همزمان با فرا‌رسيدن مهرماه از امروز خيابان‌هاي پايتخت رسماً در خدمت دانش‌آموزان و دانشجويان قرار مي‌گيرند تا سال تحصيلي خود را آغاز كنند؛ اتفاقي كه در اولين روز مهرماه و در شرايطي كه فقط با افزايش 20 درصدي ترافيك در معابر شهر تهران روبه‌رو بوديم، 134تن منواكسيد كربن، هشت تن اكسيد نيتروژن، 16 تن تركيبات آلي فرار، 400كيلوگرم دي‌اكسيد گوگرد و 64 كيلوگرم ذرات معلق وارد هواي تهران كرد.
ما ايراني‌ها عادت داريم تمام كارهايمان را از سر هفته شروع كنيم. به همين خاطر اگر سيزده بدر سه‌شنبه باشد يا اول مهر چهارشنبه، زياد به آن اهميت نمي‌دهيم و ابتداي هفته بعد را اولين روز كاري در نظر مي‌گيريم. به همين خاطر چون امروز چهارم مهر، شنبه است، آن را روز اول مدارس مي‌دانيم.
با اينكه چهارشنبه هفته گذشته اول مهر ۹۴ بود و آن روز هم با افزايش آلودگي هوا شروع شد اما همه منتظر بودند تا شنبه از راه برسد و به قول معروف از سر هفته همه چيز را با انرژي آغاز كرده و خود را موظف به حضور در خيابان‌ها بدانند. در اولين روز مهر بالا رفتن ميزان تردد در شهر و همچنين ثبات جوي، باعث شد ركورد دو هفته هواي سالم در شهريور امسال، با شروع پاييز شكسته شود و شاخص يك واحد از استانداردها بالاتر قرار بگيرد و برخي گروه‌هاي جامعه را در محدوده ناسالم قرار داد.
همه عوامل دست به دست هم داده‌اند تا امسال هم مثل سنوات گذشته با فرا رسيدن مهرماه و در كنار تمام شلوغي‌ها، هواي سرد هم مزيد بر علت شود و هوا را به سمت آلوده‌تر شدن پيش ببرد.
گويي شهروندان و به‌خصوص پايتخت‌نشينان منتظرند تا يك‌بار ديگر بشنوند كه «وضعيت آلاينده‌ها به مرز هشدار رسيده است!»
ورود 198تن آلودگي در يك روزهر سال و با شروع سال تحصيلي و به تبع آن افزايش حجم ترافيك و ترددهاي شهري هواي تهران به شدت تحت تأثير قرار مي‌گيرد. بر همين اساس و بنا به اعلام سازمان كنترل ترافيك شهرداري تهران مبني بر افزايش تردد خودروهاي سواري در روز اول مهر سال جاري به ميزان تقريبي 20 درصد در مقايسه با روز پيش از آن، آلاينده‌ها نيز به طرز چشمگيري افزايش يافتند.
134 تن افزايش در انتشار آلاينده منواكسيدكربن، هشت تن اكسيدنيتروژن، 16 تن آلاينده تركيبات آلي فرار، 400 كيلوگرم دي‌اكسيد گوگرد و 64 كيلوگرم افزايش در انتشار غلظت ذرات معلق كه بايد گفت با فرض افزايش 20 درصدي حجم ترافيك، در روز چهارشنبه اول مهر در حدود 198 تن آلودگي بيشتر توليد شده است.
حال با درنظر گرفتن اين مسئله كه اولين روز بازگشايي مدارس در سال جاري با روز چهارشنبه قبل از تعطيلات مصادف شده بود، انتظار مي‌رود در هفته دوم شروع سال تحصيلي و افزايش حجم ترافيك، بر ميزان غلظت آلاينده‌هاي هوا نيز افزوده شود.
كشمكش‌هاي سياسي و جلسات بي‌نتيجه هر سال و در راستاي جلوگيري از تشديد آلودگي هوا و كاهش آلاينده‌ها در سطح شهر از سوي پليس راهنمايي و رانندگي طرح‌هايي به اجرا در مي‌آيد كه برخورد با خودروها و موتورسيكلت‌هاي دودزا، برخورد با خودروهاي بدون معاينه فني و تشديد كنترل مبادي ورودي به محدوده زوج و فرد و طرح ترافيك از جمله اين طرح‌ها است.
