جوان آنلاین: روز‌های ابتدایی تابستان در حال سپری شدن است و علاوه بر اینکه بر شدت گرمای هوا افزوده می‌شود شاهد شدت باد‌های ۱۲۰ روزه در منطقه سیستان هستیم توفان‌هایی که زندگی را برای مردم شمال استان سخت کرده و از ابتدای تیر برای دومین روز متوالی سرعت وزش باد در زابل به بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت رسیده است.
به گزارش ایرنا، امسال هم آغاز تابستان برای مردم سیستان با شروع توفان‌های شدید همراه شده، توفان‌هایی که در کنار خشکسالی، زندگی را برای مردم صبور شمال سیستان و بلوچستان سخت کرده، وزش باد‌های ١٢٠روزه یک چرخه دایمی، پایدار و همیشگی در تابستان است که از دهه‌ها و سده‌ها در این منطقه وجود داشته، اما نکته‌ای که در سال‌های اخیر وزش این باد‌ها را خبرساز کرده، نقش آن‌ها در فرسایش خاک، تولید گردوخاک و انتشار آن تا سطح وسیعی از منطقه است.
ریزگرد‌ها و شن‌های روان موضوع جدیدی نیست و همیشه در طول تاریخ در سیستان مشکل ساز بوده و هر زمان خشکسالی در این منطقه حاکم شده به دنبال آن حرکت شن‌های روان هم اتفاق می‌افتاده در واقع این امر کار غیر مترقبه‌ای نیست و در هر دوره‌ای که چند سالی خشکسالی بر سیستان حاکم می‌شود شاهد برخواستن ریزگرد‌ها و گردو غبار در آسمان سیستان هستیم، اما با توجه به ورود بخشی از حقابه رودخانه هیرمند به سیستان و جاری شدن آب در رودخانه‌ها و کانال‌های این منطقه پس از چهار سال جولان ریزگرد‌ها نسبت به سال‌های قبل کمتر شده است.
باد‌های ۱۲۰ روزه از مشهورترین و اثرگذارترین باد‌های محلی ایران محسوب می‌شود که بخش شرقی کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد، وجود رسوبات ریزدانه باعث شده تا با وزش باد‌های ملایم به حرکت درآیند و بستر بسیار مناسبی برای توفان‌های گرد و خاک و ماسه فراهم کنند بطوریکه تاکنون خسارت‌های زیادی بر منطقه سیستان تحمیل کرده و امنیت شهر‌ها و روستا‌ها را تحت تاثیر قرار داده و مشکلات و معضلات متعددی از جمله مهاجرت مردم و خالی شدن روستا‌های منطقه از سکنه، پُر شدن انهار، رودخانه‌ها و مخازن طبیعی چاه نیمه‌ها، گسترش بیماری‌های مختلف بویژه چشمی، تنفسی و ریوی (سیستان رتبه نخست بیماری سل را دارد)، بسته شدن راه‌های ارتباطی و لغو و تاخیر پرواز هواپیماهارا موجب شده است.
براساس گزارش‌ها شاخص استاندارد کیفیت هوا در سازمان جهانی بهداشت ۱۵۰ میکروگرم بر مترمکعب است که امروز شاخص برای قرقری عدد ۵۰۰ میکرو گرم بر متر مکعب یعنی حدود پنج برابر حد مجاز رسیده است.
با توجه به باد‌های ۱۲۰ روزه در سیستان و اطلاعات اداره هواشناسی سینوپتیک فرودگاهی زابل از ابتدای سالجاری تاکنون ۴۵ روز در سیستان توفان شدید همراه با گرد و خاک داشته‌ایم که دید به کمتر از ۱۰ کیلومتر و سرعت باد به بیش از ۲۵ کیلومتر برساعت رسیده، از مجموع این ۴۵ روز ۲۱ روز دید افقی به زیر پنج کیلومتر رسیده همچنین در شهرستان زابل پنج روز شعاع دید افقی به زیر یک‌هزار متر رسیده است.
گرد و خاک زندگی عادی را مختل کرده
یکی از شهروندان سیستانی در گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در چند روز اخیر شدت توفان و گرد و خاک به حدی است که زندگی عادی مردم مختل شده و با کاهش میدان دید تردد در محور‌های مواصلاتی سیستان به کندی انجام می‌شود.
