تکذیب نظرسنجی‌ها در آغاز مناظره سوم
آغاز مناظره سوم با ۱۲ دقیقه تأخیر با قرائت یک اطلاعیه مهم آغاز شد. رسانه ملی نتایج نظرسنجی‌های منتشر شده در فضای مجازی به نام مرکز تحقیقات صدا و سیما را تکذیب کرد. سؤال محوری بخش اول سبک زندگی ذیل تحکیم بنیان خانواده و افزایش موالید و کاهش سطح آسیب‌های اجتماعی بود.
پورمحمدی به عنوان نخستین پاسخ‌دهنده به این سؤالات گفت: سه دیدگاه درباره زنان هست؛ اولی ابزاری و نمایشی و لجام‌گسیخته با بی‌بندوباری که مردم و زنان ایران آن را نمی‌پسندند. دومی حضور حداقلی و حضور به ضرورت یا اضطرار است. سومی نگاه امام خمینی است که اعتقاد به حضور واقعی و جدی و تأثیرگذار البته با وقار و رعایت شئونات است و سبک زندگی تراز نظام اسلامی. او اضافه کرد: زنان در جمهوری اسلامی پیشرفت زیادی داشتند، اما آیا به جایگاه واقعی خود رسیده‌اند؟ آیا سهم زنان در مجلس همین ۱۴-۱۵ نفر باید باشد؟
پورمحمدی با طرح این مسئله که هنوز به زنان اعتماد نداریم و آن‌ها را باور نکرده‌ایم، پرسید: می‌خواهیم آن‌ها ما را باور کنند و سبک زندگی که بهش باور داریم را از ما بپذیرند؟ متأسفانه دیگران دارند کعبه آمال زنان ما را در هالیوود و بالیوود و BTS و نتفلیکس تعریف می‌کنند! زن لطیف است و نمی‌شود با خشونت و زیردستی و تحمیل با او رفتار کرد. آنچنانکه شهید سلیمانی گفت این‌ها دختران و پسران و فرزندان ما هستند.
قالیباف هم در این زمینه با بیان اینکه ایران قوی در خانواده قوی شکل می‌گیرد و زن در خانواده نقش محوری دارد، گفت: زن هست که در خانواده جبران کاستی‌ها را از خانواده تا سطح ملی به عهده دارد.
وی با اشاره به نقش زنان در دوران کرونا تصریح کرد: در آن دوران، زنان در خانواده پرستار، مسئول اقتصاد و معلم بچه‌ها بودند؛ زن پیشران پیشرفت ایران عزیز ماست.
خانواده بدون شک مهم‌ترین جایی است که باید مورد توجه دولت‌ها باشد؛ به‌خصوص در دولت چهاردهم. بر این باوریم که جایی که باید مورد توجه باشد، خانواده است که می‌تواند بر مشکلات فائق شود. اگر ایران قوی می‌خواهیم باید خانواده قوی داشته باشیم. قالیباف تصریح کرد: حتماً نگاه برابر جنسیتی را قبول نداریم ولی حتماً عدالت جنسیتی در اولویت کار ماست. انقلاب این فرصت را داد و امام و شهدا این فرصت را فراهم کردند که خانم‌ها به اجتماع بیایند. این قول را می‌دهم که در دولت بعد به گونه‌ای عمل کنیم که زن را در دوراهی قرار ندهیم که یا زن خانه‌دار باش یا مؤثر در جامعه! باید هر دو را برای زنان فراهم کنیم. خودشان هستند که باید انتخاب کنند هردوی آن‌ها را یا هرکدام از آن‌ها را.
نوبت که به پزشکیان رسید، او با بیان اینکه برخورد‌های ما با دختران درست نیست، گفت: حل مسائل را باید از مهد کودک و مدرسه‌ها شروع کنیم. این دختران و زنان را ما تربیت کردیم، بیگانگان که تربیت نکرده‌اند! خشونت علیه زنان را نتوانسته‌ایم حل کنیم. ولی خب الان می‌گوییم داریم احترام می‌گذاریم! احترام باید در عمل باشد. وقتی حقوق زنان در جامعه نادیده گرفته می‌شود باید صدای ما بلند باشد. برخورد ما در جامعه با قشر زنان اخلاقی نیست. در تئوری هم هرچه بگوییم در عمل آنی نیست که باید باشد.