كارشناسان معتقدند، در كشور وجود دهها هزار خودروي شخصي فرسوده و همچنين تاكسي‌هايي كه منتظرند تا از رده خارج شوند در كنار آنها ناوگان فرسوده حمل‌و‌نقل عمومي شرايطي را به وجود آورده تا تردد اين ارابه‌هاي متحرك نفس كلانشهرها را به شماره بيندازد. رئيس پليس راهور پايتخت با انتقاد از نبود اراده جدي براي خروج خودروهاي فرسوده از چرخه حمل و نقل شهري گفته: «متأسفانه آمار خودروهاي فرسوده خارج شده از چرخه حمل‌و‌نقل عمومي اصلاً رضايت بخش نيست و نه فقط در زمينه خودروهاي شخصي، بلكه ناوگان حمل و نقل عمومي در بخش اتوبوس و مترو نيز با مشكل آلايندگي بالا مواجه هستيم.»
شايد بتوان از امروز، شرايط روزهاي سخت تهران و ديگر كلانشهرها را پيش‌بيني كرد. در پايتخت عرف بر اين است كه با قرار گرفتن وضع آلودگي هوا در آستانه هشدار، به روال سال‌هاي گذشته برخي محدوديت‌هاي ترافيكي در سطح شهر به اجرا گذاشته شود كه تعميم طرح زوج و فرد از در منازل قوي‌ترين احتمال براي اجراست. طرحي كه در اين سال‌ها بسياري از مسئولان ترافيكي شهر، اجراي آن را تنها مسكني موقت براي خارج شدن از شرايط بحراني عنوان كرده‌اند كه در بلندمدت كارايي خود را از دست داده است.
با اين حال و دركمال تأسف بايد گفت هر سال موضوع آلودگي هوا، هزاران ساعت از وقت مسئولان و تصميم‌گيرندگان را مي‌گيرد كه در نهايت آنها به اين نتيجه مي‌رسند كه سياست‌زدگي و اجرا نشدن صحيح قوانين مهم‌ترين دليل لاينحل ماندن موضوع آلودگي هواست!
قهر آسمان با پايتخت نشينانآمارهاي سازمان بهداشت جهاني نشان مي‌دهد كه ايران سومين كشور جهان از نظر آلودگي هوا اعلام شده، اما باز هم مسئله‌اي به اين مهمي درگير كشمكش‌هاي سياسي مي‌شود و در قيل‌و قال دولتمردان به نتيجه نمي‌رسد.
در كنار تمام اين تفاسير گويي آسمان هم قصد دوستي با پايتخت‌نشينان را ندارد. اين روزها نه از باد خبري است و نه از نم باران. با اينكه مهر با شلوغ كردن كوچه و خيابان‌ها رسماً شروع خود را اعلام كرده است اما هنوز چشم تهراني‌ها نه به باران كه حتي به ديدن آسمان ابري نيز روشن نشده است. شايد آسمان آفتابي و هواي نسبتاً گرم مهرماه از اين حكايت دارد كه به اين زودي‌ها خبري از بارندگي نخواهد بود، پس خودمان بايد به فكر خودمان باشيم و انتظاري از آسمان براي شستن آلاينده‌هايي كه توليد مي‌كنيم، نداشته باشيم.
سال‌هاست با از راه رسيدن فصل خزان، آنقدر بازار نظرات كارشناسانه و غير‌كارشناسانه در مورد شلوغي خيابان‌ها و ترافيك و آلودگي هوا و تغيير ساعات ادارات و سازمان‌ها داغ مي‌شود كه فكر مي‌كنيم حتماً گره اين معضلات در همين سال باز خواهد شد و از سال بعد پاييز دل‌انگيزي را تجربه خواهيم كرد اما غافل از اينكه هر سال دريغ از پارسال...!
