به گزارش جوان آنلاین، اصناف به‌عنوان اصلی‌ترین بازیگران اقتصاد خرد کشور، نقش مهمی در تنظیم بازار دارند و معمولا آنچه در سیاستگذاری‌های کلان اقتصادی تدوین میشود، در اقتصاد خرد نمود پیدا می‌کند. اگر اقتصاد کلان را به مثابه یک خودرو در حال حرکت در نظر بگیریم، اصناف در حکم چرخ‌های این خودرو، مسیر حرکت اقتصاد کشور را جهت‌دهی می‌کنند. اقتصاددانان معتقدند که در حدود 90 درصد از کل ارزش افزوده بخش بازرگانی یک کشور از سوی اصناف تامین میشود. بر همین اساس، هر گونه سیاستگذاری اشتباه و بروز هرگونه التهاب و تنش و آشفتگی در بازار، اقتصاد یک کشور را به‌شدت تهدید و مسیر توسعه اقتصادی را ناهموار می‌کند. مصداق بارز تاثیرپذیری بازار از تصمیمات کلان اقتصادی را می‌توان در قضایای اخیر درحوزه ارز به خوبی مشاهده کرد. افزایش افسارگسیخته نرخ ارز و کاهش یک‌باره ارزش ریال، اگرچه دولت را بر آن داشت تا در یک اقدام فوری، نرخ ثابتی را برای ارز اعلام کند، اما تبعات ناشی از چنین تصمیم اقتصادی عجولانه‌ای، فعالان صنفی کشور را با بحران‌های شدیدی روبه‌رو کرد و همه واحدهای صنفی، با اندک تفاوتی متحمل خسارت‌های فراوانی شدند.
اگرچه مجال بررسی تاثیر افزایش نرخ ارز بر همه اصناف کشور در یک گزارش وجود ندارد، اما «فرهیختگان» در گفت‌وگو با 10 نفر از روسای اتحادیه‌های صنفی، وضعیت بازار را پس از افزایش نرخ ارز بررسی کرده است.
نبود تقاضا در بازار ابزارآلات
رئیس اتحادیه صنف ابزارفروشان تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «نوسانات قیمت ارز در مدت اخیر بر قیمت کالاهای موجود در بازار این صنف تاثیر مستقیمی گذاشته است، چراکه حدود 95 درصد از ابزارآلات موجود در بازار خارجی و وارداتی است و پنج درصد- شامل آچارآلات و پیچ‌گوشتی- در داخل کشور ساخته میشود.»
به گفته فریدون غمام‌نو، به دنبال افزایش نرخ ارز، واردکنندگان ابزارآلات از ثبت سفارش خودداری کرده‌اند و در حال حاضر نیاز بازار کشور از طریق ابزارآلات موجود در انبارها تامین میشود، بنابراین در صورت اتمام ابزارآلات موجود و عدم واردات آن، بازار با کمبود این محصولات مواجه میشود.»
وی می‌افزاید: «بازار ابزارآلات ارتباط مستقیمی با بازار مسکن و صنعت ساخت‌وساز دارد. از این رو و به دنبال رکود سنگینی که بر صنعت ساخت‌وساز کشور حاکم شده است، فروشندگان ابزارآلات نیز با نبود تقاضا و در نتیجه رکود یا ورشکستگی روبه‌رو هستند. در این میان، افزایش نرخ ارز، رکود این بازار را تشدید می‌کند.»
چاره‌ای جز افزایش قیمت نیست
رئیس اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم الکتریکی درباره تاثیر افزایش نرخ ارز در بازار فروشندگان این صنف به «فرهیختگان» می‌گوید: «نوسانات نرخ ارز با اندک تفاوتی بر وضعیت اقتصادی تمامی صنف‌ها تاثیر گذاشته است اما این تغییرات بر اصنافی که بخش عمده‌ای از کالاهایشان از طریق واردات تامین میشود، بیش از سایرین نمود پیدا کرده است.»
به گفته حسین درودیان به دنبال افزایش نرخ ارز، سفارش جدید برای خرید کالاهای الکتریکی ثبت نشده است چراکه فروشندگان باید خرید کالاهای مورد نیاز، کالاهای کنونی را فروخته و کالاهای جدید جایگزین کنند. این در حالی است که فروش کالاهای موجود در بازار به قیمت گذشته، دست فروشندگان را برای خرید کالای جدید می‌بندد. در نتیجه فروشندگان به‌ناچار باید درصد مشخصی را روی کالاهای موجود اعمال کنند.
