در آغازين ماه هاي سال جديد ميلادي و در نخستين
روزهاي سال شمسي جهان با تحولات جديد و خاصي مواجه بوده است كه بخش قابل توجه اي
از آن برآمده از رويكردها و تصميمات دونالد ترامپ، رئيس جمهور امريكا است. ترامپ
همچنان به توئيت نگاري خود كه حاوي اشتباهات فاحش املايي و انشايي است، ادامه مي
دهد و تصميمات جديدي را براي اين كشور و جهان اتخاذ مي كند كه در بسياري از آنها
نمي توان منطق سياسي متعارف پيدا كرد.
در تازه ترين تصميم ترامپ كه در خصوص تجارت با محوريت
امريكا اتخاذ شده، بيش از همه چين مورد هدف قرار گرفته است. كاخ سفيد بر اساس
تازه ترين تصميم اقتصادي و كاسبكارانه خود به دنبال حذف «بي عدالتي تجارت خارجي»
در امريكا و در جهان است. به همين منظور در جمعه گذشته دو فرمان تجاري را صادر
كرده است كه مي تواند عواقبي به همراه داشته باشد. «فرمان اول مربوط به انجام مطالعه و بررسی دقیق به
منظور شناسایی سوء استفاده هایی است که احتمالا در تجارت خارجی صورت می‌گیرد؛ و فرمان
دوم اخذ جریمه از دولت‌های خارجی است که برای ارزان فروشی به صاحبان صنایع خود یارانه
پرداخت می‌کنند.»
در حالي كه پكن هنوز اقتصاد و توسعه را هدف اوليه خود قرار
داده و با همين ابزار رو به جلو حركت مي كند. يكي از بزرگ ترين دلايل حمله امريكا
به اقتصاد چين مي تواند كسري تجارت خارجي امريكا با چين باشد كه به ميزان 350
ميليارد دلار و به بياني ديگر بيشترين ميزان كسري بودجه امريكا در قبال ديگر
كشورها است. برخي بر اين اعتقاد هستند كه تصميمات جديد ترامپ مسير جنگ تجاري را
هموار مي كند كه در نهايت به صنايع امريكا آسيب خواهد زد.
البته اقتصاد تنها مشكل
امريكا با چين نيست زيرا طي روزهاي گذشته و با آزمايشات موشكي كره شمالي كه همزمان
امريكا و متحدان منطقه اي آن بخصوص كره جنوبي را هدف گرفته، اختلافات چين و
امريكا را افزايش داده است. ترامپ در اين باره تاكيد كرده است كه چين بايد جلوي
تحركات كره شمالي را بگيرد در غير اين صورت واشنگتن به تنهايي عمل خواهد كرد. اگر
چه نوع تسليحات بازدارنده كره شمالي اين شانس را از امريكا گرفته است اما در هر
حال اين موضوع مي تواند ديدار ترامپ و شي جين پينگ را كه در اين هفته انجام مي شود،
با تنش همراه كند.
اما امريكا در كنار چين
با روسيه نيز مشكلات قابل توجه اي دارد كه بيش از همه دموكرات ها، برخي از
جمهوريخواهان و همچنين نهادهاي تاثيرگذار امريكا بر روي آن دست گذاشته اند. بحث
ارتباط برخي مقامات امريكايي با روسيه و دريافت پول از مسكو به معضل جدي واشنگتن و
تيم ترامپ تبديل شده است. اگر چه برخي بر اين اعتقاد بودند كه در زمان ترامپ روابط
امريكا با روسيه بهبود خواهد يافت اما اين مشكلات هنوز گريبان ترامپ را گرفته و
اجازه چنين مسئله اي را به او نمي دهد. نیکی هیلی، ۱۳ فروردین، به شبکه خبری ای‌بی‌سی
تاكيد كرده است كه ترامپ پس از پایان تحقیقات در مورد انتخابات، علیه روسیه اقدام جدی
خواهد کرد. به گفته وي امريكا نمي خواهد هيچ كشوري در روند انتخابات آن دخالت كند.
