برداشت‌هاي بي‌رويه از آب‌هاي زيرزميني در چندسال اخير مشکلات زيادي
را در تمام نقاط کشور ايجاد کرده است. از پيش‌روي اغلب مناطق به سمت کويري شدن تا
فرونشست زمين و غيره از جمله مخاطراتي است که در چند سال گذشته براي دشت‌ها و
مناطق خوش آب و هواي استان‌ها رقم خوده است. استان چهارمحال و بختياري از مناطقي
در کشور به شمار مي‌رود که به دليل برداشت بيش از حد از آب‌هاي زيرزميني تمام 11
دشت آن با سطوحي از خطر فرونشست روبه‌رو شده است.
درصورتي که این روند ادامه يابد و برداشت از آب‌های زیرزمینی محدود
نشود، در آينده نزديک با کاهش سطح ایستابی دشت‌ها روبه‌رو مي‌شويم و عمق این فرونشست‌ها
به حدی می‌رسد که عواقب ناگواری برای طبیعت و جمعیت انسانی به وجود مي‌آورد.
براساس آمارهای موجود، عمده رخدادهای فرونشست زمین در نقاط مختلف کشور
در اثر افت شدید سطح ایستابی ناشی از برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی است،
این نشست از چند میلیمتر تا حدود 10 متر و وسعت آن در نواحی گوناگون از چند متر تا
10 هزار کیلومتر مربع گزارش شده است.
پدیده فرونشست زمين از سال‌های گذشته در چهارمحال و بختیاری شکل گرفته
و امروزه به سرعت درحال پیشروی است، درحالي که در استان‌هايي نظير فارس و کرمان هم
اين پديده مشکلات بسياري را از جمله ايجاد فروچاله‌ها، خودسوزي زمين و غيره پديد
آورده است، اما به نظر می‌رسد اهمیت این موضوع هنوز به یک دغدغه عمومی تبدیل نشده است.
سید هاشم فاطمی، کارشناس حفاظت
و بهره‌برداری از امور آب شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری نيز با تاکيد بر
اينکه اکنون تمام دشت‌های اين استان با پدیده فرونشست زمین مواجه است، مي‌گويد:
اين معضل روز به روز درحال تشدید است و بی‌توجهی به این موضوع پیامدهای ناگواری در
پی خواهد داشت. بالاترین فرونشست در دشت خانمیرزا استان
چهارمحال و بختیاری رخ داده و در اين دشت با 60 سانتی متر فرونشست حاصل
از برداشت بی‌رویه آب با 75 میلیون مترمکعب کسری مخزن آب مواجه است. علاوه بر اين،
دشت شهرکرد نيز با فرونشست 20 سامتی متري اکنون با 170 میلیون مترمکعب کسری مخزن و
کاهش 16 متری سطح ایستابی آب مواجه شده و سایر دشت‌ها از جمله سفیددشت، کیار، بروجن- فرادنبه، گندمان- بلداجی، لردگان و مالخلیفه با کسری چند
متری مخزن آب روبه‌رو هستند و فرونشست در این دشت‌ها در حال پیشروی است.
کاهش کیفیت آب، از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه، تبدیل شدن دشت‌ها به کانون
گرد و خاک و آسیبرساندن به زیرساخت‌ها از جمله پیامدهای فرونشست زمین به شمار می‌رود
که با محدود کردن آب برداشتی از دشت‌ها و صرفه‌جویی در مصرف آب شرب، کشاورزی و صنعت
میتوان تا حد
زیادی از تشدید فرونشست‌ها جلوگیری کرد. مدیریت منابع آب و جلوگیری از برداشت‌های بي‌رویه از منابع زیرزمینی از
جمله اموري است که متوليان براي کاهش اين بحران بايد پيش بگيرند.
