استفاده از دانش و تجربه خارجي در ورزش امري است كه موجب پيشرفت و اعتلاي رشته‌‌هاي گوناگون ورزشي مي‌شود. در اين بين بهره‌‌گيري از مربيان تراز اول خارجي و مردان باكارنامه و شناخته شده در ورزش جهان اوج استفاده از اين دانش و تجربه براي رسيدن به قله‌‌هاي پيروزي و افتخار است. ورزش كشور سال‌هاست كه در رشته‌‌هاي مختلف از مربيان خارجي بهره مي‌برد؛ مربياني كه گاه بي‌كيفيت بوده و نسنجيده گام به ورزش ما گذاشته‌اند و با شكست رفته‌اند اما گاهي نيز اينقدر بزرگ بوده‌اند و مؤثر كه ورزش كشور و آن رشته به‌خصوص را به اوج رسانده‌اند. اينكه چگونه بايد از دانش مربيان بزرگ خارجي استفاده كرد و چگونه بايد آنها را به كار گرفت مسئله‌اي است كه بر عهده مسئولين و مديران ارشد ورزش كشور است؛ مسئله‌اي حساس كه از عهده هر مديري برنمي‌آيد. بهرام افشارزاده، مديرعامل كنوني استقلال و مشاور عالي وزير ورزش در حوزه وزارتي پير ورزش ايران است؛ مردي كه با بيش از پنج دهه حضور در ورزش به خوبي مي‌داند كه چگونه بايد از مربيان خارجي تراز اول در ورزش كشور استفاده كرد.
به نظر شما نقش مربيان خارجي در رشد و ارتقاي ورزش كشور چقدر است؟
بسيار تأثيرگذار است. ورزش كشور در حال حاضر به‌خصوص در برخي رشته‌ها رشد و پيشرفت خود را مديون مربيان كاربلد خارجي مي‌داند و اين موضوع براي همه محرز است. اما اينكه اين مربي‌ها چگونه به ورزش راه پيدا مي‌كنند مسئله مهمي است كه بايد آن را مورد ارزيابي قرار داد.
منظورتان از ارزيابي همان فيلترهاي موجود براي ورود مربيان خارجي است؟
بله دقيقاً همين است. وقتي يك مربي مي‌خواهد وارد مملكت شود بايد بيوگرافي كامل آن را بدانيم. اگر سابقه خوبي دارد درباره آن بحث و تبادل نظر شود؛ نه اينكه به صرف اقامت و زندگي در فلان كشور و حضور در باشگاه ورزشي معروفي بخواهيم با او قرارداد ببنديم. به نظر من فدراسيون‌ها در اين مواقع بايد بهتر از هر زمان ديگري احساس خطر كنند فارغ از اينكه مسائل مالي آن مطرح است بحث ورزش كشور هم مطرح است كه بايد مربي‌اي انتخاب كرد. تا بهترين نتايج را با مربيگري او گرفت.
در حال حاضر وزارت ورزش كميته‌اي براي پيگيري جذب مربيان خارجي دارد؟
خير ندارد. هر فدراسيوني با توجه به تشكيلات خود زماني كه احساس كند به حضور مربي خارجي نياز دارد اقدام ميكند.
در اين كميته افراد باتجربه و پيشكسوت حضور دارند كه با ارزيابي كارنامه‌‌هاي مربيان مختلف اقدام به جذب مربي مي‌كنند. وزارت ورزش با توجه به مشغله زيادي كه دارد اصلاً توانايي انجام اين كار را ندارد البته در گذشته كميته‌اي توسط دكتر عليجاني وجود داشت كه اين كار را انجام داد اما در حال حاضر وزارت ورزش فقط در بحث نظارت عالي رسيدگي ميكند.
تصور نمي‌كنيد اگر وزارت همچنان كميته‌اي براي نظارت و ورود مربيان خارجي داشت مباحث دلالي ديگر به وجود نمي‌آمد؟
موضوعي كه شما مطرح مي‌كنيد درست است اما ما به تمام فدراسيون‌هايمان اعتماد داريم. در واقع جز اين هم نمي‌توانيم كار ديگري انجام دهيم. من با بيش از پنج دهه حضور در ورزش به اين اعتقاد دارم كه بحث دلالي به غير از فوتبال در ورزش‌‌هاي ديگر اتفاق نمي‌افتد البته شايد در بحث نقل و انتقال بازيكن وجود داشته باشد اما به طور حتم در بحث مربي وجود ندارد. مربيان خارجي مثل ولاسكو كه واليبال ما را تغيير داد همه به خاطر شايستگي‌شان انتخاب مي‌شوند.