مسئله اي كه اروپا نيز
نگران آن است. اوج گرفتن راست گرايان اروپايي در نهادهاي قدرت بسيار جدي شده است
كه در اتريش، دانمارك، آلمان، فرانسه، هلند و ... كاملا نمايان است. در حال حاضر
آلمان و دولتمردان كنوني فرانسه به طور جدي نگران دخالت روسيه در انتخابات فرانسه
هستند كه در ارديبهشت ماه برگزار مي شود. در تازه ترين تحول خانم ماري لوپن، رهبر
حزب ملي فرانسه كه بر اساس نظرسنجي ها در جايگاه اول قرار دارد و به احتمال زياد
به آقاي ماكرون، ديگر كانديداي چپ گرا اما معتقد به «اتحاديه» در اروپا، به دور
دوم مي رود، به مسكو سفر كرده و با ولاديمير پوتين ملاقات كرده است. روسيه اين
دعوت رسمي را انجام داده و باعث نگراني دولتمردان كنوني آلمان، فرانسه و ... شده
است. ماري لوپن كه نگاهي ترامپي به اتحاديه اروپا و حتي جهان دارد تاكيد كرده است
روابط فرانسه و روسيه بايد بهبود پيدا كند و از حالت كنوني خارج شود. بحث اوكراين،
سوريه، مناسبات داخلي اروپا و روابط با مسكو، از جمله اختلافات دو طرف است.
اين در حالي است كه در
حوزه قفقاز جنوبي، هفته گذشته حزب حاكم ارمنستان پيروز انتخابات شد تا نشان دهد
تيم متحد منطقه اي روسيه به طور جدي به ادامه راه اميدوار است. اين موضوع حكايت از
آن دارد كه اختلافات منطقه اي بين ارمنستان و جمهوري آذربايجان در قبال منطقه قره
باغ ادامه خواهد داشت كه خود نگراني تركيه را نيز به همراه خواهد داشت. تركيه اي
كه بر حسب موقعيت و با هر تغيير كوچك و بزرگ به هر طرف گرايش پيدا مي كند و در حال
حاضر نيز با اينكه در مركز اتحاد غرب و ناتو قرار دارد خود را به خاطر اقتضا زمان
به مسكو نزديك كرده است.
مسكو در حالي چنين سياست
هايي را دنبال مي كند كه طي روزهاي گذشته در داخل مشكلاتي را به خود مي بيند كه گه‌گاهي
رنگ تنش به خود مي گيرد. معترضان جوان روسي در مخالفت با سياست هاي ولاديمير پوتين
كه بيش از همه بر روي فساد اقتصادي دست گذاشته اند، به خيابان ها آمده و دست به
اعتراض زده اند. اروپا نيز سعي دارد تا از اين موقعيت استفاده كرده و روسيه را تحت
فشار قرار دهد در حالي كه تنها طي چند روز گذشته ميزان صادرات انرژي روسيه به
اروپا 15 درصد افزايش پيدا كرده است كه حكايت از نياز آن دارد.
اروپا در كنار اين مسائل
هنوز با مشكلات امنيتي مواجه است كه آخرين نمونه آن انفجار در فرانسه، حمله به يك
پناهجوي كرد در انگليس و ... است. در حالي كه همزمان معضلات تركيه و اروپا در
آستانه همه پرسي قانون اساسي تركيه، اوج گرفته است و به بزرگ ترين مشكل دو طرف
تبديل شده است. در هر صورت تركيه تاثير زيادي در مسئله پناهجويان در قبال اروپا دارد.
بحث مهاجرت و پناهجويان يكي از زمينه هاي مهم خروج انگليس از اتحاديه اروپا بود كه
در كنار مباحث هويتي بر آن تاثير گذاشت. مسئله برگزيت همزمان بحران تكه تكه شدن
بريتانيا با بحث استقلال استكالند، ايرلند شمالي و... را به همراه دارد. اين در
حالي است كه انگليس با جدايي از اتحاديه اروپا به دنبال جذب منابع مالي از منطقه
غرب آسيا است و به همين منظور به دنبال قراردادهاي اقتصادي و امنيتي جديد با
عربستان، اردن و... است. در حالي كه بحران منطقه هنوز پررنگ است و سوويه و عراق به
شدت با مقوله تروريسم غرب‌ساخته دست و پنجه نرم مي كنند و بحث صلح خاورميانه نيز
در هاله اي از ابهام است. ابهامي كه با ديدار محمود عباس و ترامپ و همچنين تلاش
هاي مصر نشاني از كم شدن خونريزي رژيم صهيونيستي ندارد. تفاسير و تصاويري كه گوياي
تداوم بحران و حوادث است. به گونه اي كه اتحاديه عرب با تصميمات غيرواقع بينانه و
داعش با تهديدات تضعيف شده در منطقه درآن نقش دارند. بخصوص كه امريكا نيز در حمايت
از برخي گروه هاي حاضر در سوريه تنش منطقه اي را افزايش مي دهد و همزمان به دنبال
سرپوش گذاشتن بر جنايت هاي سعودي در يمن و بحرين است.