سعید جلیلی دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری، پیروزی انقلاب اسلامی را مرهون نقش زنان دانست و گفت: خیلی از موفقیت‌های ما در تاریخ و پس از انقلاب مرهون زنان و نقش‌آفرینی زنان مسلمان است. وی با طرح این پرسش که چرا در یکی دو سال اخیر دشمنان خیلی روی موضوع زن در ایران متمرکز شده اند. آیا این نقطه ضعف در ایران بود یا قوت، گفت: عمیقاً معتقدم این یک نقطه قوت انقلاب اسلامی است که ایران می‌تواند با آن موفقیت‌های خود را به رخ بکشد. تمدن غرب در موضوع زن به بن‌بست رسیده و به چالش‌های جدی خورده است. همین کسانی که امروز در برابر کشتار ده‌ها هزار زن در غزه و فلسطین سکوت می‌کنند و برخی هم با قاتلان عکس یادگاری می‌گیرند، یک‌دفعه در موضوع زن در ایران خیلی فعال می‌شوند؛ از بایدن گرفته تا ماکرون. جلیلی گفت: ایران با الگوی جدیدی زنان خود را وارد صحنه کرده و مدلی را به جهان نمایش می‌دهد که همه آن‌ها متحیر مانده‌اند. زن کارآفرین مسلمان دانشمند و مادر نمونه دارد خودش را نشان می‌دهد. چیزی که خیلی زنان ما از آن نگران هستند، این است که چرا این نقش و موقعیت زن و نقش‌آفرینی زن دارد سانسور می‌شود؟ یکی دو ماه پیش یک شرکت هوایی مپنا را دیدم که از ۲۵۰ کارشناس ارشد و ۸۰ Phd که کار بزرگی انجام می‌دادند نیمی از آن‌ها زنان بودند.
دکتر امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی هم با بیان اینکه برخی از کاندیدا‌ها از زنان سوءاستفاده انتخاباتی می‌کنند، گفت: دغدغه بانوان ما حجاب نیست؛ این یک مغالطه است. او اضافه کرد: برخورد‌های شعاری با موضوع زن کار صحیحی نیست؛ نباید سوءاستفاده انتخاباتی از موضوع زنان شود. ایران مهد خانواده است و زن هم بزرگ‌ترین سرمایه اجتماعی ماست.
قاضی‌زاده با بیان اینکه عاقبت نگاه جنسی به زن در غرب امروز خود را نشان می‌دهد، گفت: آن‌ها هم مجبورند به ارزش‌های خانواده‌محور برگردند. امروز باید میدان‌دار حمایت از خانواده در جهان باشیم. این را شهید رئیسی در اجلاس سازمان ملل شروع کرد. در جهان باید با تمام جنبش‌های هم ارزش با ما در موضوع خانواده ائتلاف کنیم. دلیلی ندارد همه ارزش‌های‌شان را قبول داشته باشیم ولی می‌شود در برخی موضوعات ائتلاف کرد. وی با بیان اینکه زن یک مسئله نیست، یک فرصت و پیشران است، تصریح کرد: دغدغه بانوان ما حجاب نیست؛ این یک مغالطه است. ظلم تاریخی به بانوان شده؛ بعضی متحجرانه و بعضی جنسیت‌زده و با شعار آزادی. مسئله بانوان ما تبعیض است.
علیرضا زاکانی هم با بیان اینکه اسلام جایگاه رفیع زن را در فرصت بودن قرار داده است، گفت: خیلی از حرف‌هایی که زده می‌شود جنبه شعاری است، اما اسلام جایگاه زن و دختر را به نحوی قرار داده که این‌ها یک فرصت هستند و نه اینکه مسئله باشند! آن‌ها باید از دیگران دست‌گیری کنند، نیاز به دست‌گیری ندارند. زن در کنار همسری و مادری باید بتواند پیشتازی عرصه اجتماعی را داشته باشد. رهبر معظم انقلاب هم از دولت این را خواسته‌اند و دولت مکلف است این کار را انجام دهد.
