شوراي امنيت سازمان ملل با اتفاق آرا، قطعنامه2231 در مورد برنامه هستهاي ايران و متن «برنامه جامع اقدام مشترك» بين ايران و 1+5 را تصويب كرد؛ قطعنامهاي كه شش قطعنامه قبلي اين سازمان درباره برنامه هستهاي ايران و تحريمهاي ناشي از آنها را لغو ميكند. اين قطعنامه محدوديتهايي براي برنامه موشكي ايران مشخص كرد ولي ايران در بيانيهاي تأكيد كرده كه موشكهاي بالستيك ايران در صلاحيت شوراي امنيت نيستند.
به گزارش «جوان»، كمتر از يك هفته پس از دستيابي ايران و 1+5 به «برنامه جامع اقدام مشترك»، شوراي امنيت سازمان ملل با 15 رأي موافق و بدون رأي مخالف، قطعنامه جديدي درباره برنامه هستهاي ايران تصويب و به ضميمه همين قطعنامه، «برنامه جامع اقدام مشترك» بين ايران و 1+5 را نيز تأييد كرد. قطعنامه جديد، شش قطعنامه قبلي شوراي امنيت را كه عليه برنامه هستهاي ايران صادر و تحريمهاي بينالمللي عليه ايران وضع كرده بود، لغو ميكند. در عين حال، برنامه موشكي ايران در اين قطعنامه محدود شده و پاراگراف 3 ضميمه اول اين قطعنامه از ايران ميخواهد كه هيچ فعاليت موشكي بالستيكي كه توانايي پرتاب سلاحهاي هستهاي داشته باشد تا هشت سال انجام ندهد. ايران اعلام كرده كه چنين برنامهاي را نداشته و ندارد ولي هيچ محدوديتي را در رابطه با برنامههاي نظامي خود نخواهد پذيرفت. عباس عراقچي، معاون وزير امور خارجه ايران گفته كه ايران به همه سياستهاي منطقهاي و دفاعي و تسليحاتي خود ادامه خواهد داد و هيچ محدوديتي را در اين رابطه به رسميت نميشناسد، اگرچه به قطعنامه شوراي امنيت نيز عمل خواهد كرد. ايران پس از تصويب قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل، بيانيهاي 14 مادهاي صادر كرده و در بند 11 آن، به صراحت، برنامه موشكي خود را خارج از صلاحيت شوراي امنيت دانسته است: «توانمنديهاي نظامي ايران از جمله موشكهاي بالستيك، منحصراً براي دفاع مشروع هستند. اين تجهيزات براي قابليت حمل سلاحهاي هستهاي طراحي نشدهاند و بنابراين، خارج از حيطه يا صلاحيت قطعنامه شوراي امنيت و پيوستهاي آن ميباشند.» به علاوه ايران اين را براي خود محفوظ دانسته كه در صورت حق تجديد تحريمها عليه ايران به بهانههاي ديگر، در اجراي تعهدات خود در چارچوب «برنامه جامع اقدام مشترك» حق «تجديد نظر» خواهد داشت: «در صورتي كه آثار لغو تحريمهاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد، يا تحريمها يا اقدامات محدوديت ساز مرتبط با هستهاي اتحاديه اروپايي و ايالات متحده به وسيله تداوم اعمال يا تحميل تحريمهاي جديد با ماهيت و گستره همسان يا مشابه تحريم هايي كه قبل از روز اجرا برقرار بودند، مخدوش گردد، جمهوري اسلامي ايران اختيار خواهد داشت تعهدات خود وفق برجام را مورد تجديد نظر قرار دهد؛ فارغ از اينكه چنين تحريمهاي جديدي بنا به دلايل مرتبط هستهاي يا ديگر دلايل وضع شوند، مگر اينكه مسائل در طي يك دوره زماني كوتاه و معقول اصلاح گردند.» ايران در بيانيه خود تأكيد كرده كه «بر موضع خود مبني بر اينكه همه تحريمها و اقدامات محدوديتسازي كه عليه ملت ايران وضع و اعمال شدهاند از جمله آنهايي كه به بهانه برنامه هستهاي ايران اعمال شدهاند، بيپايه و اساس، ناعادلانه و غيرقانوني بوده و هستند پافشاري مينمايد.» اين بيانيه تأكيد ميكند: «هيچ چيزي در برجام نبايد به نحوي تعبير و تفسير شود كه به طور مستقيم يا غير مستقيم به معناي پذيرش يا مماشات جمهوري اسلامي ايران نسبت به مشروعيت، اعتبار يا قابل اجرا بودن تحريمها و اقدامات محدوديت ساز تصويب شده توسط شوراي امنيت، اتحاديه اروپا يا دولتهاي عضو اتحاديه اروپا، ايالات متحده يا هر كشور ديگري عليه ايران باشد؛ همچنين نبايد به معناي چشمپوشي يا محدوديت در اعمال هر گونه حقي كه جمهوري اسلامي ايران وفق قوانين ملي، اسناد بينالمللي يا اصول حقوقي مربوطه دارد، تعبير و تفسير شود.»
