نکاتی مهم از کاهش تراز آب دریای خرز

استاد پژوهشکده اقیانوس‌شناسی و علوم جوی کشور گفت: تراز آب دریای خزر وابسته به ورودی و خروجی آن است که بخش ورودی شامل آبدهی رودخانه‌ای عمدتاً از ولگا و از بارش‌های سالانه است، بنابراین کاهش ورودی ولگا بیشترین تأثیر را بر کاهش تراز دارد.

به گزارش جوان آنلاین به نقل از  تسنیم، صبح امروز وبینار روز ملی دریای کاسپین (خزر) توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور برگزار شد.

در ابتدای این نشست، حمید علیزاده لاهیجانی؛ استاد پژوهشکده اقیانوس‌شناسی و علوم جوی کشور اظهار کرد: ولگا با آبدهی ۲۵۰ میلیون مترمکعب به این دریا آبدهی دارد و بزرگترین تأمین‌کننده آب این دریا است. مصرف آب در این حوضه آبریز نیز بین ۴۳ تا ۵۵ کیلومترمکعب در سال است.

وی در رابطه با تراز آب خزر توضیح داد: تراز آب خزر وابسته به ورودی و خروجی آن است که بخش ورودی شامل آبدهی رودخانه‌ای عمدتاً از ولگا و از بارش‌های سالانه است بنابراین کاهش ورودی ولگا بیشترین تأثیر را بر کاهش تراز دارد. خروجی نیز تنها از تبخیر است و خروج آب از طریق زیرزمینی را در دریای خزر نداریم.

استاد پژوهشکده اقیانوس‌شناسی و علوم جوی کشور با بیان اینکه تراز آب خزر فعلاً کاهشی است، گفت: سدسازی‌ها در حوضه آبریز خزر از دهه ۵۰ میلادی شروع شده و سد‌های رود رودخانه ولگا بیشترین اهمیت را دارند. سد‌های روی رودخانه کورا هستند و سد‌های روی رود‌های ایران روی خزر تأثیر ندارد.

علیزاده لاهیجانی درباره طرح‌های انتقال آب خزر گفت: شوروی در دهه ۷۰ برنامه داشت که طرح‌های انتقال آب خزر را پیاده کند و می‌خواستند بخش شمال شرقی خزر را با دایک جدا کنند، اما بعد از جنگ جهانی اولویت آن‌ها عوض شد و بحث کشتیرانی در ولگا مطرح شد. شوروی وقتی سد‌های روی ولگا را ساخت و تراز آب پایین آمد، دوباره به فکر افتاد که این کار را اجرا کند، اما این طرح به دلیل افول اقتصادی شوروی و هزینه‌ای که این طرح داشت و همچنین به دلایل فشار‌های بین‌المللی به دنبال فجایع زیست محیطی که طرح شوروی در پی داشت، اجرا نشد.

وی با اشاره به اینکه درحال حاضر پایین آمدن تراز آب خزر برای ما خیلی مشهود نیست، اما در نیمه شمالی می‌تواند بنادر این کشور‌ها را غیرقابل استفاده کند، بیان کرد: میزان تبخیر از خزر به دلیل افزایش باد‌هایی که به موازات مدار می‌وزند و رطوبت را به آسیای میانه می‌برد، بیشتر شده است. عامل مؤثر بر تبخیر خزر تنها دمای آب نبوده و موضوع باد نیز بسیار مهم است.

استاد پژوهشکده اقیانوس‌شناسی و علوم جوی کشور تأکید کرد: بیشترین اثر را از کاهش تراز آب، تالاب‌های ما می‌بینند؛ در آن منطقه تالاب‌های زیادی از جمله انزلی، امیرکلا، فریدونکنار، خلیج گرگان، گمیشان، میانکاله و.. را داریم که از کاهش تراز آب آسیب می‌بینند.

وی تأکید کرد: ما نباید به اکوسیستمی که تحت تأثیر فشار طبیعی است، فشار مضاعفی وارد کنیم. متأسفانه کشور‌های حاشیه خزر همکاری خوبی در این خصوص ندارند.

به گفته وی، پروژه‌های انتقال آب مانند انتقال از خزر به سمنان و یا به دریاچه ارومیه که مطرح شده بود، تأثیر بسیار کمی روی تراز آب دارد.