زاکانی با اشاره به اینکه امام خمینی حق ورود به حریم خصوصی مردم را نمی‌داد، گفت: آزادی، امنیت و حفظ حریم مردم باید ارتقا یابد. نباید حرف‌های خوب دیگران را فقط تکرار کرد. امام در دهه ۶۰ بیانیه هشت‌ماده‌ای صادر و حریم خصوصی را از عمومی جدا کرده است. در حریم خصوصی نباید هیچ‌کس دخالت کند.
مناظره دوم نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری پنجشنبه شب برگزار شد. ابتدا برخی نامزد‌ها نشان دادند که قرار است راند دوم مناظرات انتخاباتی از راند اول رمق بیشتری داشته باشد، اما هر چه جلوتر رفتیم از جذابیت مناظره کاسته شد و اواسط کسی حرفی برای گفتن نداشت و کلی‌گویی و اشاره به همه حرف‌های زیبا در آن موضوع جای مناظره را گرفت. شاید نامزد‌های محترم دچار یک ابهام و یک اشکال در مفهوم مناظره شدند که البته صداوسیما هم در این اشکال و ابهام شریک است. مناظره و مباحثه معنای روشنی دارد؛ اینکه نامزد انتخابات ایده خود را طرح کند و دیگران نقد کنند تا مخاطب و مردم از میان این رفت و برگشت، زد و خورد و تک‌و‌پاتک بتوانند آن ایده راهگشای مشکلات خود را پیدا کنند. اما پنجشنبه شب حوصله مردم سر رفت. نه طرحی نو درانداخته شد و نه صحنه انتخابات وضوح بیشتری از قبل پیدا کرد که مردم بتوانند انتخاب کنند که کدام فرد از این شش نفر می‌تواند فرد مدنظر آن‌ها برای پاستورنشینی باشد. آنچه البته در این دو مناظره به نسبت برنامه‌های مشابه در ادوار گذشته بیشتر به چشم آمد، رعایت اخلاق و ادب انتخاباتی نامزد‌ها بود که مواضع آن‌ها عمدتاً از هرگونه توهین
و تهمت و لجن پراکنی به یکدیگر دور بود.
قرار بود همانند مناظره اول، این مناظره هم از ساعت ۸ شب آغاز شود که با تأخیر و البته بیش از تأخیر با تفصیل‌های بیهوده همراه بود. در واقع تا حدود ساعت ۸ و ۴۰ دقیقه بحث‌ها شروع نشده بود. اینکه مجری قبل از شروع سؤالات، موضوع و سؤالات مدنظر را توضیح دهد بعد ما از زبان مردم و کارشناسان این سؤالات را ببینیم و بشنویم و سپس دوباره مجری همان‌ها را تکرار کند، یکی از همین تفصیل‌های بیهوده و زمان‌بر بود. «خدمات‌رسانی عدالت‌محور دولت» با سه زیرعنوان سیاستگذاری در یارانه‌ها و محرومیت‌زدایی و فقر، ارتقای نظام سلامت و ارتقای نظام آموزشی موضوع مناظره دوم بود. انتقاد و تعجب از عملکرد نامزد‌ها در این مناظره وقتی بیشتر می‌شود که براساس اعلام دبیر ستاد انتخابات صداوسیما «محور‌های اصلی و محور‌های فرعی در اختیار نامزد‌ها قرار گرفته که بتوانند با آمادگی در مناظره‌ها حاضر شوند». ما، اما هر چه گشتیم آمادگی کمتر یافتیم.
