جوان آنلاین: سهند ایرانمهر در صفحه اینستاگرامی خود نوشت: در پنجم اسفند، محمدبن محمدبن حسن مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی در سال ۵۷۹ خورشیدی در طوس زاده شد. پدرش فقیه شیعه بود و مقدمات فارسی، عربی و فقه را به او آموخت. از آنجا که در آن هنگام مغولان به ایران‌زمین تاخته بودند، او به قلعه اسماعیلیان در قهستان جنوب خراسان به فرمانروایی ناصرالدین عبدالرحیم بن ابومنصور پناه برد یعنی تنها فرقه‌ای که از نیروی پایداری در برابر تجاوزگران مغول برخوردار بود. او در آنجا کتاب «اخلاق ناصری» را تدوین کرد که ترجمه و تألیفی از دو کتاب عربی در اخلاق عملی است. پس از اینکه مدتی به خاطر نامه‌نگاری با وزیر خلیفه عباسی به زندان افتاد، به قلعه «میموندژ» و «الموت» پناه برد و در آنجا رساله‌ها (مقاله‌ها) و کتاب‌های بسیاری مانند «اساس الاقتباس» در منطق نظری و آثاری در نجوم و ریاضیات و موسیقی نوشت. او از گسترش‌دهندگان دانش مثلثات و اخترشناسی به شمار می‌رود. ۵۶ ساله بود که هلاکو آخرین نیرو‌های اسماعیلیان را شکست داد و او هم، چون اختیار دیگری نداشت با خان مغول همراه و وزیر او شد. او فرمانروای تازه را بر آن داشت که مراغه را پایتخت خود سازد و به این ترتیب شهر کوچک و ویرانی را به آبادترین منطقه ایران‌زمین تبدیل ساخت. رصدخانه‌ای که او با ۴۰ هزار کتاب در پایتخت هلاکوخان بنیان نهاد نامدارترین مرکز آموزش عالی تا هنگام درگذشتش بود و او خود آثار ماندگاری برای تدریس در آن مرکز نگاشت که شناخته‌ترین آن‌ها «زیج ایلخانی» در موضوع گاه‌شماری و محاسبه مسافت‌های بلند است. او نخستین ایرانی است که آگاهانه در رساله پزشکی خود به آسیب‌های روان تنی اشاره می‌کند. در رساله کوتاه موسیقی‌اش هم برای نخستین بار، زیر و بمی نوا‌ها را با شدت و سرعت نوسان سیم ساز محاسبه و انتشار صوت را به موج‌های آب تشبیه کرد. دنیای علم او را به خوبی می‌شناسد، یک دهانه آتشفشانی ۶۰ کیلومتری در نیم کره‌جنوبی ماه به نام خواجه نصیرالدین طوسی نامگذاری و یک خرده سیاره که توسط ستاره‌شناس روسی نیکلای استفانویچ چرنیخ در ۱۹۷۹ کشف شد نیز به نام وی نامیده شده است. هرچند در ایران پنجم اسفند روز مهندس نامگذاری شده است (و خیابانی به نام خیابان شهید خواجه نصیرالدین طوسی که نمی‌دانم تابلوی آن اصلاح شده است یا نه؟!) او علاوه بر علوم تجربی در نظریه‌پردازی سیاسی نیز صاحب‌نظر بوده است، اما آشنایی با خواجه در ایران به اندازه شهرت او در ساحت علم نیست.
