همزمان با سالگرد صدور پيام امام خميني(ره) به هنرمندان در خصوص مباني هنر متعالي، گفت‌وگويي با هنرمندان عرصه‌هاي مختلف هنر داشته‌ايم تا بپرسيم تعريفي كه امام( ره ) بيش از يك ربع قرن پيش در خصوص هنر متعالي بيان كردهاند، در طول اين سال‌ها تا چه اندازه محقق شده است.
به گزارش «جوان» 25 سال پيش امام خميني(ره) در پيامي به هنرمندان فرمودند: هنرى زيبا و پاك است كه كوبنده سرمايه‌دارى مدرن و كمونيسم خونآشام و نابودكننده اسلام رفاه و تجمل، اسلام التقاط، اسلام سازش و فرومايگى، اسلام مرفهين بىدرد و در يك كلمه «اسلام امريكايى» باشد. در پيام امام همچنين آمده بود كه هنر در مدرسه عشق نشان‌دهنده نقاط كور و مبهم معضلات اجتماعى، اقتصادى، سياسى و نظامى است؛ هنر در عرفان اسلامى ترسيمِ روشن عدالت و شرافت و انصاف و تجسيم تلخكامى گرسنگانِ مغضوبِ قدرت و پول است.
در همين خصوص پاي صحبت جواد كامور نويسنده، عليرضا قزوه شاعر، جمال شورجه فيلمساز و عباس ميرهاشمي دبير پنجمين جشنواره تجسمي فجر نشسته‌ايم تا از آنها بپرسيم آيا آرمان‌هاي امام راحل در زمينه هنر متعالي در رشته‌هاي مختلف هنري جامه عمل به تن كرده است يا خير؟
ادبيات انقلاب اسلامي اين روزها درخت تناوري شده است
جواد كامور نويسنده در خصوص پيام امام درباره هنر متعالي به «جوان» مي‌گويد: در مسئله هنر در نظر امام هميشه بحث بر اين بوده كه هنر به آسمان نزديك‌تر است و نگاه حضرت امام هم بر اين اساس بود كه هنر متعالي بايد در راستاي اشاعه اسلام در كشور باشد و موازين دين مبين اسلام را تداوم ببخشد. وي ادامه مي‌دهد: تلاش مسئولان از همان زمان تا امروز در اين راستا بوده است كه توليد آثار در حوزه‌هاي مختلف هنر از داستان و شعر و كتاب گرفته تا رمان و قصه بر پايه تداوم همان تعريف هنر متعالي از ديدگاه حضرت امام باشد.
كامور در خصوص تعريف هنر متعالي ادامه مي‌دهد: اشاعه انديشه‌هاي فكري اسلامي و ديني هدف متعالي كردن نگاه اسلامي به هنر است و مطرح كردن موازين اسلامي و ديني در قالب هنر، عمق نگاه هنرمند در عرصه هنر متعالي را تشكيل مي‌دهد. بنا بر اظهارات وي، همان گونه كه ادبيات انقلاب اسلامي به عنوان سبك ادبيات ارزشي نخستين گام‌هاي خود را پس از پيروزي انقلاب برداشت و الان به درخت تناوري تبديل شده است، در ساير رشته‌هاي مختلف هنري ما هم اين روند بايد طي شود. هنر اسلامي در ابتداي پيروزي انقلاب نهال نازكي بود كه نياز به مراقبت داشت اما اين روزها در اثر گذشت زمان، تجربيات هنرمندان جوان ما كه معيارها و ارزش‌هاي انقلاب را سرلوحه كار خود قرار دادند، در اختيار ارتقاي انديشه هنر متعالي و عمق بخشيدن به اين مباني ديني و فكري قرار گرفته است.
كامور با اشاره به برنامه پيش روي ادبيات مي‌گويد: تا رسيدن به قله ايده‌آل فاصله بسيار است اما راه رفته هم راه كمي نيست و با تجربه‌هاي گذشته، هنرمندان ارزشي و ديني ما مي‌توانند هنر را به آن تعالي و تقدسي كه مبنا و هدف امام راحل بوده است، برسانند.
شاعران همواره پيشگام هنر متعالي بوده‌اند
عليرضا قزوه شاعر هم در گفت‌وگو با «جوان» در خصوص تحقق آرمان‌هاي امام در دنياي شعر مي‌گويد: به باور من از آنجايي كه شعر هنر اول كشور ما است و همواره در ميان ساير هنرهاي پيشگام بوده است، همواره شاعران در زمينه پيروي از فرامين رهبري حضرت آيت‌الله خامنه‌اي و پيش از ايشان فرمايشات امام راحل، از هنرمندان ساير حوزه‌ها پيشگام‌تر از سايرين بودند.