در دومین مناظره مسعود پزشکیان برای تبرئه شدن از «دولت سوم بودن روحانی» سعی کرد خود را ادامه دولت خاتمی بخواند و سفره خود را از سفره دولت روحانی جدا کند. امیر حسین قاضی‌زاده هاشمی هم سعی کرد خود را مسلط به موضوعات نشان دهد و با دفاع از عملکرد دولت شهید رئیسی دورخیزی هم برای برداشتن از سبد رئیس‌جمهور شهید انجام دهد.
محمد‌باقرقالیباف در جمع‌بندی سخنان خود بر موضوع اتباع و ضرورت ساماندهی اتباع غیرمجاز اشاره کرد و وعده داد که در دولت او در مرز شرقی کشور به طور کامل دیوار‌کشی انجام می‌شود. مصطفی‌پورمحمدی هم طوفانی شروع کرد، اما به سرعت این طوفان فرونشست. علیرضازاکانی هم علاوه بر ارائه طرح‌های مختلف که در آن وعده‌های جذابی به مردم داد، روحانی را هم به مناظره دعوت کرد. بیشترین چالش هم بین پورمحمدی و پزشکیان با زاکانی شکل گرفت. جلیلی هم همان همیشگی بود؛ نه جزری داشت نه مدی. آرام و صاف.
نیمه اول جذاب‌تر از نیمه دوم
بخش اول مناظره دوم طوفانی‌تر بود. مخصوصاً پورمحمدی سعی کرد حملاتی را به همه نامزد‌ها انجام دهد که با پاسخ‌های زاکانی مواجه شد و کار به قضیه کرسنت داشت می‌کشید که هر دو فیتیله بحث را پایین کشیدند. قاضی‌زاده بحث ارزش یارانه را مطرح کرد: «سفره ایرانیان در دهه نود ۳۰ درصد کوچک شد». قاضی زاده هاشمی «ارتقای درآمدی مشاغل را اولویت دولت مردم و خانواده» دانست. او همچنین وعده داد که کارت اعتبار انرژی به هر خانواده در دولت خود خواهد داد. او از پزشکیان خواست که پاسخگوی عملکرد خود و همفکرانش باشد: «با صرف بیان مسئله مشکل حل نمی‌شود، بلکه باید به مردم راهکار بدهیم».
دعوت زاکانی از روحانی برای مناظره
زاکانی هم در این مناظره حسابی به دولت روحانی تاخت، چراکه پزشکیان را ادامه دولت روحانی می‌داند. زاکانی با اشاره به سخن یکی از مشاوران پزشکیان گفت: «مشاور آقای پزشکیان در جلسه‌شان گفتند که دولت آقای رئیسی سه سال فلاکت‌بار بود البته خود آقای پزشکیان پنج دور مجلس، یک دور وزیر و یک دور هم نایب رئیس مجلس بودند. بهتر است پاسخگو باشند به جای مطالبه و توصیه‌های اخلاقی. دوره سیاه هشت ساله دولت آقای روحانی کشور را به باد داد و به طبع سه سال آقای رئیسی از آن هشت سال، بالاتر است». زاکانی با بیان اینکه ژنرال‌های دولت روحانی در ستاد پزشکیان هستند عملکرد این افراد را زیر سؤال برد و ادامه داد: «سبد کالایی را در سال ۹۲ همین ژنرال‌های اقتصادی گذاشتند مردم را بیچاره کردند و به فلاکت کشاندند، مسکن مهر را مزخرف خواندند، اما امروز در ستاد آقای پزشکیان برادر عزیزم که کاملاً به ایشان علاقه دارم، هستند».