وی می‌افزاید: «بخش عمده‌ای از فعالان این صنف، تامین‌کننده نیاز بازارهای استان‌های دیگر هستند. تا پیش از افزایش قیمت ارز، تولیدکنندگان لوازم الکتریک، کالای خود را به صورت ارائه «چک وعده» معامله می‌کردند، اما در حال حاضر نبود نقدینگی و نگرانی فروشندگان از معامله‌های غیر‌نقدی، همه فعالان این صنف را دست به عصا نگه داشته است.»
وضعیت قرمز خرده‌فروشان پارچه
رئیس اتحادیه صنف پارچه‌فروشان تهران نیز از وضعیت حاکم بر بازار گلایه می‌کند و به «فرهیختگان» می‌گوید: «بازار پارچه‌فروشان تا پیش از افزایش نرخ ارز بسیار راکد بود و تقاضای زیادی برای خرید پارچه وجود نداشت، بنابراین واضح است که در شرایط کنونی، واردکنندگان مجبور به واردات پارچه با ارز گران‌تر هستند، در نتیجه پارچه عرضه‌شده در بازار با افزایش قیمت و کاهش تقاضا مواجه میشود.»
به گفته محمدحسین نورایی آشتیانی، جز واحدهای صنفی عمده‌فروشی که پارچه‌های خود را به تولیدیها می‌فروشند، خرده‌فروشان پارچه در وضعیت اقتصادی بسیار بدی به سر می‌برند، چراکه معمولا دوخت لباس در خانه صرفه اقتصادی ندارد.
وی می‌افزاید: «در حال حاضر بیشترین پارچه وارداتی در بازار را پارچه چادر مشکی تشکیل می‌دهد که بخش عمده آن از تایلند و کره به کشور وارد میشود، بنابراین در صورت عدم ثبات نرخ ارز، تامین چادر مشکی مورد نیاز بازار با مشکل مواجه میشود. کمااینکه در حال حاضر نیز قیمت پارچه در بازار معادل از پنج تا 10 درصد افزایش یافته است.»
واردات چرم صرفه اقتصادی ندارد
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان چرم طبیعی و مصنوعی و لوازم کفش در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از وضعیت بازار این صنف گلایه می‌کند و می‌گوید: «اگرچه ایران یکی از تولیدکنندگان بزرگ چرم محسوب میشود اما با عدم تحقق وعده‌های دولت در حمایت از تولیدکنندگان، چرم به صورت خام به کشورهایی مانند ایتالیا و ترکیه صادر میشود و چرم‌های فرآوری‌شده برای تولید کفش به ایران وارد میشود.»
اکبر سیدصالحی ادامه می‌دهد: «شکی نیست که با افزایش نرخ ارز، واردات چرم فرآوری‌شده صرفه اقتصادی ندارد و در نتیجه بازار با افزایش قیمت و رکود مواجه میشود.»
وی می‌افزاید: «در حال حاضر هیچ خرید و فروشی در بازار چرم طبیعی و مصنوعی و لوازم کفش انجام نمی‌شود. بسیاری از فروشندگان به تصور افزایش قیمت، از فروش اجناس خود خودداری می‌کنند، از سوی دیگر نیز تقاضا به واسطه کاهش قدرت خرید مردم کم شده است. بنابراین تا زمانی که نرخ ارز به ثبات نرسد، فراگیر شدن رکود در همه بازارها، امری است اجتناب‌ناپذیر.»
کمبود زیپ در بازار خرازی کشور
رئیس اتحادیه صنف خرازی‌فروشان تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از تاثیر صددرصدی افزایش نرخ ارز بر بازار خرازی کشور می‌گوید و می‌افزاید: «در حال حاضر 90 درصد اجناس بازار خرازی کشور وارداتی است. بنابراین افزایش نرخ ارز تاثیر مستقیمی بر قیمت‌های موجود در بازار گذاشته است.»
به گفته سیدحسین دکمه‌چی بخش عمده‌ای از کالاهای مورد نیاز خرازی‌ها که توسط واردکنندگان خریداری شده بود، اکنون در گمرک انبار شده و خرید و فروشی انجام نمی‌شود. در نتیجه بازار با کمبود جنس مواجه است و فروشندگان به دلیل گرانی اجناس مورد نیاز، قادر به خریداری و شارژ اجناس مغازه خود نیستند.
