سرویس ایران جوان آنلاین: افزایش جمعیت و کمبود آب موجب بروز مشکلات زیادی در برخی مناطق شده است و انتظار میرود تکنولوژی بتواند نیازها را در این زمینه مرتفع کند. یکی از راه حلها برای مقابله با مشکل کمبود آب، تصفیه آب شور از طریق فرآیند شیرینسازی آب یا دستگاه آب شیرینکن است. بسیاری از مناطق در حال حاضر به منظور رفع مشکلات خود در زمینه کمبود آب به این فرآیند روی آوردهاند. از دستگاه آب شیرینکن معمولاً برای تصفیه آب دریا و همچنین آبهای زیرزمینی با غلظت بالای نمک استفاده میشود.
ایران با کم آبی شدیدی مواجه است و حالا هر طرح و برنامهای که برای تأمین آب به خصوص در استانهای مرکزی و گرم و خشک ارائه میشود به شدت مورد حمایت قرار میگیرد. از انتقال آب از دریاهای جنوب و شمال گرفته تا آب شیرینکنهایی که در همان استانهای ساحلی نصب و راهاندازی میشوند. اما در این میان نکاتی حائز اهمیت است و آن هم اینکه هر چند این کارها امروز مورد استقبال قرار میگیرند، مبادا مثل سدها که با گذشت زمان مکانیابیهایشان مورد انتقاد قرار گرفت و برخی از آنها هم به جای اینکه مشکلات را رفع کنند به باری از مشکلات تبدیل شدند، آب شیرینکنها هم چالشهایشان بیش از خدماتشان شود. در دنیای حاضر اجرای طرحهای ارزیابی زیستمحیطی قبل از احداث صنایع بزرگ، مکانیابی مناسب برای محل استقرار هر صنعت و بررسی همه جانبه اثرات آن بر محیط پیرامون خود و ارائه راهکارهای مناسب جهت به حداقل رساندن اثرات منفی، یکی از اصول پذیرفته شده در همه کشورهاست.
با اینکه آب شیرینکنها نه تنها در ایران که در بیشتر کشورهای دنیا هم جزو ضروریترین نیازها برای تأمین آب شیرین و حیات انسان و موجودات دیگر به شمار میآیند، اما نباید با جانماییهای اشتباه، همین ابزار به صنایعی در جهت ضربه زدن به محیطزیست به کار برده شوند.
آب شیرینکنها به چند روش کار میکنند برخی آب را با فشار از غشاهای بسیارریزی عبور میدهند آنچنان ریز که حتی ویروسها هم نمیتوانند از سوراخهای آن عبور کنند. مولکولهای نمک از آب جدا میشوند و حاصل، آبی شیرین است. در گروهی دیگر از آب شیرینکنها آب شور را بخار میکنند و دوباره سردش کرده همان کاری که دستگاههای تقطیر میکنند. اما روش کار این دستگاهها مهم نیست؛ مهم چیزی است که از آنها باقی میماند. به جزآب شیرین، تلخابی هم از دستگاههای آب شیرین کن باقی میماند.
تلخابی که به عنوان پساب از دستگاههای آب شیرین کن باقی میماند، بسیار گرمتر و شورتر از آب معمولی دریا است که دوباره وارد دریا میشود. آبشیرینکنها آب را با فشار به درون لولهها پمپاژ میکنند که در این مسیر بسیاری از موجودات میکروسکوپی دریاها همچون پلانکتونها و حتی سختپوستان کوچک یا ماهیهای ریز در برابر این فشار سهمگین و مکندگی شدید آب نمیتوانند مقاومت کنند و به درون آب شیرینکن رفته و از بین میروند.
زمانی این مسئله جدیتر میشود که بدانیم بسیاری از این موجودات میکروسکوپی سرآغاز زنجیره حیات در دریاها هستند. در شرایطی که کارشناسان محیطزیست کشور در استفاده از آب شیرینکنها با احتیاط صحبت میکنند، اما محیطزیست کشور از اثرات مخرب آب شیرینکنها در امان نبوده است زیرا براساس آمارهای منتشر شده جهانی از میان ۱۰۰ آبشیرینکن بزرگ دنیا تا ۱۰ سال پیش ۸۶ مورد در خاورمیانه بوده که از این تعداد ۹۰ درصد در حاشیه خلیجفارس قرار دارد و روزانه بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار مترمکعب تلخاب به خلیجفارس وارد میکنند. تلخابها، دمای حدود ۱۸ تا ۶۰ درجه سانتیگراد دارند. دمای میانگین اطراف خروجی تلخابها همواره بالاتر از ۳۰ درجه است. این شوک حرارتی همه آبزیان را تا سر حد انقراض پیش میبرد در شرایطی که دما مورد نیاز آبزیان برای ادامه حیات ۲۵ درجه است. از آنجایی که محل احداث آب شیرینکنها در نزدیک سواحل دریاها و خروج پسابهای آن در محلهای کم عمق دریا صورت میگیرد که مکان اصلی رشد و تکثیر موجودات دریایی است این موجودات با خطر جدی انقراض روبهرو هستند و از آنجایی که بخش عمدهای از آبهای خلیج فارس متعلق به ایران است در نتیجه محیطزیست کشور از اثرات مخرب آب شیرینکنها در امان نخواهد بود.