قالیباف: زندگی خوب حق مردم است
قالیباف هم در این مناظره به عوارض دوقطبی شدن پرداخت. این نامزد انتخابات اختلافات بی‌اساس و دو قطبی را مانع حل مشکلات کشور دانست: «یک مدیر قوی، مسئولیت‌پذیر و باتجربه اساس کار است، وقتی دو قطبی جعلی در کشور ایجاد می‌شود خسارت وارد می‌کند. وقتی بهانه تراشی می‌کنیم و کار زمین می‌ماند خسارت می‌بینیم». او با انتقاد از عدم ثبات مدیریتی در آموزش و پرورش هم گفت: «آیا یک عطاری، شاگرد مغازه‌اش را این همه تغییر می‌دهد که یک وزارتخانه این همه وزیر و سرپرستش تغییر کرده است، این یکی از اشکالات ما است و همه مقصر هستند به همین دلیل مدیریت و توجه به این موضوع اساس کار است». قالیباف در این مناظره از ایده خود برای کمک به زوج‌های جوان هم سخن گفت: «می‌توان به زوج‌های جوان درآغاز ازدواج خود، واحد‌های کوچک ۷۵ متری پیش‌بینی کنیم تا به مدت سه سال بدون اجاره، زندگی کنند و در این مدت شرایط زندگی بهتر را فراهم کنند». اما ایده کلی قالیباف در این مناظره این بود که «حق مردم ما زندگی خوب است نه معمولی»، و در همین راستا حفظ قدرت خرید خانوار را اولویت رئیس‌جمهور دانست: «بنده هم موافقم که تحریم یک کاغذ پاره نیست و از روز اول به این موضوع اعتقاد داشتم که تحریم به کشور، اقتصاد و رشد تولید ضربه می‌زند. برای رفع تحریم هر جا لازم است برویم و با هر فردی که لازم است مذاکره کنیم و حتماً دستگاه دیپلماسی رابه سایر دستگاه‌های کشور ارجح می‌دانم. یک مدیر قوی، مسئولیت‌پذیر و باتجربه اساس کار است، وقتی دو قطبی جعلی در کشور ایجاد می‌شود خسارت وارد می‌کند. وقتی بهانه تراشی می‌کنیم و کار زمین می‌ماند خسارت می‌بینیم».
پزشکیان: سیاست‌های کلی مقام‌معظم‌رهبری را اجرا خواهم کرد
پزشکیان در این مناظره هم کم رمق ظاهر شد و نتوانست ایده ایجابی مؤثری طرح کند. نکته مهم سخنان او این بود که در صورت پیروزی سیاست‌های کلی رهبری را که اجرایی نشده اجرا خواهد کرد: «من آن موقع ثبت نام کردم گفتم برنامه بدهیم و ما گفتیم سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری برنامه‌ای است که نوشته شده است، برنامه نوشته شده است و قانون است و برنامه چهارم، پنجم، ششم و هفتم و حرف‌هایی که زده شده است و با صحبت‌های مقام معظم رهبری تطبیق دارد، اجرا نمی‌کنند، برای اینکه مجلس و قوه قضائیه یک سفره دیگر دارند و درد مردم را نمی‌فهمیم، زمانی، ما می‌توانیم اجرا کنیم که سر سفره مردم بشینیم که بدانیم آن پول‌ها را بدهیم یا ندهیم و آن چرخه را اصلاح کنیم». پزشکیان دولت خود را ادامه دولت خاتمی دانست و مدعی شد که در آن دولت وضعیت اقتصادی کشور بهتر بود: «این وضعیت سفره مردم است که در زمان آقای رئیسی روز به روز این سفره بدتر شده است. اینکه ما بگوییم من بهتر بودم این‌گونه نیست. من وزیر دولت آقای خاتمی بودم از نظر اقتصاد، شاخص، عدد و رقم نگاه کنید ببینید در آن زمان ثبات بیشتر بوده یا الان که این صحبت‌ها را می‌کنید».
مناظره دوم هم برگزار شد که چندان چنگی به دل نزد. با این روند مناظره احتمال دارد در این دوره مناظرات به جای کمک به افزایش مشارکت خود مانعی در مقابل افزایش مشارکت باشد. بنابراین هم نامزد‌ها و هم صداوسیما باید تدبیری برای این مناظرات کم جان انجام دهند.
کانديداها نتنها در حد یک ریاست جمهوری نیستند بلکه باور قبلی رای دهندگان را هم شکستند . جلیلی شبهه محمد جواد لاریجانی سخن می گوید ، محمدی که اصلا .... پزشکیان دو چهره دارد ، شاید کمی قالیباف . 
