در يكي از پيوست‌هاي توافقنامه‌اي كه دو سال پيش بين سازمان محيط‌زيست و وزارت آموزش و پرورش، منعقد شد، به تشكيل و راه‌اندازي مدارس جامع محيط زيست(جم) اشاره شده است. لذا به استناد به اين تفاهمنامه قرار بود با بازگشايي مدارس، امسال 60 مدرسه جم در تهران كار خود را آغاز كنند اما با گذشت سه هفته از آغاز سال تحصيلي و به رغم تبليغات گسترده‌اي كه دراين رابطه صورت گرفته بود، هيچ خبري مبني بر فعاليت اين مدارس منتشر نشد! تا عاقبت روز گذشته مديركل دفتر آموزش و مشاركت‌هاي مردمي سازمان محيط‌زيست پرده از حقايق برداشت و اعلام كرد كه آموزش و پرورش به شدت در مقابل احداث مدارس جم مقاومت مي‌كند!
در سال 92 توافقنامه‌اي با آموزش و پرورش امضا شد كه در پيوست پنجم آن آموزش و پرورش متعهد شده است كه نسبت به ايجاد و راه‌اندازي مدارس جم اقدام كند. لذا بنابر اين توافق قرار بود كه هزار جامع محيط زيست(جم) در سال تحصيلي 95- 94 آغاز به كار كنند و رفته رفته اين مدارس در سراسر كشور فراگير شود، چنانكه در دورنماي اين طرح پيش‌بيني شده بود كه در سال 1414 تمام مدارس كشور به مدارس جم تبديل شوند.
مدارس جم چگونه مدارسي است؟در مدارس جم قرار است به دانش‌آموزان علاقه‌مند به طبيعت، آموزش زيست‌محيطي داده شود، از جمله ديگر ويژگي‌هايي كه اين مدارس خواهند داشت، كاستن از ميزان هدررفت انرژي، كاهش مصرف آب، استفاده از كاغذ و همچنين افزايش بهره‌گيري از انرژي‌هاي نو و تجديدپذير در ساختمان مدارس است. از ديگر برنامه‌هاي اين مدارس مي‌توان به تشكيل كارگروه تفكيك زباله براي دانش‌آموزان و معلمان اشاره كرد.
مهندس محمد درويش، مديركل دفتر آموزش سازمان محيط‌زيست در گفتوگو با «جوان» در مورد ماهيت مدارس جم مي‌گويد: در حقيقت ما راه‌اندازي اين مدارس را با اين هدف آغاز كرديم كه اولاً آموزش‌هاي زيست‌محيطي در قالب مفاد درسي به دانش‌آموزان پايه‌هاي ابتدايي ارائه شود تا دانش‌آموزان مدارس محيط‌زيست نه تنها با محيط‌زيست و طبيعت عجين شوند و در فرآيند اين آموزش‌ها، به محيط‌زيست احترام بگذارند، بلكه آموزش‌هاي فراگرفته را به دل خانواده‌هاي خود ببرند و به اعضاي خانواده خود نيز منتقل كنند كه بي‌شك با رسيدن به چنين جايگاهي در آينده بسياري از مشكلات ما در حوزه محيط‌زيست حل خواهد شد.
وي مي‌افزايد: در اين مدارس قرار نيست درس يا كتابي جديد تحت عنوان محيط‌زيست به موارد آموزشي اضافه شود و تنها با ارائه آموزش‌هاي زيست‌محيطي به معلمان، مواد و نكات لازم در اين زمينه در طول سال تحصيلي به دانش‌آموزان آموزش داده مي‌شود.
چرا آموزش و پرورش به تعهدات خود عمل نكرد؟ محمد درويش در رويكردي انتقادي به موضع آموزش و پرورش با اشاره به اين نكته كه رفتار بسياري از مردم ما نشان مي‌دهد كه به‌شدت در حوزه محيط‌زيست بيسواد هستيم، گفت: واقعيت اين است كه در وزارت آموزش و پرورش تغييرات به كندي و لاكپشتي اتفاق مي‌افتند و با توجه به بودجه محدودي كه اين وزارتخانه دارد امكان هر‌گونه توسعه و آينده‌پژوهي بسيار محدود است. اين در حالي است كه اگر بخواهيم تغيير و تحولي در اين جامعه اتفاق بيفتد سنگ اول آن تغيير در سيستم آموزشي و ورود مباحث تازه به اين عرصه است.
سكوت ابتكار در برابر نقض تفاهمنامه مدارس جم!اين در حالي است كه هنوز هيچ يك از مسئولان آموزش و پرورش پاسخي براي نقض تفاهمنامه راه‌اندازي مدارس جم ارائه نكرده‌اند. اما نكته جالب‌تر اينكه روز گذشته دكتر معصومه ابتكار در جشنواره دانش‌آموزي كودك و نوجوان و محيط زيست، هيچ اشاره‌اي به نقض تفاهمنامه مدارس جم توسط آموزش و پرورش نكرد و در اين جشنواره تنها از كودكان خواست كه زمين و آسمان را پاك نگاه دارند و به والدين خود متذكر شوند كه زمين را آلوده نكنند.
اما در حاشيه جشنواره ياد شده، هادي بهرامي، رئيس بنياد بين‌المللي آموزش‌هاي محيط زيستي در ايران با اشاره به تفاهمنامه‌اي كه بين سازمان حفاظت محيط‌زيست و بنياد آموزش‌هاي محيط زيستي و آموزش و پرورش شهر تهران امضا شده، گفت: براساس اين تفاهمنامه 40 مدرسه محيط زيستي را تحت پوشش طرح بين‌المللي مدارس محيط زيستي خواهيم برد.
با اين احوال آنگونه كه از شواهد و قرائن بر مي‌آيد، تشكيل و راه‌اندازي مدارس جم هيچ هزينه و فشاري را بر آموزش و پرورش تحميل نمي‌كند. از طرفي اهداف و چشم انداز مهندس محمد درويش تا حد زيادي معقول و مقبول است و بي‌ترديد راه‌اندازي اين مدارس در آينده به ارتقاي سطح كمي و كيفي دانش زيست محيطي جامعه، كمك شاياني خواهد كرد. اما اينكه چرا آموزش و پرورش بايد در قبال راه‌اندازي اين مدارس مقاومت كند، همچنان در هاله‌اي از ابهام است!
