محمدرضا سوري
درحال حاضر مساحت مراتع استان خراسان شمالي، معادل یک میلیون و 414 هزار و 850
هکتار است که این میزان70 درصد مجموع منابع طبیعی تجدید شونده است.
مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری خراسان
شمالی دراين خصوص مي گويد:«از كل مراتع اين منطقه 44درصد باتوليد 90 كيلوگرم علوفه
خشک قابل درهرهکتارجزء مراتع مراتع متوسط ،و 49 درصدمابقي نیز با توليد75 کیلوگرم علوفه خشک در هکتارجزء
مراتع فقیر به شمار مي روند.»
علی اسدی مي افزايد:«اين درحالي است كه 7 درصد مساحت کل مراتع استان با مقدار تولید علوفه خشک قابل برداشت 120
کیلوگرم در هکتار شامل مراتع خوب مي باشد.»
وي ادامه مي دهد:«درحالي كه ميزان مساحت
مراتع این استان معادل یک میلیون و 414 هزار و 850 هکتار است هرساله دوبرابراين ميزان
ظرفيت دام ها به چرا دراين مكانها مي پردازند.»
دام مازاد مهم ترین آسیب مراتع خراسان
شمالی
آمارها نشان مي دهد ، درحال حاضر چراي بيش
از حد مراتع به عنوان متهم رديف اول بالاترين نقش را در زمينه نابودي اين منابع
بازي مي كند
مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری خراسان
شمالی دراين خصوص مي گويد:« درحاضریک میلیون و 400 هزار هکتار مرتع در اين منطقه وجود
دارد که از این مساحت حدود 600 هزار هکتار مراتع ضعیف، حدود 500 هزار هکتار متوسط
و حدود 120 هزار هکتار نیز مرتع خوب است.»
اسدی مي افزايد:« با توجه به اين وضعيت
نبايد درزمينه مراتع مشكل جدي داشته باشيم اما اين موضوع زماني حاد مي شود كه
بدانيم دو برابرظرفيت دام وجود دارد وعملابا چراي خود مراتع را به سرعت ازبين مي
برند» .
وي با اشاره به اينكه مراتع فقط مختص به
دام ها نيست وارزش ديگري نيز دارد ادامه مي دهد:« تامین علوفه فقط 25 درصد ارزش
مرتع را شامل می‌شود، و 75 درصد از ارزش باقی مانده شامل ارزش‌های زیست محیطی
همچون تولید اکسیژن، جمع آوری گازکربنیک، تلطیف هوا و تعدیل درجه حرارت دمای هواست
كه بايد مورد توجه قرار بگيرد.»
به گفته اين كارشناش ارشد منابع طبیعی وآبخیزداری ، لگدکوبی خاک و پوشش گیاهی مرتع توسط دام
موجب از بین رفتن پوشش گیاهی، افزایش گونه‌های مهاجم همچون اسفند، فرسایش خاک و از
بین رفتن خاک حاصلخیز می‌شود.
ازطرفي ،نبود امکان زادآوری گونه‌های
خوش خوراک، رشد ناکافی دام به علت فقر پوشش گیاهی مرتعی، از بین رفتن تیپ‌های
گیاهی م و بروز سیلاب‌های فصلی را از دیگر اثرات افزایش چرای بی رویه دام ها ست.
مجوز چرا فقط يراي نيمي از مراتع
درحالي كه تعداد بالاي دام ها در خراسان شمالي
سبب شده تا هيچ مقدار از مراتع از دست رس دام ها به دور نماند، لذا كارشناسان
معتقدند براي ازبين نرفتن اين مراتع بايد به نيمي از اين مناطق استراحت داد تا
بتوانند فرصتي براي تكثير دوباره خود داشته باشند.
یکی از کارشناسان حوزه مرتع اداره کل منابع
طبیعی و آبخیزداری خراسان‌شمالی دراين خصوص مي گويد:« برای اینکه بتوان همیشه از
مراتع استفاده کرد حق بهره برداری از 50 درصد ظرفیت مراتع وجود دارد و 50 درصد
باقی‌مانده باید برای ذخیره سازی ریشه به منظور رشد سال آینده گیاه مورد استفاده
قرار گیرد.»
غلامرضا پور فتح الله مي افزايد:«ازآنجا كه
حيات مراتع ودام ها به شدت به يكديگر وابسته هستند لذا بايد دراين زمينه تمهيداتي انديشيده
شود كه هيچ يك از اين دوعامل دچار آسيب نشوند.»
وي ادامه مي دهد:« حيات مراتع به وجود دام
ها بستگي دارد چرا که چرای مرتع به عنوان
هرس محسوب شده و سبب شادابی، تازگی و رستن نو می‌شودودرغير اينصورت گیاه روی
یکدیگر انباشته شده و ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد.»
به گفته وي ،اگر این نیاز به صورت منطقی
مرتفع شود مرتع سالیان سال عمرمی‌کند اما اگر به صورت یک طرفه باشد منجر به از بین
رفتن مرتع می‌شود.
به گفته كارشناسان براي حفظ مراتع بايد اين
مكانها به خود دامداران سپرده شود تا آنها به عنوان ذي نفع درحفظ ونگهداري دقت
بيشتري به خرج دهند.
