موضوعی که سبب شده تا کارشناسان نیز علاوه بر هشدار در مورد خطر انقراض موجودات زنده و بهخصوص آبزیان این خلیج، درخواست کنند تا اقدامی عاجل برای جلوگیری از پیشرفت این روند صورت بگیرد.
راه داشتن به آبهای آزاد از جمله مزایایی است که سبب شده تا خلیج فارس و دریای عمان به عنوان یکی از مهمترین مناطق دریایی که تنوعی از آبزیان را در دل خود جای دادهاند همواره مورد توجه قرار بگیرند. پس از تنوع انواع ماهیان موجود در خلیج فارس باید اشارهای به مهمترین محصول در این منطقه یعنی مروارید کرد. بهترین مرواریدهای جهان در خلیج فارس، بهخصوص در محل بحرین کنونی، یافت میشوند.
به گفته کارشناسان یکی از دلایل مرغوبیت مروارید تولیدی در این منطقه ترکیبات ویژه آب شور و شیرین نزدیک خشکی است. اما به غیر از بحرین میتوان به مناطقی از ایران از جمله شهرستان بندرلنگه و بندر کنگ به عنوان کانون صید مروارید اشاره کرد که از دیرباز در این زمینه فعال بودهاند؛ به طوری که اقتصاد برخی از مردمان این منطقه از این راه تأمین میشده است.
اهمیت اقتصادی مروارید
از آنجایی که مرواریدهای خلیج فارس جزو نایابترین و باارزشترین گونههای صدفی به شمار میروند همیشه مشتریان پر و پا قرصی در میان همسایگان عرب و حتی آن سوی آبهای بینالمللی دارد لذا صید آن اهمیت ویژهای برای مردم بندرلنگه و بندر کنگ به عنوان کانون صید مروارید در هرمزگان دارد. اسناد تاریخی نشان میدهد تا حدود ۹۰ سال قبل، بیش از ۳۵۰ هزار نفر از ساکنان مناطق جنوبی از طریق تجارت مروارید ارتزاق میکردند و ۷۵ هزار نفر به طور مستقیم با ناوگانی مرکب از ۶ هزار قایق بزرگ و کوچک به کار صید مروارید مشغول بودند. تعداد زیادی نیز به عنوان سرمایهگذار به کار تأمین مالی قایقها و صیادان میپرداختند و فعالیتهای مرتبط با صید مروارید و درآمد سرشار حاصل از آن اهمیت بسیاری در زندگی ساکنان حاشیه خلیج فارس داشت.
یکی از کارشناسان صنعت طلا و جواهر در این خصوص میگوید: «مروارید ایران در جهان رقیب ندارد و مجموعهداران جواهر و مروارید حتی مروارید بنفش و صورتی پرورشی سواحل ژاپن را که درخشندگی بسیار زیبایی دارد به مروارید خلیج فارس ایران ترجیح نمیدهند بلکه مروارید بیشکل، اما طبیعی ایران در نظر آنان به مروارید رنگی و پرورشی تایلندی برتری دارد.» رضا سعدونی با اشاره به گردش مالی ۱۰۰ میلیارد دلاری مروارید در سال میافزاید: «اگر فرصتهای شغلی جانبی نظیر کشتیهای صیادی صدف، استخراج مروارید از دو کفهای و پرورش و تولید مروارید رنگی را نیز برآورد کنیم یک میلیون فرصت شغلی دیگر در جنوب ایران بهویژه در سواحل بوشهر، دیلم و سراسر ساحل هرمزگان ایجاد خواهد شد و اقتصاد منطقه را دگرگون خواهد کرد.»
آلودگیها بلای جان مروارید و آبزیان
با وجود اینکه خلیج فارس با دارا بودن ذخایری عظیم و متنوع از انواع آبزیان و گوهری همچون مروارید میتواند نقش مهمی را در اقتصاد ایران ایفا کند، اما نفوذ انواع آلودگیهای نفتی، پسابها و این اواخر زبالههای پلاستیکی و میکروپلاستیکها سبب شده نه تنها حیات این موجودات با خطر انقراض مواجه شود بلکه کسانی که از این آبزیان استفاده میکنند نیز دچار مخاطره شوند.
یکی از کارشناسان اقیانوسشناسی در این خصوص میگوید: «صید مروارید بیش از فروش نفت خام برای کشور ارزآوری به همراه دارد و از آنجایی که مرواریدهای خلیج فارس جزو نایابترین و باارزشترین گونههای صدفی به شمار میروند همیشه مشتریان پر و پا قرصی در میان همسایگان عرب و حتی آن سوی آبهای بینالمللی دارد.»
علیرضا رضایی میافزاید: «با این حال آلودگی شدید خلیج فارس به انواع مواد نفتی و پلاستیک سبب شده تا حیات صدفهای موجود در این منطقه به خطر بیفتد.»
وی با اشاره به چگونگی حفظ این گونه ادامه میدهد: «به همین منظور باید برای پرورش و تکثیر صدفهای مولد مروارید اقداماتی انجام داد ازجمله جمعآوری بچهصدفها و پرورش در فضای مشابه تا از مرگ احتمالی آنها در ماههای اول جلوگیری شود سپس به مکان اولیه بازگردانده شوند.» این اظهارات در حالی است که نفوذ انواع آلودگیهای نفتی و پلاستیکی به خلیج فارس سبب شده تا آبزیان موجود در این منطقه بهشدت دچار آلودگی و مسمومیت شوند. سرپرست مرکز اقیانوسشناسی خلیج فارس در این خصوص میگوید: «پس از صید برخی از آبزیان در خلیج فارس در بدن آنها برخی میکروپلاستیکهایی مشاهده شده که بهشدت برای سلامتی انسانها خطرآفرین است.»
صمد حمزهئی میافزاید: «افزایش انواع آلودگیهای نفتی و پلاستیکی در خلیج فارس سبب شده در حال حاضر ۹۰ درصد مرجانها از بین بروند و ذخایر ماهیهای آن نیز به سرعت در حال کاهش است و علاوه بر آن خطر انقراض چندین گونه دریایی در این منطقه وجود دارد.» وی با اشاره به اینکه ۷۰ درصد آلودگیهای ساحل بندرعباس آلودگی پلاستیک است، ادامه میدهد: «این مهم میطلبد تا در خصوص کاهش آلودگیها اقدام جدی انجام گیرد.»
این در حالی است که برآورد میشود حدود ۲۵ تریلیون قطعه پلاستیک در دریاها و اقیانوسها وجود دارد و روزانه ۸ میلیون قطعه به آن اضافه میشود بر این اساس تا سال ۲۰۲۵ مقدار پلاستیک به سه برابر فعلی افزایش خواهد یافت که باعث انقراض بسیاری از گونههای دریایی بهویژه پستانداران خواهد شد.