تعطيلي چاپخانه ها، زنجيره توليد کتاب در پايتخت فرهنگ ايران از هم گسست

يك پنجم چاپخانه هاي فارس از چرخه نشر خارج شدند

در حالي که مسئولان فرهنگي کشور کمبود سرانه مطالعه در کشور را دغدغه مهم بخش فرهنگي کشور مي دانند و معتقدند براي ترويج کتابخواني بايد به طور جدي وارد عمل شد، اما حلقه هاي زنجيره توليد و توزيع کتاب يکي پس از ديگري از هم گسسته مي شود و اين کالاي فرهنگي را مهجورتر مي کند. پس از نويسنده، صنعت چاپ مهمترين نقش را در توليد محصولات فرهنگي بر عهذده دارد. صنعتي که اين روزها در برخي استانها از جمله فارس حال خوبي ندارد و عوامل متعددي از جمله رکود اقتصادی، مالیات‌های سنگین، گرانی تجهیزات و ماشین‌آلات چاپ دست به دست هم داده تا مهر تعطيلي را بر در چاپخانه ها بکوبد. بر اساس گزارش ها، نزديک به 20درصد از چاپخانه هاي استان فارس طي سالهاي اخير از چرخه فعاليت خارج شده و حوزه توليد ونشر را در اين استان با رکود جدي مواجه كرده اند.

براساس اسناد تاریخی موجود، قدیمی‌ترین چاپخانه کشور در استان فارس بوده است. اسنادي كه نشان مي دهد قدمت فعاليت اين صنعت در شهرهاي فارس بيش از بسياري از استانهاي ديگر ايران است.

امروز بسياري از فعالان عرصه نشر، فارس را از جمله استانهاي پيشگام در زمينه صنعت چاپ کتاب مي دانند. استاني که مدعي است بايد پايتخت فرهنگ و ادب کشور نام بگيرد و در عرصه هاي فرهنگي از جمله نشر و چاپ کتاب حرف اول را در کشور بزند. با اين وجود در سالهاي اخير مشکلات متعددي از جمله کمبود منابع مالي سبب شده سطح کيفي و کمي کار چاپخانه هاي استان به شدت کاهش يابد. بالا بودن هزينه خريد و نگه داري تجهيزات سبب شده چاپخانه داران اين استان نتوانند براي تعويض ماشين الات و تجهيزات فرسوده شان اقدام کنند وهمپاي شرايط روز صنعت چاپ در کشور پيش بروند .همچنين از آنجا که ماشين آلات چاپخانه ها وارداتي است، تعمير و رفع مشکلات فني اين ماشين آلات به نيروهاي تخصصي نياز دارد و انگشت شمار بودن تعداد اين نيروهاي فني و استقرار آنها در پايتخت هزينه هاي بسياري را به چاپخانه داران تحميل مي کند.

اين موارد در کنار بالا رفتم مزد کارگران، افزايش تعرفه هاي مالياتي و دهه ها مشکل ديگر بعضي چاپخانه داران را مجبور کرده عطاي اين حرفه را به لقايش ببخشند و کارو کاسبي خود را جمع کنند.

مهدی فرهنگ، رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران در اين خصوص معتقد است مشکلات موجود در چاپخانه هاي استان سبب کاهش سفارشات به چاپخانه دارها و خروج سرمايه در گردش فعالان اين عرصه شده است. علاوه بر اين نداشتن دفاتر مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده بخش دیگری از مشکلات چاپخانه‌داران استان فارس است.

در سالهاي گذشته چاپخانه داران به صورت توافقي ماليات تکليفي خود را پرداخت مي کردند اما امسال افزايش صددرصدي رقم پرداختي سبب شد بسياري از چاپخانه داران از پس پرداخت اين مبالغ نجومي بر نياين . مسئله اي که بنا به تاييد رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران نقش بسزايي در تعطيلي چاپخانه هاي استان در طي ماه هاي اخير داشته است.

فرهنگ در اين خصوص مي گويد: رشد مالیاتی امسال تقریبا صددرصدی بوده و معلوم نيست این رقم نجومی و رشد صد درصدی از کجا آمده است . ضمن اينکه مالیات بر ارزش افزوده براساس فروش و مالیات پرداختی محاسبه می‌شود و چون عمده چاپخانه‌داران دفاتر مالیاتی ندارند نمی‌توانند میزان فروش خود را ثابت ارائه دهند.

اتحاديه هم دردي دوا نکرد!

از سالها پيش وظيفه نظارت بر فعاليت چاپخانه داران استان فارس بر عهده اتحاديه نوشت افزار و لوازم التحرير اين استان بود و به دليل تفاوت فعاليت هاي اين دو حوزه و همچنين تخصصي بودن فعاليت چاپخانه ها برخي فعالان اين عرصه رفع مشکلات موجود دراين حوزه را در گروتشکيل اتحاديه مستقل مي دانستند. از اين رو پس از سالها پيگيري بالاخره اتحادیه چاپخانه داران استان تشکيل شد. اتحاديه اي که قرار بود چالش هاي اين حرفه از جمله خروج کارهای چاپی از استان، نبود قیمت واحد و عادلانه، مشکلات مالیاتی، لزوم تجهیز و نوسازی چاپخانه ها و وجود نیروهای بدون تخصص در صنعت چاپ استان را ساماندهي کند.

اما حالا بسته شدن واحدهاي صنعتي ديگر حاکي از آن است که اين اتحاديه هم به تنهايي از پس مشکلات تو در توي صنعت چاپ استان بر نمي آيد .

حمايت هاي دولتي الزامي است

با وجود اينکه ايجاد اتحاديه مي تواند تا حد زيادي در شناسايي و انتقال و رفع مشکلات چاپخانه داران نقش داشته باشد اما بررسي ها حاکي از اين است که بدون کمک و پشتوانه دولتي نمي توان به بازگشت رونق به اين صنعت اميدوار بود. برخي از فعالان اين عرصه معتقدند به دليل جايگاه و طرفيت سازماني وزرات ارشاد نمي توان انتظار داشت اين نهاد انگونه که بايد به وضعيت چاپخانه داران رسيدگي کند از اين رو در صورت وجود يک متولي مشخص در بدنه دولت مي توان به رفع مشکلات صنعت چاپ در کشور اميد داشت.

در حال حاضر صنعت چاپ در کشور با مشکلاتي چون اعمال سلیقه‌ای برخی از کارگزاران در خصوص مالیات بر درآمد، مالیات بر ارزش افزوده، بیمه، چند برابر شدن هزینه‌ها با اجرای هدفمندی یارانه‌ها ، رکود کاری و کمبود شدید نقدینگی و فرسودگی دستگاه‌‌ها روبروست و عدم توجه دستگاه‌های مسئول در پوشش و جبران این هزینه‌ها و نقیصه‌ها بار معضلات چاپ را سنگین تر کرده است.

طبيعي است در صورت تداوم شرايط موجود و تنها با اتکا به فعاليت اتحاديه ها نمي توان روزهاي خوبي را براي اين صنعت پيش بيني کرد. در حالي که با ورود دولت به اين حوزه و انجام اقداماتي چون تجديد نظر در شرايط دريافت ماليات، پرداخت تسهيلات کم بهره، پرداخت يارانه خريد تجهيزات وماشين آلات و ... صنعت چاپ مي تواند رنگ ديگري به خود بگيرد.