حدود 4دهه است كه ايران از درد خشكسالي رنج مي برد و بارندگیهای کم و تبخیر بالاي آب در بعضي استان ها مثل خراسان جنوبي وضعیت را به سمت بحران کشیده است.
بر اساس امارها از سال ۹۰ مصرف آب استان یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب بوده كه در حال حاضر این رقم به یک میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کرده است كه نشان از مهاجرت ها و كم شدن جمعيت استان دارد.
در حال حاضر و با توجه به کنترل حجمی، کسری مخزن در دشتهای استان به ۱۶۵ میلیون مترمکعب رسیده است كه در مقايسه با آمار دهه هاي گذشته مشخص مي شود ۷۰۰ میلیون متر مکعب از آب تجدید شونده استان به سبب خشکسالی تبخیر شده است.
متاسفانه در كنار اين اعداد و ارقام، مسئولان استاني ازتخليه بیش از ۷۰ درصد روستاها خبر مي دهند كه از ميان آنها ۴۷ درصد روستاهای خراسان جنوبي نسبت به تمام روستاهای استان هیچ جمعیتی ندارند و به طور کامل خالی از سکنه شدهاند.
به عقيده كارشناسان مهاجرت ها تبعاتي به همراه دارند كه افزايش آسيب هاي اجتماعي يكي از آنهاست.
در همين رابطه حسن شرفی مدیر بهزیستی بیرجند با اشاره به اينكه بیکاری و مهاجرت به سمت حاشیه شهرها سبب افزایش آسیبهای اجتماعی در استان شده است، مي گويد: " این امر همچنین سبب افزایش اعتیاد میشود كه معضلي براي كشور است."
چالش شديد در دامپروري
البته فعاليت هايي نيز براي ماندگاري روستاييان در زادگاه هايشان صورت مي گيرد كه مي توان به پروژه ترسیب کربن و ابرساني با تانكر اشاره كرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی با بیان اینکه هم اکنون به ۴۶۴ روستای استان با تانکر آبرسانی میشود، مي گويد: "این شرکت برای آبرسانی سیار به روستاها با کمبود اعتبار مواجه است."
علی اکبر بسکابادی ادامه مي دهد: "50 میلیارد ریال از محل اعتبارات سال 94 برای احداث مجتمعهای آبرسانی استان به این شرکت اختصاص یافته که این میزان اعتبار برای تکمیل 38 مجتمع آبرسانی در دست احداث استان هزینه میشود."
وي با اشاره به خشکسالیهای چندین ساله استان تاكيد مي كند: "بر اثر خشکسالی 41 حلقه چاه و 35 رشته قنات از منابع تحت مدیریت آب و فاضلاب روستایی استان خشک شده است. خشک شدن 1200 رشته قنات و کاهش آبدهی 63.6 درصدی قناتها در سه دهه اخیر موجب شد که روستاییان با مشکلات تامین آب شرب و کشاورزی مواجه شوند و با توجه به اینکه کمآبی مهاجرت روستائیان را به شهرها افزایش داده است.
در خراسان جنوبي، صنعت از رونق زيادي برخوردار نيست. به همين دليل مردم ترجيح مي دهند به سمت دامپروري بروند كه سنتي بودن اين حرفه و فقر مراتع به خاطر خشكسالي ها ، اين شغل را هم با چالش هاي زيادي مواجه كرده است.
نبود مراتع، کم آبی چاهها و قنوات، کمبود و گرانی علوفه، گرانی داروهای دامی، عدم حمایت کافی از بخش دامداری موجبات نابودی صنعت دامپروری منطقه را به تدریج رقم زده است.
گزارش ها مي گويند گله های گوسفند و بز در سالهای گذشته 80 درصد زایش داشتهاند که این میزان در حال حاضر رو به کاهش است. با وجود این مشکلات در حال حاضر برخی دامداران مجبور به فروش گاوهای شیری خود به کمتر از یک سوم قیمت برای استفاده از گوشت آن شدهاند. البته در بخش شترداری نیز آمارها نگران کننده است. بطوريكه شتر داران با توجه به کمبود آب چاهها، مشکل تامین علوفه و گرانی، مجبور به فروش دام خود حتی به افراد غیر بومی و با چکهای طولانی مدت شده و متاسفانه حاصل یک عمر تلاش و بیابانگردی خود را به بهای ناچیزی عرضه میکنند.
حال يك خراسان جنوبي مانده و هزاران چشم به مسئولان تا ببينند فرجي مي شود تا در زادگاههايشان بمانند يا بايد بار سفر ببندند و كوچي بي مقصد را در پيش بگيرند.