جوان آنلاین: حماس در پی حمله ۷ اکتبر، اسرائیل را به یکی از بدترین جنگ‌های زیرزمینی کشاند. اکنون دیگر روشن شده که مقیاس اقدامات زیرزمینی حماس بی‌سابقه است، به همین ترتیب و طی ماه‌ها حماس نه تنها با ادامه عملیات‌های زیرزمینی، پیروزی اسرائیل را به تأخیر انداخته بلکه هزینه‌های دیپلماتیک و سیاسی غیرقابل تصوری را به اسرائیل تحمیل کرده است. جنگ تونل را فقط می‌توان با جنگ جهانی اول مقایسه کرد که در آن تعداد بی‌شماری از سربازان بریتانیایی و آلمانی در تلاش برای افشای مین‌گذاری و حفر تونل جان خود را از دست دادند. هیچ استفاده دیگری از تونل‌ها در جنگ‌های نزدیک متصور نیست. نه سنگر گرفتن اسامه بن لادن در کوه‌های افغانستان که به او این امکان را داد از دست نیرو‌های امریکایی فرار و حملاتی را برنامه‌ریزی کند، شباهت دارد و نه اقدامات القاعده در کشور مالی که در آن از تونل‌ها برای انجام حملات از مخفیگاه‌های زیرزمینی تقریباً غیرقابل تسخیر استفاده می‌شد و نه دولت اسلامی (همچنین به نام داعش) که از تونل‌ها برای انجام حملات به نیرو‌های چندملیتی تحت رهبری ایالات‌متحده در عراق و سوریه استفاده می‌کرد. استفاده حماس از تونل‌ها به قدری پیشرفته است که بیشتر به شیوه استفاده دولت‌ها از ساختار‌های زیرزمینی برای محافظت از مراکز فرماندهی و کنترل شباهت دارد تا آنچه معمولاً نقش‌آفرینان غیردولتی به کار می‌گیرند.
دکترین جدید جنگی
افزایش توانمندی‌های زیرزمینی حماس، ارزیابی اسرائیل از تهدیدات زیرزمینی را متزلزل کرده است چراکه هرگز تصور نمی‌کرد درگیر جنگ زیرزمینی آن هم با این ابعاد شود و روی از بین بردن تونل‌های حماس که وارد خاک اسرائیل می‌شوند، متمرکز شده بود. جنگ در نوار غزه احتمالاً به توسعه دکترین جدید و روش‌های جدید برای مقابله با این نوع جنگ منحصربه‌فرد منجر خواهد شد. سیستم تونل حماس بدون شک توجه نظامیان و بازیگران غیردولتی دیگر را به خود جلب کرده است که همگی به میزان تأثیرگذاری برای بقای حماس در غزه اشاره می‌کنند. اکنون که حماس بر اکثر موانع ذاتی جنگ زیرزمین اعم از ارتباطات، ناوبری، سطح پایین اکسیژن و مسائل دیگر غلبه کرده، دلایل زیادی وجود دارد که باور کنیم این تاکتیک همچنان توسعه خواهد یافت. استفاده نوآورانه حماس از «زیرِ زمین»، ارزش راهبردی سطح زمین را بازتعریف کرده، برخورد‌های نظامی را تغییر داده و به کارگیری از سپر انسانی را تغییر داده است. زنده ماندن در زیر زمین برای مدت طولانی کار ساده‌ای نیست. صد‌ها جنگجوی اوکراینی که در تونل‌های زیر کارخانه فولاد آزوفستال در جریان یورش روسیه به ماریوپل در سال ۲۰۲۲ زندگی می‌کردند، می‌توانند در این مورد توضیح دهند. غذا و آب آشامیدنی آن‌ها به سرعت تمام شد و از ابتدایی‌ترین ترتیبات بهداشتی و پزشکی بی‌بهره بودند، اما در غزه، به غیر از اتصال به اینترنت و توانایی حفظ ارتباط با دنیای خارج، حماس در هیچ یک از این‌ها دچار مشکل نبود. مردمی که در تونل‌های آزوستال زندگی می‌کردند و می‌جنگیدند، نتوانستند بیش از دو ماه در زیر زمین زنده بمانند، اما حماس تقریباً هشت ماه است حضور نظامی زیرزمینی خود را حفظ کرده و این رکوردشکنی را مدیون هزارتوی طولانی گذرگاه‌های زیرزمینی در غزه است که شامل آشپزخانه‌های کاملاً مجهز، اتاق‌های فرماندهی مبله، مراکز داده پیشرفته، حمام‌های کاشی‌کاری شده، سلول‌های بازداشت حصاردار و مناطق کاری مشخص شده است.
