این روزها فصل برداشت عسل است و طبق گفته کارشناسان بهترین زمان فصل برداشت آن، بين ماه‌هاي مرداد و شهريور، در اوج فصل خشك و در شب‌هاي بسيار گرم است. زنجان یکی از استان هایی است که به دلیل اقلیم مناسب و شرایط اب و هوایی سال‌های اخیر، علاوه بر آمار بالای تولید عسل در کشور، از نظر کیفیت هم زبانزد بوده است. اما تقریباً سه سالی است که عسل زنجان مرغوبیت قبل را ندارد و در محدوده هشدار قرار دارد و تا مرز نابودی پیش رفته است.
****
کاهش همزمان کميت و کيفيت عسل
عسل زنجان از نظر کارشناسان و مصرف‌کنندگان کیفیت خوبی داشت و میزان تولید و تقاضا، نشان‌دهنده مرغوبیت این ماده خوراکی بود. تا سه پیش، مسئولان استان زنجان بر این باور بودند که عسل زنجان در ایران یکی از بهترین‌هاست و یکی از دلایل ان را تولید بالای اين محصول در طول سال اعلام می کردند. در سال 91 یکی از اعضای اتحادیه زنبورداران کشور گفت: استان زنجان یکی از سالم ترین و طبیعی ترین عسل های تولید شده در کشور را دارد. اسد بخشندگان مقدم افزود: کیفیت عسل‌های تولیدی در استان زنجان بسیار بالاست، چون ترکیبی از گل‌های مختلف است و منحصر به نوع خاصی از گیاهان نیست. این درحالی است که در برخی مناطق کشور، عسل‌های غیر طبیعی از طریق تغذیه مصنوعی تولید می‌شود. در آن زمان جای امیدواری وجود داشت که عسل زنجان مانند برخی مناطق وارد این بازی دوسر باخت نشده است و زنبورداران سعی می‌کردند کیفیت خوب عسل‌شان را حفظ کنند اما این وضعیت تغییر کرد. عسل زنجان در دو سال اخیر مشکل پیدا کرده و تولید آن به طورعجیبی کاهش یافته است. درواقع استان زنجان در سال ۹۲ بنا به دلايل مختلف با كاهش تولید عسل مواجه شد و در سال 93 این روند نیز ادامه یافت. طبق گفته رحمان رستمخانی، معاون سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان، مناطق استان مناسب پرورش زنبور و تولید عسل در طول سال هستند اما متاسفانه به دلایل مختلف از جمله زمستان گذرانی نامناسب، سمپاشی‌های غیراصولی، تغذیه نامناسب کلنی‌ها، شرایط نامناسب جوی در فصول شهد و گرده، استفاده از داروهای غیراستاندارد و قاچاق میزان تولید عسل در سال 93 در زنجان با کاهش 20 تا 60 درصدی مواجه شد، به طوری که بسیاری از زنبورداران استان زیان مالی دیدند.
عسل زنجان بيمار شد
این مشکلات و نگرانی‌ها ادامه داشت درحالیکه مسئولان زنجانی نسبت به شرایط تولید نامناسب عسل هشدار داده بودند. در حقیقت کاهش تولید در این استان با کیفیت عسل همسو بود و هر دو ویژگی خوب عسل زنجان در همین دو سه سال تنزل پیدا کرد. این شرایط تا جایی پیش رفت که درست در زمان برداشت عسل امسال، رئیس اتحادیه زنبورداران استان زنجان اعلام کرد صنعت عسل زنجان بیمار است. مهدی خجسته گفت: استفاده از داروهای قاچاق علیه برخی از آفات بیماری‌زا در زنبور عسل و همچنین موم‌های مورد استفاده زنبورداران، عسل زنجان را ناسالم کرده است. رئیس اتحادیه زنبورداران استان زنجان، با اشاره به وضعیت بحرانی تولید عسل در استان، افزود: خشکسالی، قاچاق داروهای ضدکنه، موم‌های تقلبی دارای پارافین و موم‌های ناسالم وارداتی از چین، چیزی از خاصیت مغذی و بی نظیر عسل باقی نگذاشته است. وی ادامه داد: در حال‌حاضر آزمایشگاه‌هایی برای آنالیز کیفی عسل مشغول به فعالیت هستند که گواهی سلامت برای عسل تولید شده ارائه می‌دهند اما تاثیرات منفی خوردن برخی از عسل‌های موجود در استان بالا است. خجسته گفت: استفاده از مواد نامرغوب باعث تولید عسل‌های تقلبی می‌شود که سرطان‌زایی یکی از اثرات نامطلوب این نوع عسل‌هاست ولی همچنان تخلفات بدون پیگیری نهاد مشخصی ادامه دارد.
وی با اشاره به تخصصی بودن تشخیص تولیدات تقلبی در صنعت زنبورداری، افزود: متاسفانه در حال‌حاضر شاهد فروش ژل رویال تقلبی با قیمت پایین در سطح استان هستیم که اغلب حاوی نوزادان زنبور کارگر به‌صورت چرخ شده است. رئیس اتحادیه زنبورداران استان زنجان، ۳۰ تا ۴۰ درصد از زنبورداری‌ها را غیرمجاز اعلام کرد و گفت: تولید سنتی عسل در سبدهای مخصوص هیچ ارتباطی با کیفیت محصول ندارد و در برخی مواقع از نظر بهداشتی وضعیت نامناسبی در مقایسه با عسل تولید شده درکندوهای چوبی دارد. رئیس اتحادیه زنبورداران استان زنجان ادامه داد: خشکسالی‌های سه سال اخیر و چرای بی‌رویه از مراتع، صنعت تولید عسل را مریض کرده و اگر تمهیدات لازم اندیشیده نشود، این صنعت در آینده‌ای نزدیک تا حد بسیاری نزول خواهد کرد. زمان بسیار زیادی از روزگار خوش صنعت عسل زنجان نگذشته است و می‌توان با اقداماتی جدی و اساسی بار دیگر آن روزها را زنده کرد. اگر مسئولان استان و زنبورداران همکاری لازم را انجام دهند، ضرر و زیان هایی که در تولید عسل این استان در سال‌های اخیر وارد شده قابل جبران است.
