تمدن جدید اسلامی بیانگر جنبه‌های سیاسی و فرهنگی و اقتصادی جامعه جهانی اسلام است که ابعاد وجودی افراد و کلیت جامعه را در ابعاد اجتماعی پوشش می‌دهد. تمدنی که همه مؤلفه‌های آن بر محور اسلام استوار بوده، در چهارچوب آموزه‌های قرآنی و متکی بر سنت پیامبر اکرم (ص) از پایه‌های اساسی، چون دین، اخلاق، عقل، علم، عدالت، قوانین، مقررات، اصول دینی برخوردار است.
رهبر معظم انقلاب، تمدن اسلامی را فضایی می‌دانند که انسان در آن فضا به لحاظ معنوی و مادی می‌تواند رشد کند و به غایات مطلوبی برسد که خدای متعال او را برای آن غایات خلق کرده است. زندگی خوب و عزتمندی داشته باشد، انسان عزیز، انسان دارای قدرت، دارای اراده، دارای ابتکار، دارای سازندگی جهان طبیعت. تمدن اسلامی به این معنی است و هدف و آرمان نظام جمهوری اسلامی این است (بیانات مقام معظم رهبری، ۲۲/۰۳/۱۳۸۳). با توجه به تعریف مقام معظم رهبری به عنوان پرچمدار و منادی تمدن جدید اسلامی، ابعاد گوناگون فرهنگ و تمدن جدید اسلامی را می‌توان به طور خلاصه در موارد زیر خلاصه کرد. اولین ویژگی این تمدن ابتنا به آیات قرآن کریم و آموزه‌های پیامبر (ص) و ائمه معصومین است که بنیان آن بر اساس آموزه‌های وحیانی از ابتدای بعثت رسول گرامی اسلام بنا نهاده شده است. در اندیشه امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) شاخصه‌های تمدن نوین اسلامی، بهره‌مندی انسان‌ها از همه ظرفیت‌های مادی و معنوی است که خداوند برای تأمین سعادت و تعالی آنان، در عالم طبیعت و در وجود خود آنان تعبیه کرده است. این سخن یعنی توجه به استعداد‌های فطری انسان که در دین مبین اسلام به غایت بر آن توجه شده است. در اندیشه رهبر معظم انقلاب در درجه اول، نیاز تمدن نوین اسلامی به ایمان مطرح است. ایشان معتقدند جدایی دیانت از سیاست از مظاهر شرک است که تا مسلمانان به همه ابعاد اسلام که سیاست نیز یک بعد مهم آن است، ایمان نیاورند، وارد اسلام واقعی نمی‌شوند. معظم‌له نقطه اصلی در تمدن اسلامی را ایمان به خداوند سبحان و به معنای عمیق توحید ناب معرفی می‌کنند.
دومین ویژگی تمدن جدید اسلامی در دیدگاه رهبر معظم انقلاب «خردورزی» به عنوان بن‌مایه سبک زندگی در تمدن نوین اسلامی است. ویژگی سوم که بر خلاف تصور مخالفان که گمان می‌کنند وقتی صحبت از تمدن اسلامی به میان می‌آید، هدف از آن بازگشت جامعه به ادوار گذشته جامعه اسلامی است، حال آنکه در اندیشه رهبر معظم انقلاب، که ملهم از آموزه‌های قرآنی است، مجاهده علمی و شکستن مرز‌های علم، چراغ راه تمدن اسلامی است. به اعتقاد ایشان، فردای بدون علم تاریک است و چراغ راه تحقق تمدن جدید اسلامی، مجاهده علمی است. علم از دیدگاه ایشان سلطه‌آور است و جامعه صاحب علم را قدرتمند می‌سازد. اما تفاوت دیدگاه ایشان در این است که رهبر معظم انقلاب ارزش علم را منوط به معنویت می‌دانند و علم بدون معنویت فاقد هر گونه ارزشی است، زیرا علم بدون معنویت همان چیزی می‌شود که اکنون تمدن غربی با آن مواجه است. چهارمین تکیه گاه تمدن جدید اسلامی اخلاق و معنویت است.