وی می‌افزاید: «تولیدات خرازی کشور چشمگیر نیست که بتواند نیاز بازار را تامین کند. در حال حاضر بخش عمده‌ای از اجناس موجود در بازار از چین و بخشی نیز از کشورهای اروپایی مانند سوئیس یا آلمان وارد کشور میشود. بنابراین در چنین شرایطی و با نرخ کنونی ارز واردکنندگان نه‌تنها تمایلی به وارد کردن کالاهای مورد نیاز ندارند بلکه نگرانی عدم ثبات قیمت ارز، قدرت واردات را از آنها سلب می‌کند. برای مثال در حال حاضر خرازی‌ها با کمبود شدید زیپ مواجه شده‌اند و بسیاری از فعالان صنف دوزندگی از تلنبار شدن لباس‌های نیمه‌دوخته به دلیل نبود زیپ گلایه دارند.»
دکمه‌چی می‌گوید: «تعداد تولیدکنندگان لوازم خرازی در کشور بسیار انگشت‌شمار است و تعداد آنها در چند تولیدی خلاصه میشود. البته برخی از این تولیدیها هم، به دلیل ورشکستگی و عدم حمایت دولت، تعطیل شده است.»
تاثیر نرخ ارز بر جزئی‌ترین مواد خشکشویی
رئیس اتحادیه صنف خشکشویی و لباسشویی تهران نیز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با بیان اینکه افزایش نرخ ارز تاثیر مستقیمی در این صنف داشته است، می‌گوید: «مواد اولیه مورد نیاز خشکشویی‌ها کاملا وارداتی است و بخش عمده‌ای از آن از کشورهای فرانسه، بلژیک، آلمان و هند وارد میشود. از طرف دیگر موارد اولیه پودرهای شوینده که در کشور تولید میشود نیز از طریق واردات تامین میشود، بنابراین با افزایش نرخ ارز، واردات این مواد با مشکل مواجه میشود.»
به گفته ابوالفضل رجب‌زاده، شاید کمی غیرقابل باور باشد که با افزایش نرخ ارز و افزایش قیمت فولاد و مواد پتروشیمی، قیمت چوب‌لباسی‌های سیمی و کاورهای پلاستیکی که در خشکشویی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز افزایش یافته است. این موارد از جزئی‌ترین تاثیرات افزایش نرخ ارز در بازار است، اما به هرحال جمع این موارد جزئی، رقم قابل توجهی را نشان می‌دهد.
وی می‌افزاید: «افزایش قیمت مواد مورد استفاده در خشکشویی از یک سو و هزینه‌های سرسام‌آور حقوق کارگر، بیمه، مالیات و حامل‌های انرژی از سوی دیگر، بسیاری از فعالان این صنف را زمین‌گیر کرده است.»
افزایش نرخ ارز و تشدید رکود بازار فرش ماشینی
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان فرش ماشینی و موکت در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از رکود شدیدی که پیش از افزایش نرخ ارز در بازار این صنف حاکم بوده است، می‌گوید و تاکید می‌کند: «افزایش نرخ ارز رکود حاکم بر بازار فرش ماشینی و موکت را تشدید کرد.»
به گفته محمدهادی کمالیان بخش عمده‌ای از مواد اولیه صنعت فرش ماشینی از جمله نخ و الیاف اکرلیک از طریق واردات تامین میشود. واردات این مواد، هزینه‌های سنگینی را به واردکننده تحمیل می‌کند و برای واردکننده صرفه اقتصادی ندارد. این در حالی است که اکنون به دلیل کاهش قدرت خرید و نبود تقاضا در بازار، صنعت فرش ماشینی با مازاد تولید مواجه است و رکود عجیبی بر بازار حاکم شده است.
وی می‌افزاید: «برخی کارخانه‌های تولید فرش ماشینی برای تامین هزینه‌های خود مجبور به افزایش پنج تا 15 درصدی قیمت‌ها شده‌اند، اما مسلم است که در شرایط رکود، افزایش قیمت‌ها نیز موجب تشدید رکود میشود. این در حالی است که هزینه‌های سربار نیز، تولیدکننده‌های فرش ماشینی را در خطر ورشکستگی قرار داده است.»
تلخی نرخ ارز به کام شیرینی‌فروش‌ها
رئیس اتحادیه دارندگان قنادی، شیرینی‌فروشی وکافه قنادی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «افزایش نرخ ارز به صورت مستقیم بر وضعیت این صنف تاثیرگذار نبود، اما افزایش قیمت مواد اولیه مورد نیاز شیرینی‌فروشی‌ها، قیمت تمام‌شده شیرینی را افزایش داده است. برای مثال افزایش قیمت تخم‌مرغ موجب شده تا امسال در مقایسه با سال گذشته، قیمت شیرینی افزایش یابد.»
