به گفته كارشناسان درصورت راه اندازي تله كابين صفه آخرين قطعات باقي مانده ازاين قلعه تاريخي نيز فرو خواهد ريخت

قلعه هزارساله « شاه دژ» اصفهان زيرپاي تله كابين جان مي دهد

سختي راه رسيدن به« قلعه شاه دژ» كه از قدمت هزارساله برخوردار است، موجب شد تا مسئولان شهري اصفهان يك دهه قبل براي تسهيل دررفت وآمد گردشگران تصميم به ساخت تله كابين دراين منطقه كه برروي كوه صفه واقع شده است بگيرند، درحالي كه ازسال هاي قبل عبور دكل هاي برق ازكناراين اثر تاريخي وفرهنگي موجب نارضايتي مسئولان ميراث فرهنگي وگردشگري اصفهان شده بود،اما اينبار وقتي نوبت به ساخت تله كابين رسيد مخالفتها شدت بيشتري پيداكرد، چراكه حركت اين وسيله و فشارناشي از آن برروي زمين مي توانست خرابي" شاه دژ" را كه حالا به شدت فرسوده شده بود را دربرداشته باشد.

درحالي كه اين مخالفتها منجربه توقف اين پروژه شد ،اما با دوباره از سرگيري ساخت آن،موجب شد تا مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان طي هشداري اعلام كند :«درصورت ساخت تله كابين اين دژهزارساله باخطر فروپاشي مواجه خواهدشد.»

******

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان، قلعه « شاه دژ» حدودهزارسال قبل يعني درقرن پنجم هجري ودرزمان ملکشاه سلجوقی با هدف ايجاد يك دژ محكم براي دفاع از اين منطقه با زیربناي ۱۵ هکتار درمحل کوه صفه درجنوب غرب اصفهان ساخته شد.

فریدون‌ الله‌یاری مي افزايد:« اين قلعه سه مقطع تاریخی ازجمله دوره ساسانی، قرون اولیه اسلامی و دوره سلجوقی را درخود تجربه كرده است .»

وي ادامه مي دهد:«سن بالاي اين بنا وتخريبهايي كه دراين ده قرن براين دژ گذشت سبب شد تاچند سال پيش شهرداری با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان اقدام به مرمت اين بنا كه ‌جز بخشی ازدیواره‌ها و پایه‌های آن ،‌ مابقي اين قلعه ازمیان‌رفته بود كنند.

هزینه 2 ميليارد تومان براي مرمت قلعه شاه دژ

ارزش تاريخي واستقبال گردشگران ازاين دژتاريخي ازجمله عواملي بود كه سبب شد تا مرمت آن دردستور كار قرار بگيرد.

مديرعامل سازمان نوسازي وبهسازي شهرداري اصفهان دراين خصوص مي گويد:« ۱۰ سال پيش احياي قلعه شاه دژ مربوط به دوره ساساني از سوي سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري و با مشاركت سازمان ميراث فرهنگي، صنایع دستی و گردشگری به روش « استحفاظي » آغاز شد.»

حسين جعفري مي افزايد:« در مرمتهاي انجام شده روي سه حصار بناي اين قلعه، حصار دوم به روش خشكه چيني و با استفاده از سنگهاي موجود حاصل از تخريب و دو حصار سوم و چهارم و با استفاده از ملات گچ ، شيرابه آهك و ماسه كه نسبتهاي آن از آزمايش ملات اصلي بنا به دست آمده، مرمت شد.»

وی با اشاره به هزينه ۲ ميليارد تومان براي مرمت و احياي قلعه شاه دژ از سوي شهرداري اصفهان ، ادامه مي دهد:« این مکان تاریخی شامل بخش‌های مختلفی مانند ارگ مرکزی، جایگاه اشرف، سربازخانه جنوبی و غربی، سه قلعه، بند اصلی، بارانداز، برج‌های دیده‌بانی، قلعه سنگی، دروازه گردنه باد، حوض سلطان، غار قنبر است».

به گفته جعفري اين بناي تاريخي داراي ۶ دروازه به نام هاي گردنه باد، جنوب شرقي ، جنوب غربي، غربي ، شمال غربي ، گل زرد است.

