از مؤلفههای اساسی و ثابت گفتمان انقلاب اسلامی، استکبارستیزی و ایستادگی در مقابله با ظلم، تهدید و گستاخی کشورهای توسعهیافته بهویژه کشورهایی که به عنوان کشورهای استعمارگر در روابط بینالملل شناخته میشوند، بوده است. در مقاطعی از عمر ۴۰ ساله انقلاب اسلامی گروههایی همواره تلاش کردهاند تا اصل استکبارستیزی را عنصری عنوان کنند که بعد از ثبات انقلاب اسلامی به گفتمان انقلاب اسلامی اضافه شده است و میتوان در هر شرایطی از آن چشمپوشی کرد! ابراهیم یزدی، دبیر کل سابق نهضت آزادی در گفتوگویی بیان میکند: «به هر حال این انقلاب، مبنایش ضدیت با امریکا نبود. اصلاً نمیدانیم از کجا این اتفاق افتاد و بعد امریکاستیزی به یک اصل اصولی تبدیل شد که هیچکس نمیداند تبار آن چیست.»
وی در ادامه با اشاره به تسخیر لانه جاسوسی امریکا میگوید: «امام بعد از ظهر گروگانگیری (در لانه جاسوسی) به من گفت: اینها کیاند؟ برو بریزشان بیرون. ۴۸ ساعت بعد گفت: انقلاب بزرگتر از انقلاب اول. چرا؟ چه عواملی آن موقع دستاندرکار بودند؟ آقایان موسوی خوئینیها، محتشمیپور و هادی... رابطه خوبی با سیداحمد داشتند، در دفتر آقای خمینی هم خبرهایی بود.» از این دست اظهارات و موضعگیریهای مخدوش برای تحریف گفتمان انقلاب اسلامی فراوان میتوان جستوجو کرد تا جایی که طی چند سال اخیر به روشهای مختلف اصل استکبارستیزی و انقلابیگری مورد تخریب یک جریان سیاسی قرار گرفت و به عنوان روشی برای تشدید مشکلات اقتصادی ایران از آن یاد میشد.
رابطه انقلابیگری با منافع ملی
این ادعا در حالی است که در طول ۴۰ سال گذشته به تجربه ثابت شده است که هر جا دولت و دستگاه سیاست خارجه در مسیر تحقق مؤلفههای گفتمان انقلاب اسلامی در عرصه سیاست خارجه گام برداشته نه تنها توانسته منافع ملی کشور را تأمین و کشور را در ریل توسعه درونزا قرار دهد بلکه غربیها را وادار به پذیرش و اقرار نسبت به قدرت منطقهای و فرامنطقهای جمهوری اسلامی ایران نیز کرده است. در مقابل هر جا نسبت به رویکرد انقلابیگری- استکبارستیزی دچار تعلل و کمکاری شدهایم، نه تنها آبادانی و توسعه کشور با سرعتگیرهایی مواجه شده و جامعه روی آرامش به خود ندیده است بلکه کشورهای غرب دامنه و سطح «گستاخی، تهدید و تحریم» را علیه ملت ایران افزایش داده و در تریبونهای رسمی گستاخی به جامعه ایرانی را ضرورت احساس کردهاند. به عنوان نمونه در مقطعی که بدون توجه به تحریم و تهدید کشورهای غربی در جهت پیشرفت درونزای کشور قدم برداشتیم توانستیم صنعت موشکی، هستهای و فضایی خود را به شکل خیرهکنندهای توسعه دهیم که غنیسازی ۲۰ درصد و پرتاب چندین ماهوارهبر ساخت داخل به فضا نمونه عینی رویکرد انقلابی در عرصه سیاست خارجی میباشد.
هفته گذشته نیز رویکرد انقلابی رئیس جمهور و وزیر امور خارجه در مقابل تندخویی و زیادهخواهی مقامات آمریکایی که با استقبال جامعه مواجه شد نهایتاً منجر به آن شد که در پایان هفته رئیس جمهور امریکا در چرخشی آشکار از ضرورت گفتوگو با ایران سخن به میان بیاورد. دونالد ترامپ در هفته اخیر نیز صریحتر از گذشته از ضرورت مذاکره بدون پیششرط با طرف ایرانی سخن به میان آورد، ادعایی که (مذاکره بدون پیششرط) اگرچه با سیاستها و سوابق رفتاری گفتاری امریکاییها همخوانی ندارد، اما گویای این مسئله است که امریکاییها زبان تهدید را بهتر از زبان مذاکره و تعامل میفهمند.
