در ميان موجوداتي كه در عالم هستي و عالم مشاهده هستند و ميشود آنها را فهميد، هر موجودي به اكمل وجه خلق شده است. اين نظام، نظام احسن است. حالا بايد ديد نظام از ايني كه هست ميشد بهتر باشد يا نه؟ هر موجودي يك بار متولد ميشود اما انسان بعد از اينكه يك بار از مادر متولد شد، بايد يكي ديگر خودش، خودش را بزاياند و تولد ثاني داشته باشد. تولد ثاني به دست كه انجام ميشود؟ به دست معلم.
سقراط گفت: «من ماما هستم» اتفاقاً مادر سقراط هم ماما بوده است. يعني آدمها را دوباره يك تولدي ميدهد. انسانها با فرهنگ و علم دوباره متولد ميشوند. اين تولد ثاني است. حديث هم داريم كه در مسيحيت، اين حديث خيلي معتبر است. (لن يلج ملكوت السموات من لم يولد مرّتين)
در علوم تجربي شايد بتوانند بگويند كه چيزهايي ياد گرفتم، چون آزمايشگاه نشان داده است. وا مصيبتا به علوم انساني كه آزمايشگاه ندارد. حالا اگر استاد ناتوان بود و يك دانشي را انتقال داد، به اين راحتي كه نميشود از اذهان، آن را پاك كرد. دانشجو هيچ نخواند بهتر از آن است كه غلط بخواند. در علوم انساني منظورم است. علوم تجربي را من واردش نميشوم، آزمايشگاه به او ياد ميدهد.