همچنين ،مراحل مرمت قلعه شاه د‍ژ شامل ۶ فاز است كه تاكنون فاز نخست قلعه و سربازخانه آن با صرف بودجه ۵۳۵ ميليون توماني در طول سه سال گذشته به اتمام رسيده است.

عبور خط دوم تله کابین ازحريم شاه دژ

درحالي كه ساخت ونصب دكلهاي برق در حدود30 سال قبل درحريم اين قلعه تاريخي دركوه صفه اصفهان ،زنگ خطر نابودي اين قلعه را به صدا درآورد،اما اينبار نوبت به تله نصب ستونهاي تله كابين رسيد تا اين خطررا بيش ازپيش جدي كند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان دراين خصوص "جوان " مي گويد:«با وجود اينكه قلعه تاریخی شاه دژ در سال ۱۳۸۴ ثبت ملی شده است ،با اين وجود شرکت توسعه مجتمع‌های سیاحتی، فرهنگی و ورزشی به بهانه دسترسي آسان گردشگران به اين مكان به‌صورت غیرقانونی نسبت به احداث تله کابین در حریم قلعه شاه دژ اقدام کرد.»

فریدون‌ الله‌یاری مي افزايد:«درحالي كه اين اقدام درظاهر به نفع رونق گردشگري به حساب مي آيد ، اما دردراز مدت حركت تله كابين وفشار هايي كه اين وسيله براين بناي قديمي مي گذارد موجب ازبين رفتن تدريجي آن خواهدشد.»

اين مسئول ميراث فرهنگي ادامه مي دهد:« مجوز احداث تله کابین در اين منطقه ۱۰ سال پیش صادرشده بود که باوجود مخالفت‌های میراث فرهنگی این طرح در آن زمان ادامه یافت.»

مخالفت ميراث فرهنگي با ادامه ساخت

وجود دكل هاي برق وبعدازآن تصميم به ساخت تله كابين دراين منطقه باستاني مسئولان سازمان ميراث فرهنگي استان اصفهان را برآن داشت تا با بازگوكردن دلايل منطقي خود از مسئولان ذيربط بخواهند تا ضمن برچيدن دكلهاي برق جلوي ساخت تله كابين دراين منطقه را بگيرند.

مسئول باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان با اشاره به اقدامات انجام گرفته براي جلوگيري از هرگونه ساخت وساز كه منجر به تخريب اين اثر تاريخي شود به جوان مي گويد:«بيان دلايل اين سازمان درخصوص اثرات مخرب ايجاد دكلهاي برق وپس از آن ساخت تله كابين سبب شد تاطول سال‌های گذشته مصوباتی در استانداری اصفهان برای انتقال دکل‌ها به بیرون از عرصه قلعه داشتیم وحتي مکان جديد نيز دراین‌ارتباط مشخص‌شد.»

علمدارعلیان بابیان اینکه در طول سال‌های گذشته دکل‌های جدید بیرون از عرصه و حریم اين قلعه ایجادشده است، مي افزايد:« هنوز چندین دکل از گذشته بر فراز" شاه‌دژ باقی" مانده است که طبق توافقات انجام شده باید به خارج از عرصه این قلعه تاریخی منتقل شود .»

اين مقام با اشاره به تعمیرات این قلعه تاریخی ادامه مي دهد: ازآنجا كه بخش زیادی از معماری درزمان گذشته مورد تخريب قرار گرفته است لذا بايد براي مرمت آن دقت بسياري انجام داد تا ارزش تاريخي آن حفظ شود.»

به گفته عليان ، از آنجا كه شهرداري اصفهان مسئوليت مرمت اين دژ را برعهده دارد ، لذا براساس جلسات مشترك و متعدد ي كه کارشناسان میراث فرهنگی با آنها داشتند قراربراین شد که با نظارت مستقیم میراث فرهنگی عملیات مرمت و استحکام‌بخشی بقایای باستانی انجام شود.كه درنهايت پلان بقایای معماری خارجی طرح‌ریزی و با مصالح موجود باقیمانده در خود قلعه، دیواره‌های" شاه دژ" درحد یک متر بازسازی شد.»

لذا بايدمنتظرماندوديد آيا اين دژتاريخي حفظ خواهد شد يا بهانه جذب گردشگرآخرين آثار به جامانده ازآن نيز براي هميشه محوخواهد شد.