با وجود زیرساخت های قوی حمل و نقلی از جمله حمل و نقل عمومی در شهرهای پیشرفته جهان،طرح های مدیریت ترافیک در این شهرها اغلب ایجابی است ولی در شهرهای توسعه نیافته و در حال توسعه به دلیل کمبود زیرساخت های حمل و نقلی و عدم گسترش حمل و نقل عمومی طرح های سلبی مدیریت ترافیک به کار گرفته می شود. طرح تردد زوج و فرد نیز یک طرح سلبی بر اساس محدودیت تردد توسط پلاک خودرو است که اجرای آن در برخی از کشورهای در حال توسعه تجربه شده و در برخی از شهرهای ایران نیز در حال اجرا است.
****
تاکنون طرح تردد نوبتی خودروها در شهرهای در حال توسعه از جمله سائوپائولو یکی از شهرهای برزیل،بوگاتا پایتخت کلمبیا، مکزیکوسیتی پایتخت مکزیک، لاگوس از شهرهای نیجریه و سئول پایتخت کره جنوبی به طور دائمی به اجرا در آمده است. کلانشهر اصفهان نیز از جمله شهرهایی است که در زمینه ایجاد محدوده ویژه تردد وسایل نقلیه موفق عمل کرده است . در همین راستا معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان از اجرای طرح مکانیزه زوج و فرد در 31 معبر اصفهان با استفاده از 35 دوربین خبر می دهد و می گوید: به منظور کنترل ،کاهش و روانسازی ترافیک و بنا بر مدیریت تقاضا در شهرهای مختلف دنیا طرح های مختلفی اجرا شده است. علیرضا صلواتی در گفتگو با "جوان" می افزاید: این طرح ها بعضاً یا به صورت موقت و یا به طور دائم بوده اما در مجموع برای تحقق اهداف مدیریت شهری در شهرها مثمر ثمر بوده است. معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان تاکید می کند: در شهر اصفهان نیز به اقتضای مساله کاهش آلودگی هوا طرح زوج و فرد خودروها شکل گرفت و بسیار موثر بود به طوری که باعث کاهش 25 درصدی تردد خودروها در هسته مرکزی شهر شده و کاهش آلودگی هوا را به همراه دارد.
وی با اشاره به اینکه پس از اجرای طرح زوج و فرد در بعضی از خیابان های شهر، روانسازی ترافیک و کاهش ترددها بسیار محسوس بوده است، ادامه می دهد: اکثر شهروندان مصمم هستند که با خودروی شخصی خود به هسته مرکزی شهر سفر کنند ، این در حالی است که ظرفیت معابر شهر محدود است. وی یادآورمی شود: سیاست مدیریت شهری اصفهان آرام سازی ترافیک و اولویت دادن به حمل و نقل غیرموتوری ، پیاده و دوچرخه در مرکز شهر است ، از این رو باید تقاضاهای سفر را کنترل کنیم. صلواتی مي افزايد: از یکسال پیش مطالعات طرح محدوده ترافیک توسط دانشگاه صنعتی آغاز و به انجام رسید و محدودیت های ترافیکی مشخص شد و از 15 شهریورماه نیز این طرح به صورت مکانیزه با نصب 35 دوربین در31 معبر منتهی به محدوده زوج و فرد اجرا می شود. معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان با اشاره به آغاز سفرهای تحصیلی در مهرماه می گوید: با توجه به محدودیت های ترافیکی به لحاظ ایجاد کارگاههای عمرانی ناگزیر به مدیریت سفرهای شهری هستیم تا سفرهای زائد حذف شوند. وی تاکید می کند: طرح زوج و فرد خودروها در اصفهان با مصوبه شورای ترافیک استان با نصب دوربین ها در حال اجرا است و ورود و خروج خودروها به محدوده توسط این دوربین ها کنترل می شود. به گفته صلواتی، اجرای طرح کنترل مکانیزه به معنای حذف نیروهای راهنمایی و رانندگی نیست و در واقع سیستمی است که به مسئولان راهنمایی رانندگی کمک می‌‌کند تا نظارت دقیق‌تر و راحتری داشته باشند.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان ادامه می دهد: طرح کنترل مکانیزه می‌تواند به عنوان یک سیستم مکمل، شرایطی را فراهم سازد تا مسئولان نیروی انتظامی بتوانند با تسلط بیشتر و نظارت دقیق‌تر مانع از ورود خودورها به محدوده زوج و فرد شوند. وی مي افزايد:سیستم انتخابی برای کنترل مکانیزه محدوده طرح ترافیک سیستم تشخیص پلاک خودروها است و با این سیستم کلیه پلاک‌های عمومی، خصوصی، دارای مجوز و فاقد مجوز تردد در محدوده طرح به خوبی تفکیک و شناسایی خواهد شد و کسانی که بدون مجوز وارد محدوده طرح ترافیک شوند حداکثر تا 24 ساعت بعد از تخلف، برگه‌های جریمه را درب منازلشان دریافت خواهند کرد.
