بخشی از گزارش‌تایمز او اسرائیل آمده است که ایران تصمیمی اساسی برای کاهش تنش با کشور‌های عربی گرفته تا بر راهبرد ایجاد یک محور ضد امریکا تمرکز کند و حمایت چین از ایران برای تجدید روابط با عربستان سعودی تنها یک حلقه در این زنجیره است.
بازهم توهم و توهم ایا ایرانی که اقتصادش کوچکتر از عربستان و ترکیه است و منزوی تر می تواند عامل تعیین کننده باشد؟ 