وي تأكيد كرد: به نظر من شاعران جزو آن دسته از هنرمنداني هستند كه وظيفه خودشان را زمينه اعتلاي هنر به درستي انجام داده‌اند و اگر اين روزها هنر به سمت تعالي كه در نظر امام بوده، پيش رفته است، به دليل تلاش بي‌وقفه شاعران در سه دهه اخير بوده است.
قزوه ادامه مي‌دهد: شاعران متعهد در دهه‌هاي اخير هم هنر شعر را به تعاريف امام از هنر متعالي نزديك و هم ساير هنرها را در اين مسير راهنمايي كردهاند.
سينماي ما دچار پراكندگي و آنارشيسم شده
جمال شورجه كارگردان در گفت‌وگو با «جوان» در خصوص تحقق آرمان‌هاي امام در زمينه هنر متعالي در عرصه سينما اظهار مي‌كند: زماني كه امام راحل مفهوم هنر متعالي را بيان كردند، مبني بر اينكه هنر بايد در خدمت تعالي مستضعفين، پابرهنه‌ها و ظلم ستيزي باشد، مسير براي فيلمسازان و سينماگران كشور مشخص شد، اما متأسفانه در سياستگذاري دو دهه اخير، آن طور كه بايد و شايد در اجراي فرامين امام راحل موفق نبوديم و سينماي نظام جمهوري اسلامي در راستاي مسيري كه رهبري نظام مشخص كرده بود، قرار نگرفت.
وي ادامه مي‌دهد: ما پس از پيروزي انقلاب شاهد پراكندگي در بازار توليدات بوديم، سينما نتوانست در حوزه تربيتي، استراتژيكي و دفاع مقدس ادامه‌دهنده اهداف نظام جمهوري اسلامي باشد، اما متأسفانه در راستاي اين اهداف برنامه‌ريزي و سياستگذاري‌هاي لازم انجام نشد و ما شاهد پراكندگي و آنارشيسم در توليدات سينمايي شديم.
شورجه تصريح مي‌كند: اگر اين اتفاقات مديريت مي‌شد ما الان سينمايي داشتيم كه در راستاي اهداف انقلاب و اهداف كلي نظام فعاليت مي‌كرد اما اين اتفاق نيفتاد و سليقه‌گرايي در حوزه سينما باعث شد كه كسي به دنبال برنامه‌ريزي در زمينه هنر متعالي و استراتژيك نرود و در نهايت معدود افرادي كه به راه امام راحل و شهدا اعتقاد داشتند، مهجور و مظلوم به سختي آثاري را در حوزه دفاع مقدس توليد كردند كه در حد و اندازه اين انقلاب و راهنمايي‌هاي كلان امام نبود.
وي در پايان خاطر نشان مي‌كند: آمار 20درصدي سينماگراني كه به آرمان‌هاي امام تعلق خاطر دارند، مي‌توانست به 60 تا 70 درصد برسد اما اين اتفاق نيفتاد. از طرف ديگر اگر فرمايشات امام محقق مي‌شد، ما در ريلي قرار مي‌گرفتيم كه خود به خود به سبك ايراني و اسلامي مي‌رسيديم اما از آنجايي كه هدايت درستي انجام نشد، ما با اين سرگرداني امروزي روبه‌رو هستيم.
شوراهاي سياستگذاري بايد مسير تحقق آرمان‌هاي امام را هموار كنند
عباس ميرهاشمي، دبير پنجمين جشنواره تجسمي فجر و عكاس در خصوص جايگاه هنرهاي تجسمي در تعريف امام در تعالي هنر به «جوان» مي‌گويد: با توجه به روح بزرگ حضرت امام، باورهاي ايشان و موضوعاتي كه به عنوان سرلوحه فعاليت هنرمندان تبيين كرده بودند، طبيعتاً مي‌توانم بگويم كم‌كاري‌هاي بسيار بزرگي در تحقق اهداف او انجام شده و در زمان‌هايي كه بايد، اعتقادات امام در جامعه هنري كشور تبيين نشد و حساسيت و ظرافت حضرت امام كمتر مورد توجه قرار گرفت.
ميرهاشمي خاطر نشان كرد: با توجه به ارزشمندي كه تحقق مفهوم هنر متعالي دارد، بايد مطالعات گسترده‌اي در اين خصوص انجام گيرد و در شوراي‌هاي سياستگذاري و در مجموعه هنر مسير تحقق آرمان‌هاي امام در حوزه هنر هموار شود.
در پايان از اظهارات هنرمندان رشته‌هاي مختلف هنري مي‌توان اينگونه نتيجه گرفت كه به رغم تلاش هنرمندان متعهد در رشته‌هاي مختلف، قطار هنر متعالي اما هنوز به آن سرمنزل مقصودي كه امام راحل 25سال پيش به آن اشاره كرده بودند، نرسيده و دستيابي به ايده‌آل در تعالي هنر هم مستلزم برنامه‌ريزي‌هاي مدون و سياستگذاري‌هاي كلان در عرصه هنر است.