تضمین عرضه بی‌وقفه سلاح
به نظر می‌رسد حماس درگیر محدودیت‌های زمین‌شناسی، مشکلات مهندسی و برنامه‌ریزی یا ترس از بقای آزاد نیست. این گروه، زمان زیادی برای تقویت مهارت‌های خود، آزمایش و پیشرفت داشته است. ده‌ها سال حفاری در مرز مصر، داخل خاک غزه و اسرائیل قطعاً به این روند کمک کرد. تونلی که در نزدیکی گذرگاه مرزی غزه و اسرائیل، معروف به گذرگاه اریز، کشف شد، تقریباً ۱۰ فوت عرض و ۱۶۴ فوت عمق داشت. حماس برای نخستین بار با استفاده از تجهیزات غیرنظامی آن را حفر کرده است، اگرچه حتی بهترین مهارت‌های حفاری، مبارزان را برای اقامت طولانی‌مدت در زیر زمین آماده نمی‌کند. شرایط سخت و اکسیژن کم و ارتباط با دنیای خارج محدود است، البته حماس نشان داده است سال‌ها آموزش و برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند به غلبه بر این موانع کمک کند. تونل‌های حماس شامل اتاق‌های خواب، اتاق‌های ملاقات و سایر سازه‌های زیرزمینی، مجهز به تهویه، برق، توالت و دستشویی، لوله‌کشی و شبکه‌های ارتباطی ابتدایی و در عین حال مؤثر است. با بهبود زیرساخت‌ها، جنبه‌های منفی زندگی در زیرزمین و فعالیت در آن کاهش یافت. ذخایر انبوه سوخت، غذا و آب در داخل تونل‌ها امکان زندگی و انجام عملیات نظامی در زیر زمین را فراهم می‌کرد، ضمن اینکه تأسیسات زیرزمینی گسترده تولید سلاح تضمین می‌کند که عرضه و توزیع سلاح بی‌وقفه ادامه خواهد داشت. افرادی که از این تونل‌ها استفاده می‌کنند برای تنفس هوای تازه و برقراری ارتباط با دنیای خارج از تونل خارج می‌شوند، اما رهبری حماس در موارد معدودی در روی زمین دیده شده است. در ماه آوریل، گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه یحیی سنوار، رئیس حماس در غزه با نیرو‌های خود در روی زمین دیدار داشته است، اما این ملاقات بسیار کوتاه بود. مشخص نیست جنگجویان حماس هر چند وقت یک بار از تونل‌ها خارج شده‌اند، اما آنچه واضح است اینکه حماس توانسته است بدون وقفه عملیات نظامی را هدایت کند و اگرچه ضرباتی را به ویژه هنگامی که حملات اسرائیل سیستم‌های ارتباطی‌اش را قطع می‌کند، متحمل شده، اما به طور کلی توانسته است از ادامه زنجیره فرماندهی پایگاه نظامی زیرزمینی خود اطمینان حاصل کند.
نقش تونل‌ها در عملیات‌های متعدد در غزه
استفاده حماس از سازه‌های زیرزمینی بیشتر شبیه این است که به جای بازیگران غیردولتی، دولت‌ها به طور سنتی از زیرزمین استفاده کنند و در این حالت، ایالت‌ها به سازه‌های زیرزمینی متکی هستند تا پناهگاه‌های دائمی و صعب‌العبوری را در خود جای دهند که می‌توانند به عنوان مراکز فرماندهی و کنترل در مواقع بحران خدمت کنند. این تأسیسات در عمق زمین، هم می‌توانند میزبان رهبران باشند و هم زیرساخت‌های تولید تسلیحات را حفظ و هم تداوم زنجیره فرماندهی را در مواقع اضطراری تضمین کنند. ایران، کانادا، چین، اسرائیل، روسیه و ایالات‌متحده‌امریکا به داشتن این نوع تأسیسات در زیر زمین شناخته شده‌اند. این تأسیسات بزرگ‌تر، مجهزتر، تقویت‌شده‌تر و عمیق‌تر از تونل‌های حماس هستند. تأسیسات هسته‌ای ایران بیش از ۳۰۰ فوت در زمین حفر شده‌اند (در حالی که بیشتر تونل‌ها به بیش از ۲۰۰ فوت نمی‌رسند) و در نتیجه، حتی توانمندترین سلاح‌ها هم نمی‌تواند به آن آسیب برساند. در مقابل، گروه‌های تروریستی عمدتاً از تونل‌ها برای محافظت از خود در برابر فناوری‌های نظارتی و به طور غیرقابل شناسایی عمل می‌کنند. از این تونل‌های ابتدایی برای مخفی‌شدن و انجام حملات غافلگیرانه استفاده می‌شود، اما در غزه، بسیاری از تونل‌های افشا‌شده از سوی نیرو‌های اسرائیلی از نظر اندازه، عمق و روش ساخت شبیه سازه‌های زیرزمینی ایران و کره‌شمالی است. سقف قوسی سیمانی آن‌ها به یک ویژگی مشخص تبدیل شده است و سیمان همچنین برای ساختن شفت‌های تونل بزرگ‌تر استفاده می‌شود. در مقایسه با تونل‌های قبلی حماس، یعنی تونل‌هایی که در مصر و غزه در اواخر دهه ۱۹۹۰ و حتی تا دهه ۲۰۱۰ حفر شده بودند، علم مهندسی به طور قابل توجهی بهبود یافته است. تونل‌ها در حال حاضر کمتر مستعد ریزش هستند، امکان تأمین نور و قابلیت سکونت در آن‌ها بسیار بیشتر شده است. حماس همچنین به عنوان بخشی از راهبرد خود، یعنی شیوه استفاده از تونل‌ها، اتکای خود به تونل‌ها را افزایش داده است و جنگ تونل را یک سرمایه‌گذاری بلندمدت و راهبردی می‌داند که برای تضمین بقای زنجیره فرماندهی خود در جنگ طراحی شده است. تونل‌ها به روش‌های بی‌شمار به عملیات در غزه شکل داده‌اند. از جمله اینکه احتمال پیروزی سریع اسرائیل را به خطر می‌اندازند، سرعت عملیات را کاهش می‌دهند و نجات اسرا را دشوارتر می‌کنند.
دافنه ریچمئند بارک/ فارین افرز
۱-چرااین لینک کوتاه کار نمی کند؟ ۲-لینک منبع را چرا نمی گذارید؟؟؟