صلواتی با اشاره به اینکه در کنار اجرای طرح زوج و فرد خودروها تسهیلاتی نیز برای شهروندان ایجاد شده است، از جمله این تسهیلات را کاهش ساعات محدوده اعلام کرده و مي گويد: در حال حاضر طرح زوج و فرد از ساعت 8 تا 13 و بعدازظهر ها از ساعت 16 تا 20 تعیین شده است. وی مي افزايد: ما همچنان امیدوار هستیم که اجرای این طرح به روانسازی ترافیک کمک کند و شهروندان نیز سفرهای خود را به هسته مرکزی شهر کنترل کنند تا بتوانیم مرکز شهر را مرکز گردشگری نموده و هویت اصلی شهر را احیا کنیم.
رانندگان همکاری کنند!
رئیس پلیس راهور استان اصفهان نیز در گفتگو با خبرنگار ما آلایندگی‌های موجود در هوای شهر اصفهان را یکی از معضلات بزرگ شهر اصفهان دانسته و اظهار می کند: طرح زوج و فرد از سال ۸۹ در شهر اصفهان کليد خورد که با اجرای آن و نصب دوربین‌های کنترلی در محدوده های تعیین شده سعی در کاهش تردد در هسته مرکزی شهر را داشته ایم و البته اجرای این طرح موفقیت آمیز بوده است.
سرهنگ حسین غلامی با بیان اینکه بحران آلودگی هوا را باید با استفاده از روش های متفاوت و متنوعی کاهش داد، خواستار استفاده از وسایل نقلیه عمومی توسط همشهریان شد. وی مي افزايد: محدوده زوج و فرد جايي قرار گرفته که مجموعه‌هاي تاريخي، ديدني، مراکز پزشکي و تجاري و ادارات شهر در آن واقع شده و چون وسايل نقليه عمومي نيز ساماندهي نشده اند مردم اطمينان کافي براي استفاده از وسائل نقليه عمومي نداشته و ترجيح مي‌دهد از وسيله نقليه شخصي استفاده کنند.
رئیس پلیس راهور استان اصفهان تاکید می کند: اجرای طرح زوج و فرد کردن خودروها در اصفهان موثر و نیازمند همکاری و همراهی رانندگان و مردم شهر است. وی می گوید: طرح زوج و فرد کردن خودروها، تمرینی برای بهره برداری بهتر از این مصوبه در شهر اصفهان است. سرهنگ غلامی امیدوار است که اجرای این طرح بتواند باعث کاهش مشکلات ترافیکی در سطح شهر و خیابان ها شود و کمک موثری به رفع آلودگی هوا نماید.
البته برخی از کارشناسان معتقدند طرح های سلبی تردد خودروها از جمله طرح تردد زوج و فرد طرح هایی موقت و دوره ای بوده و دائمی شدن آن سبب کاهش اثرات آن می گردد؛ از این رو است که در اکثر شهرهای جهان این طرح پس از مدتی یا به طور کامل حذف شده و یا با طرح های دیگری نظیر اخذ عوارض تراکم سازی ترافیکی و یا محدودیت های تردد داوطلبانه جایگزین گردیده است.