ناصر پیری ادامه داد: شرایط در این چند روز به گونه‌ای است که فقط باید برای انجام کار‌های ضروری از خانه خارج شد از طرفی با این شرایط باید در خانه هم از ماسک استفاده کنیم، زندگی در این شرایط برای مردم واقعا سخت است.
وی با بیان اینکه قبلا مردم سیستان از توفان به عنوان مهمان یاد می‌کردند، اما با شرایط موجود درگیر نمی‌توان اسمش را مهمان گذاشت، چون ظاهرا این مهمان قصد رفتن از اینجا را ندارد تصریح کرد: گاهی شدت وزش باد‌های ۱۲۰ روزه سیستان به حدی زیاد می‌شود که اگر برای چند ساعت در خانه مان را باز کنیم شن و ماسه‌هایی که پشت در جمع شده به یکباره داخل منزلمان سرازیر می‌شود.
یکی از کسبه بازار زابل در گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: زمانی که توفان با شدت بیشتری در زابل شروع به وزیدن می‌کند کسب و کار ما هم دچار خلل می‌شود، چون نمی‌توانیم مغازه‌هایمان را باز بگذاریم و شاهد از بین رفتن کالاهایمان بر اثر نشستن گرد و غبار روی آن‌ها باشیم.
رضا سرگزی با بیان اینکه مردم سیستان همواره در فصل تابستان در محاصره ریزگرد‌ها هستند خاطرنشان کرد: باد‌های ۱۲۰ روزه با تعطیلی مدارس مصادف است فرزندانمان از تعطیلات خود هیچ خیری نمی‌بینند، چون وزش این توفان‌ها آن‌ها را از بازی کردن و گردش باز داشته است.
وی عنوان کرد: اکثر اعضای فامیل و خانواده خودم و همسرم به دلیل اینکه زندگی در زابل برایشان واقعا خیلی سخت بود از اینجا مهاجرت کردند شرایط آنقدر برایمان سخت شده که راهی جز مهاجرت برای مردم باقی نمی‌ماند.
وزش باد شدید با سرعت ۱۱۱ کیلومتر بر ساعت زابل را درنوردید
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان گفت: برای دومین روز متوالی سرعت وزش باد در زابل به ۱۱۱ کیلومتر بر ساعت رسید.
محسن حیدری اظهار کرد: وزش باد شدید تا بیشینه سرعت ۱۱۱ کیلومتر بر ساعت بامداد امروز زابل را درنوردید و گردوغبار حاصل از آن شعاع دید افقی را به یک‌هزار و ۵۰۰ متر کاهش داد.
وی با اشاره به اینکه در شهرستان زهک بیشینه سرعت باد به ۸۳ کیلومتر در ساعت رسید تصریح کرد: این توفان دید افقی را در ایستگاه هواشناسی تا ۲ هزار متر کاهش داد.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان عنوان کرد: غبار حاصل از توفان منطقه سیستان دید افقی را در ایستگاه فرودگاهی زاهدان در شبانه روز گذشته به ۲ هزار و ۵۰۰ متر و در ایستگاه هواشناسی خاش به سه هزار متر کاهش داده است.
وی بیان کرد: این توفان همچنین باعث افزایش گردوغبار در شهرستان‌های ایرانشهر، میرجاوه، سراوان، مهرستان و بخش نصرت آباد شده است.
به گفته حیدری؛ تا چهارشنبه با تشدید جریانات شمالی در شمال استان وزش باد شدید و گردخاک در برخی نقاط توفان گردوخاک، کاهش دید افقی، کاهش کیفیت هوا و اختلال در تردد پیش بینی می‌شود.
وی تصریح کرد: پنجشنبه قدری از شدت وزش باد کاسته شده مجددا از جمعه سرعت باد افزایش می‌یابد همچنین در این مدت در نواحی مرکزی، نوار غربی و مرز شرقی استان وزش باد و گردوخاک با شدت کمتر نسبت به نواحی شمالی و افزایش غبار پیش بینی می‌شود.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان از شهروندان خواست از تردد غیر ضروری بیماران تنفسی، افراد سالخورده و کودکان، در زمان غبار آلود شدن هوا خودداری و احتیاط در تردد‌های جاده‌ای و محافظت از گلخانه‌ها و محصولات را در نظر بگیرند همچنین از کار در ارتفاعات جدا پرهیز کنند.