علی بهرمند ادامه می‌دهد: «علاوه‌بر این برخی مواد اولیه مورد نیاز شیرینی‌فروشی‌ها از جمله وانیل، پودر کاکائو و پودر نارگیل از طریق واردات تامین میشود. پودر کاکائو معمولا از کشورهای اسپانیا و هلند، وانیل از چین و فرانسه و پودر نارگیل از سریلانکا، هند و مالزی توسط واردکنندگان به کشور وارد می‌شوند. بنابراین مسلم است که با افزایش نرخ ارز، واردکنندگان باید هزینه‌های بیشتری را برای تامین مواد اولیه شیرینی‌پزی‌ها پرداخت کنند.»
نقش نرخ دلار بر بازار کاشی
رئیس اتحادیه صنف کاشی‌سازان وکاشی‌فروشان تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به اینکه تولید کاشی در کشور یک تولید ارز‌بر است، گفت که صنعت کاشی‌سازی تنها محدود به ساخت کاشی نیست، بلکه طرح، رنگ و لعاب مواردی است که در تولید یک کاشی نیاز به واردات و تامین ارز دارد.
به گفته مصطفی گودرزی اگر چه کاشی‌‌های تولیدی ایران قابل رقابت با نمونه‌های خارجی است و ظرفیت‌های صادراتی این صنعت می‌تواند سالانه ارزآوری قابل توجهی برای کشور داشته باشد، اما در حال حاضر بخش عمده‌ای از کاشی ایران به عراق صادر میشود و از آنجا که معاملات ایران به عراق با ریال انجام میشود، واردکنندگان قادر به ثبت سفارش در سامانه «نیما» نیستند و در نتیجه تجارت با عراق برای ایران ارزآوری ندارد.
وی عدم پایداری نرخ ارز را اصلی‌ترین مانع واردکنندگان برخی مواد اولیه این صنف می‌داند و می‌گوید: «افزایش نرخ ارز اجتناب‌ناپذیر است، اما اگر دولت سیاستی را اتخاذ کند که بر اساس آن نرخ ارز حداقل برای مدت پنج سال ثابت بماند، تولیدکننده و واردکننده مجبور به افزایش قیمت محصولات خود نمی‌شوند.»
وی معتقد است با توجه به شرایط کنونی بازار و رکود حاکم بر صنعت ساخت‌وساز ایران، صنعت کاشی و سرامیک دچار مشکل شده و واحدهای تولیدی شرایط خوبی را تجربه نمی‌کنند. دور از واقعیت نیست اگر بگوییم حیات اقتصادی و تولیدی این کارخانه‌ها به مخاطره افتاده و ادامه روند فعلی می‌تواند آینده‌ای نگران‌کننده برای این صنعت به ارمغان آورد.
تاثیر نرخ ارز در بازار رنگ‌فروشان
رئیس اتحادیه صنف رنگ‌فروشان تهران نیز درگفت‌وگو با «فرهیختگان» از رکود شدید در بازار این صنف خبر می‌دهد و معتقد است که کاهش انبوه‌سازی و قدرت مالی مردم بازار رنگ‌فروشان را تحت تاثیرقرار داده است.
به گفته حبیب انوری در سال‌های گذشته، تولیدکنندگان رنگ با افزایش نرخ ارز اقدام به واردات رنگ فله از چین کردند و پس از بسته‌بندی در ایران با نام برند خود به بازار عرضه می‌کردند. چراکه واردات مواد اولیه رنگ با هزینه گمرکی و نرخ ارز بالا به صرفه نیست، این در حالی است که کیفیت رنگ‌های ایرانی در سطح مطلوبی قرار دارد.
وی می‌افزاید: «حدود 20 درصد از نیاز بازار رنگ کشور از طریق واردات تامین میشود. برخی مواد اولیه اصلی تولید رنگ از آلمان وارد میشود اما با افزایش نرخ ارز، تولیدکنندگان برای کاهش قیمت تمام شده تولید، مواد اولیه با کیفیت پایین از چین وارد می‌کنند.»
انوری ادامه می‌دهد: «رکود حاکم بر صنعت ساخت‌و ساز تاثیر مستقیمی بر صنعت تولید رنگ گذاشته است.»