قرآن مسئله اخلاق را در ردیف اهداف اصیل عامه نبوت می‌داند و زندگی انسان را در ساحت اخلاق، زندگی سعادتمند و زندگی بدون اخلاق را متضرر می‌داند، بنابر این اخلاق یکی دیگر از مهم‌ترین شاخصه‌های بارز تمدن جدید اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری است. ایشان معنویت و اخلاق را همان عامل می‌داند که یک روز اسلام را از یک جمع محدود غریب، به یک تمدن عظیم جهانی تبدیل کرد و این تمدن، قرن‌ها دنیا را اداره کرد و امروز نیز دنیا، مدیون تمدن اسلامی است. از دیگر ویژگی‌های تمدن اسلامی می‌توان به مردم سالاری دینی، پرهیز از دگم اندیشی و تحجر و تلاش و کوشش خستگی ناپذیر و تلاش برای صدور احکام فقهی متناسب با نیاز انسان امروز و... اشاره کرد. با توجه به آنچه گفته شد، اگر بخواهیم به مکتب شهید سلیمانی با توجه به ویژگی‌های ایشان اشاره کنیم، آنچه که در وهله اول نگاه‌ها را به خود معطوف می‌کند، تعلق خاطر شهید سلیمانی به یک مکتب اصیل و ریشه‌دار به نام اسلام است که از زمان بعثت پیامبر اعظم (ص) به این سو جریان داشته و مجاهدان بزرگی را تربیت کرده است.
همان‌طور که تمدن جدید اسلامی، نگاه به آینده دارد، تمام اقدامات و اندیشه‌های شهید سلیمانی نیز که از آن به عنوان مکتب این بزرگمرد تاریخ نام می‌بریم، باید نگاه به آینده و تحقق کامل تمدن جدید اسلامی داشت، بدین جهت آثار اقدامات او همچنان در منطقه جریان دارد و منبع الهام جوانان مسلمان و حتی غیر مسلمان است. آنچه در مکتب شهید سلیمانی اصالت داشت، ایستادن در سمت حق و عدالت بود، لذا در نگاه آن شهید، توازن قوا به معنای متداول معنا نداشت و او انتخاب خود را کرده بود. حمایت از مظلوم و ستمدیده، اگرچه تمام دنیای زور در سمت ظالم ایستاده باشند، مکتب شهید سلیمانی، حرکتی در مسیر ساختن تمدن جدید اسلامی بود که هنجار‌ها و باور‌های آن، رویکرد مقاومت و مبارزه و جهاد را تداعی می‌کرد و مجاهدت در مکتب شهید سلیمانی، سازندگی توأم با مقاومت بود و آن شهید، با وجود آنکه بیشتر عمر خود را در مبارزه با متجاوزین، ظالمان و تروریسم و در میان میادین مبارزه گذراند، اما هیچ گاه به عنوان یک فرمانده جنگ طلب در جهان شهرت نیافت، بلکه به واسطه تلاش و کوشش خود در تأمین امنیت برای انسان‌ها، فارغ از مذهب، زبان و نژادشان، در جهان اسلام به شهید صلح و امنیت شهره شد.
نگاهی به آثار، تحلیل‌ها و نظریه‌های تحلیلگران و صاحب نظران در خصوص مکتب شهید سلیمانی، نشان می‌دهد که اصول و مفاهیم و مولفه‌های اصلی مکتب ایشان، همان مولفه‌ها و شاخص‌های مکتب شاهدان و شهیدان انقلاب اسلامی و تمدن جدید اسلامی است که در وجود و رفتار شهید سلیمانی، به صورت عینی تبلور یافته است و او را الگوی در تراز آن تمدن قرار داده است. همین عامل نشان می‌دهد که تمدن جدید اسلامی تنها یک نظریه در علوم سیاسی و حکمرانی اسلامی نیست، بلکه یک برنامه روشمند برای ساختن جامعه اسلامی در تراز آموزه‌های وحیانی است و ساخت انسان‌های سعادتمند و در تراز آن تمدن اولویت دارد و شهید سلیمانی نمونه‌ای شایسته و برجسته از آن انسان‌ها است.
مکتب شهید سلیمانی، با تمرکز بر شخصیت و سلوک فردی ایشان، از بعد دیگر، معرف شاخصه‌های اخلاق مدار انسان‌های تربیت یافته در تمدن جدید اسلامی است که می‌توان با اتکا به فضایل اخلاقی و ایمان به مجاهدت بی‌امان در راه آرمان‌های بزرگ اسلامی- انسانی، جهان آینده را به سبب ساختن جامعه اسلامی و توجه دادن اذهان انسان‌های بی‌شمار در اقصی نقاط جهان به یک قدرت اثرگذار جهان تبدیل نماید. تمدن جدید اسلامی مکتب شاهدان و شهیدان انقلاب اسلامی و مکتب شهید سلیمانی، در حقیقت امتزاج ایده تمدن اسلامی و حرکت در آن به صورت عملی است.