از سوی دیگر شکایت ایران از امریکا به دیوان بینالمللی دادگستری در ماه اخیر (که یک اقدام رو به جلو از سوی وزارت خارجه قلمداد میشود) نیز با پاسخ مثبت این دیوان روبهرو شد به طوری که دیوان طی نامهای به «پمپئو» درباره تحریمهای یکجانبه علیه ایران تأکید کرد: امریکا هیچ اقدام جدیدی علیه ایران نکند.
بدون مبالغه میتوان پذیرفت که مواضع دولتمردان امریکایی طی روزهای اخیر چرخش قابل توجهی داشته است کمااینکه جیمز متیس وزیر دفاع امریکا نیز با تأکید بر این مسئله که «گزارش حمله به تأسیسات اتمی ایران تخیلی است» همانند سایر مقامات امریکایی سخنان خود در مورد ایران را تعدیلشده بیان میکند و میگوید: «حمله نظامی به ایران داستانسرایی است. در پی براندازی نظام نیستیم».
همسو با تعدیل مواضع ضدایرانی توسط دولتمردان امریکایی بسیاری از مراکز معتبر رسانهای و پژوهشی تهدیدات ایران را جدی و قابلیت اجرا عنوان کردهاند؛ مرکز مطالعات امریکن گریتنس با تأکید بر اینکه «ایران تنگه هرمز را ببندد اقتصاد جهانی در باتلاق فرومیرود» مینویسد: «امریکا هفت تنگه و آبراه حیاتی را به عنوان مهمترین نقاط عبور و مرور استراتژیک معرفی کرده است که مهمترین آنها تنگه هرمز است. در صورت بسته شدن تنگه هرمز توسط ایران، اقتصاد جهان در باتلاق فروخواهد رفت».
یا نشنال اینترست در تحلیلی پیرامون ادامه پرواز و عملیاتی ماندن جنگندههای «اف-۱۴ تامکت» نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با وجود تحریمهای امریکا و توقف خط تولید و پرواز این جنگنده در ارتش امریکا نوشت: «ایران موفق شده باقی مانده ناوگان اف-۱۴ خود را کماکان به پرواز درآورد.» این رسانه با اشاره به نحوه حفظ این جنگندهها و خدمات آنها در طول هشت سال دفاع مقدس و نبرد با نیروی هوایی ارتش بعث عراق به ویژه جنگندههای «میراژ» و «میگ-۲۵» نوشت: ایران، چه در حال تولید قطعات یدکی این جنگنده باشد یا آنها را از خارج تهیه کند، آشکار است که در تجهیز اسکادران اف-۱۴ خود موفق عمل کرده است.
استکبارستیزی دستاوردساز است
همانگونه که رسانهها و اندیشکدههای غربی اذعان میکنند ایران بر اساس توان دفاعی و نظامی که بهویژه در چند سال اخیر از خود نشان داده است میتواند تهدیدات خود در عرصه منطقهای و فرامنطقهای را عملیاتی کند و میتوان با تحلیل گفتههای اخیر مقامات امریکایی- که محور آن تعدیل قابل توجه در مواضع ضدایرانی بوده- به این نتیجه رسید که چنانچه دیپلماسی فعال و مواضع انقلابی با چاشنی استکبارستیزی در مسئولان اجرایی کشور رونق بگیرد، نه تنها امریکاییها مواضع ضدایرانی خود را در عرصه رفتار و گفتار تعدیل خواهند کرد بلکه بستر لازم برای تأمین منافع ملی کشور مناسبتر از گذشته فراهم خواهد شد.
تجربه دو هفته اخیر مواضع دولتمردان که بر مبنای اصل انقلابیگری و استکبارستیزی صورت گرفته نشان میدهد بهرهگیری از اصول اساسی گفتمان انقلاب اسلامی دستاوردساز است و از جریتر شدن دشمن به منظور ایجاد دستانداز در جهت تأمین منافع ملی کشور قطعاً جلوگیری میکند.
البته نباید این نکته را از نظر دور داشت که هیئت حاکمه امریکا با دوگانه تحریم و فشار و سپس طرح مذاکره تلاش میکنند درون نظام اسلامی شکاف ایجاد کنند وگرنه کیست که نداند برجام حاصل دو سال مذاکره بود که اکنون به این سرنوشت دچار شده و امریکا یکجانبه از آن خارج شد.