چند مربي خارجي كاربلد و موفق با كارنامه تا كنون داشته‌ايم؟
همان طور كه گفتم ما در بيشتر رشته‌‌هاي ورزشي كه از مربيان خارجي استفاده كرده‌ايم همه مربيان كاربلدي بوده‌اند؛ از ژيمناستيك گرفته تا دوچرخه و تيراندازي. شما الان ببينيد ما چقدر در تيراندازي و دوچرخه‌سواري پيشرفت كرده‌ايم. چقدر در رشته‌‌هاي رزمي موفق بوده‌ايم. به نظر من همه اينها به خاطر حضور يك مربي موفق خارجي است نه اينكه مربيان خودمان مؤثر نباشند اما به نظرم آنها بايد خودشان را بيشتر با علم روز آشنا كنند.
پس آينده ورزش را رو به رشد مي‌دانيد؟
قطعاً همين طور است. الان حساس‌ترين زمان براي كسب سهميه المپيك است. ببينيد ما تا به حال در دوچرخه‌سواري سه سهميه كسب كرده‌ايم در دو و‌ميداني چهار سهميه كه قطعاً در مسابقات بعدي بيشتر مي‌شود. اگر بخواهيم به هر رشته تخصصي نگاه كنيم متوجه مي‌شويم كه اين مربيان چقدر در پيشرفت ورزش ما تأثير داشته‌اند.
در حال حاضر كدام مربيان خارجي را موفق مي‌دانيد؟
اسم خاصي را نمي‌توانم بياورم چرا كه هر فدراسيوني با شرايط خاصي مربيان خود را انتخاب كرده اما به نظر من ولاسكو در بين تمام مربيان خارجي كه به ايران آمده‌اند از همه بهتر بوده است. ما الان شاهد رشد و شكوفايي واليبال هستيم و نتايج درخشان بازي‌‌هاي واليبال در جهان مؤيد اين موضوع است .
پس چرا مربيان خارجي در كشورمان خيلي دوام نمي‌آورند؟
سياست‌گذاري يك فدراسيون در اين بين بسيار تأثيرگذار است، مسائل مالي هم خيلي مهم است و البته امكانات و مسائل سخت‌افزاري و نرم‌افزاري. توجه داشته باشيد در بعضي رشته‌ها امكانات ما حتي در حد يك باشگاه خارجي هم نيست و اين يكي ديگر از عوامل جدايي مربيان خارجي است.
چرا ما از مربيان خارجي بهتر استفاده نمي‌كنيم يعني چرا از اين مربيان در رده‌‌هاي پايه استفاده نمي‌كنيم؟
اين بحثي كه شما مي‌كنيد بحث مهمي است؛ اولاً مربي كه با فدراسيوني قرارداد مي‌بندد سعي ميكند فقط براي تمرين دادن به ايران بيايد خيلي راغب نيست تجربياتش را در اختيار رده‌‌هاي پايه قرار دهد. اگر فدراسيون‌ها زرنگ باشند هنگام عقد قرارداد مي‌توانند اين بند را در قرارداد ذكر كنند يا اينكه حداقل كلاس‌‌هاي آموزشي براي ديگر مربيان بگذارند. اما درباره رده‌‌هاي پايه بايد بگويم كه به نظر من ما بايد از مربيان وطني براي اين كار استفاده كنيم. يك فدراسيون توانايي جذب يك مربي خارجي در رده پايه را ندارد.
به نظر شما چرا مربيان ايراني پتانسيل لازم در سطح ملي را ندارند؟
اصلاً اين طوري كه شما مي‌گوييد نيست. الان ما در كشتي و تكواندو از مربيان ايراني بهره مي‌بريم. در واقع ما آنقدر مربيان خوبي در اين رشته‌ها داريم كه حتي مي‌توانند در ديگر كشورها مربيگري كنند. اما به هر حال خيلي از مربيان ايراني دانش روز را هم ندارند. به نظر من مربيان امروزي بايد بيشتر تلاش كنند و خودشان را به سطح دانش روز ورزش برسانند.
شما چقدر به مربيان خارجي باكارنامه اعتقاد داريد؟
در كل من موافق مربي موفق در ورزش كشور هستم. به شرطي كه مربي رزومه خوبي داشته باشد، دانشش به روز باشد و سبب اعتلاي ورزش كشورمان شود.