ايران در بيانيه خود گفته كه «انتظار دارد همانگونه كه در مقدمه قطعنامه 2231 پيش بيني شده است، شاهد تحقق معنادار تغيير بنيادين در رويكرد شوراي امنيت باشد.» در بيانيه ايران آمده است: «جمهوري اسلامي ايران همچنان بر موضع خود مبني بر اينكه همه تحريمها و اقدامات محدوديتسازي كه عليه ملت ايران وضع و اعمال شدهاند از جمله آنهايي كه به بهانه برنامه هستهاي ايران اعمال شدهاند، بيپايه و اساس، ناعادلانه و غيرقانوني بوده و هستند پافشاري مينمايد.»
واكنش كنگرهديروز ساعاتي قبل از تصويب قطعنامه شوراي امنيت، وزراي خارجه اتحاديه اروپا نيز توافق هستهاي بين ايران و 1+5 را تأييد كردند. همچنين دولت امريكا روز يكشنبه اعلام كرد متن برنامه جامع اقدام مشترك و ضمايم آن را براي بررسي، به كنگره ارائه كرده است. بنا بر اعلام وزارت خارجه امريكا، دوره 60 روزه بازنگري توافق، از روز دوشنبه رسما آغاز شد. بر اساس بيانيهاي كه سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا در تاريخ 19 جولاي منتشر كرده، متن توافق و ضميمههاي آن به همراه گزارش غيرمحرمانه ارزيابي راستيآزمايي برنامه جامع اقدام مشترك و همچنين الحاقيه جامعه اطلاعاتي امريكا به ارزيابي مزبور به عنوان ضميمه برجام تسليم كنگره امريكا شده است. به گفته سخنگوي وزارت خارجه امريكا، بنابراين دوره 60 روزه بررسي برجام در كنگره امريكا از امروز آغاز خواهد شد. يك روزنامه امريكايي گزارش كرد: رأيگيري شوراي امنيت سازمان ملل درباره قطعنامه تأييد توافق ايران و 1+5 قبل از آنكه كنگره اين توافق را بررسي كند، خشم كنگره امريكا را برانگيخته است.
دستكم دو دموكرات ارشد كنگره به همراه جمعي از نمايندگان جمهوريخواه كنگره به اين اقدام شوراي امنيت سازمان ملل اعتراض و تأكيد كردند كه اين رأيگيري شوراي امنيت بر مذاكرات كنگره درباره توافق ايران پيشدستي كرده است. نگراني كنگره امريكا اين است كه اين اقدام شوراي امنيت سازمان ملل نشان ميدهد اگر ايران به مفاد توافق عمل كند جامعه بينالمللي خواستار از بين رفتن تحريمها قبل از رأيگيري نهايي كنگره ميباشد. كري يكشنبه با درخواستهاي كنگره براي به تعويق انداختن رأي شوراي امنيت سازمان ملل همراهي نكرد و گفت كه كنگره همچنان فرصت زيادي براي بازبينيهاي توافق هستهاي ايران و 1+5 دارد. وزير خارجه امريكا در پاسخ به پرسشي در مورد اينكه چرا در مورد اين توافق پيش از كنگره به سراغ شوراي امنيت سازمان ملل رفتهاند، آنهم با وجود مخالفت برخي اعضاي برجسته كنگره گفت: آنچه ما انجام داديم، نتيجه آنچه بود كه با شركاي خود در گروه 1+5 مذاكره كرديم، كساني كه مطيع كنگره نيستند. اما اين توافق تا پس از اينكه كنگره فرصتي براي رأي دادن در مورد آن نداشته باشد، نميتواند اجرا شود. وي در مورد اينكه به هرحال سازمان ملل پيش از كنگره در اين مورد اعلام نظر خواهد كرد، گفت: «خب آنها حق دارند چنين كاري كنند. صادقانه بگويم، اين ناشي از گستاخي عدهاي است كه به خاطر آنچه كنگره به آنها ميگويد كه انجام دهند، نسبت به فرانسه، چين، آلمان و انگليس ترديد دارند. آنها حق دارند كه در مورد آن رأيگيري كنند. اما ما در مقابل تلاش آنها براي به تأخير انداختن اجراي اين رأي به خاطر كنگره، غالب هستيم، بنابراين به دنبال منع آنها نيستيم.»