۱۶ شهریور ۱۳۵۹ نقطه عطفی در تاریخ دفاع مقدس است. در این روز اولین تجاوز زمینی و هوایی گسترده عراق به پاسگاه‌های مرزی ایران انجام گرفت و سپس منطقه خانلیلی که از مناطق مرزی استان کرمانشاه بود به تصرف دشمن درآمد. جنگ به شکل علنی آغاز شده بود. اما تا ۱۵ روز بعد، یعنی زمان بمباران فرودگاه‌های کشور، برخی از مسئولان وقت باور نداشتند که جنگ آغاز شده است. در گفتگو با مجید محمودی از رزمندگان و راویان دفاع مقدس نگاهی به وقایع آن روز‌ها می‌اندازیم.
صدام در یکی از بازجویی‌هایی که توسط امریکایی‌ها صورت گرفت، گفته بود که ما جنگ را از اواسط شهریورماه ۱۳۵۹ آغاز کردیم. این سخن دیکتاتور عراق چه معنی داشت؟
بعثی‌ها در روز ۱۶ شهریور یک تجاوز آشکار هوایی و زمینی به مناطق مرزی کشورمان خصوصاً در غرب داشتند. در این روز آن‌ها چندین پاسگاه از خوزستان گرفته تا ایلام و کرمانشاه را بمباران کردند. بعد به منطقه خانلیلی حمله کردند و آنجا را به اشغال درآوردند. وسعت منطقه‌ای که آن‌ها در ۱۶ شهریور تصرف کردند، قابل توجه بود. این یک تجاوز آشکار بود و سخن صدام هم مؤید به همین مطلب است.
پس چرا وقایع این روز آن طور که باید در کشور ما مورد توجه قرار نگرفت؟ منظورم آن زمان نیست، بعدهاست.
کلاً یک سری از وقایع دفاع مقدس مظلوم‌تر و مهجورتر از وقایع دیگر هستند. مثلاً دو هفته پایانی جنگ که عراق با ارتش تقویت شده مجدد به ما حمله کرد و بچه‌های رزمنده در نهایت محرومیت و محدودیت مقابل‌شان ایستادند خیلی در تاریخ دفاع مقدس به آن توجه نمی‌شود، اما ما می‌آییم روز تجاوز دشمن به کشورمان را به عنوان هفته دفاع مقدس گرامی می‌داریم که به نظر من درست نیست. ماجرای روز‌های آخر منتهی به شروع رسمی جنگ هم از همین دست وقایع مهجور دفاع مقدس است که متأسفانه توجه زیادی به آن نمی‌شود.
بعثی‌ها حمله اصلی خودشان را از جنوب آغاز کردند، اما پیش از شروع رسمی جنگ بیشتر به مرز‌های غربی حمله می‌کردند، علتش چه بود؟
دکترین نظامی عراق علیه ایران بر مبنای یکسری ادعا‌های مرزی بود. آن‌ها روی مناطقی مثل عین‌القوس، سومار و میمک و اروند رود ادعا‌هایی داشتند. وقتی می‌بینیم که عراق به خانلیلی حمله می‌کند، مقدمه‌ای برای حمله‌اش به عین‌القوس است. بعد هم که پیش از شروع رسمی جنگ به میمک و سومار حمله می‌کند. آن‌ها می‌خواستند به مردم خودشان و کشور‌های دیگر نشان بدهند که دارند از حق خودشان روی زمین‌هایی که در خصوص‌شان ادعا دارند، دفاع می‌کنند. علت تجاوز آن‌ها به مرز‌های غرب کشور بر همین اساس است. البته در جنوب هم پاسگاه‌ها را مرتب می‌زدند. ولی در غرب ادعای ارضی بیشتری داشتند در جنوب کشور ادعای آن‌ها بیشتر به اروند مربوط بود که نمی‌شد به راحتی روی اشغال آن مانور داد.
پس بعثی‌ها حمله به این مناطق را حق خودشان می‌دانستند؟
همین طور است. همین منطقه عین‌القوس در قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر به ایران تعلق گرفته بود که عراقی‌ها ادعا می‌کردند در شرایط ضعف آن را پذیرفته‌اند. صدام قبل از جنگ اعلام می‌کند که نمی‌گذارد حتی یک وجب از خاک‌شان در تصرف ایران باقی بماند و این حملات اسمش تجاوز نیست، بلکه دفاع از حق است! لذا از ۱۶ شهریورماه که نقطه عطفی در تاریخ جنگ است، تجاوز خودش را آغاز می‌کند و جنگ از همین روز شروع می‌شود و نهایتاً در ۳۱ شهریورماه با بمباران فرودگاه‌های ایران، رسمیت پیدا می‌کند.