توفان ۶۲۰ نفر را در سیستان راهی بیمارستان کرد
سرپرست اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی زابل گفت: توفان شدید و گرد و غبار در منطقه سیستان باعث ورود ۶۲۰ بیمار و مصدوم متاثر از این پدیده به اورژانس‌های پیش بیمارستانی، بیمارستانی و مراکز درمانی این دانشگاه شد.
محمد خلیلی اظهار کرد: در ۲۴ ساعت گذشته، ۶۲۰ بیمار و مصدوم به اورژانس‌های پیش بیمارستانی، بیمارستانی و مراکز درمانی زابل مراجعه کردند.
وی افزود: با توجه به شرایط فوری، ۲۵ نفر از این تعداد بیمار در بیمارستان بستری شدند و تعداد ۵۹۵ نفر دیگر خدمات درمانی را به صورت سرپایی دریافت کردند.
سرپرست اورژانس پیش بیمارستان و مدیریت حوادث دانشگاه زابل ادامه داد: از این تعداد بیماران ۲۱۷ نفر مبتلا به بیماری قلبی، ۲۷۶ نفر مشکل تنفسی، ۱۱۱ نفر مشکل چشمی و ۱۶ نفر مصدوم ترافیکی بودند که به دنبال کاهش میدان دید به مراکز درمانی مراجعه کردند.
وی بیان کرد: توفان گرد و غبار باعث ایجاد شرایط بحرانی در منطقه سیستان شده و تلاش‌های فوری برای ارائه خدمات درمانی و رسیدگی به بیماران در حال انجام است و مسوولان محلی و تیم‌های اورژانس در حال همکاری با یکدیگر برای مدیریت و به حداقل رساندن اثرات مخرب این وضعیت فوری و بحرانی هستند.
خلیلی تاکید کرد: با توجه به ادامه توفان گرد و غبار، اقدامات بیشتری برای حفظ سلامتی و ایجاد امنیت برای کار و رفاه اجتماعی لازم است.
ثبت ۳۳ روز هوای خطرناک در قرقری سیستان
مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان در مورد گزارش سه ماهه میزان آلاینده‌های هوای اندازه گیری بوسیله دستگاه‌های سنجش پایش کیفی هوای شمال استان گفت: این اندازه گیری‌ها به صورت روزانه ثبت و پس از آنالیز‌های فنی در دسته بندی‌های استاندارد جهانی اعلام می‌شود.
محمدرضا علیمرادی افزود: فصل‌های گرم سال که هوای بسیار گرم می‌شود و از طرفی پوشش گیاهی توسط چرای دام دچار آسیب و گاهی از بین می‌روند و وجود باد‌های ۱۲۰روزه موجب ایجاد پدید گردوغبار در شمال استان می‌شود.
وی افزود: در ۹۴ روز اول سالجاری، ایستگاه پایش کیفی هوا مستقر در مرکز قُرقُری تعداد ۳۳ روز هوای پاک، ۱۸ روز هوای قابل قبول، پنج روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس را ثبت کرده همچنین در همین مدت تعداد سه روز هوای ناسالم، ۲ روز هوای بسیار ناسالم و تعداد ۳۳ روز هوای خطرناک ثبت شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان تصریح کرد: در همین مدت در ایستگاه پایش کیفی هوای مرکز کوه خواجه تعداد ۴۱ روز هوای پاک، ۳۸ روز هوای قابل قبول، پنج روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس ثبت شده و همچنین در همین مدت تعداد ۲ روز هوای ناسالم، ۲ روز هوای بسیار ناسالم و تعداد یک روز هوای خطرناک ثبت شده است.
وی ادامه داد: محیط زیست در راستای کاهش اثرات گرد و غبار چندین پروژه عمرانی را در دستور کار قرار داده است.
علیمرادی افزود: عملیات قُرق به منظور حفظ پوشش گیاهی و جلوگیری از چرای دام سنگین و نخریب بستر تالاب، نهالکاری، ایجاد هامونک جهت حفظ آب مورد نیاز، هدایت آب به عرصه‌های جنگلی طبیعی و نهالکاری شده در سنوات قبل، لایروبی انهار و رودخانه‌ها به منظور انتقال آب بیشتر به بستر تالاب و کانون‌های گرد و غبار از جمله اقدامات در دستور کار است.
