پايگاه افشاگر ويكي ليكس بيش از نيم ميليون سند محرمانه از وزارت خارجه عربستان سعودي را منتشر كرده كه در آنها نقش مخرب اين كشور در منطقه آشكار است؛ اينكه چگونه پادشاهي آلسعود رسانهها و روزنامه نگاران را تطميع ميكرده تا چهرهاي مثبت از اين كشور در جهان ترسيم كنند.
حدود يك ماه پيش گروه «ارتش سايبري يمن» اعلام كرد هزاران سند را از وزارت خارجه عربستان سعودي هك كرده و آنها را به زودي منتشر ميكند. به نظر ميرسد اين اسناد هم اكنون در اختيار سايت ويكيليكس گذاشته شده تا منتشر شوند. اين سايت روز جمعه در بيانيهاي اعلام كرد نزديك به 600 هزار سند كه شامل تلگرافها و نامههاي محرمانه سفارتخانههاي مختلف اين كشور در سراسر جهان است و اكثر آنها به زبان عربي هستند را در وب سايت خود منتشر كرده است. اين اسناد همچنين يادداشتهايي از نهادهاي مختلف ديگر از جمله وزارت كشور و اطلاعات عربستان را شامل ميشود. ويكي ليكس اعلام كرده هنوز هزاران سند ديگر را در اختيار دارد كه آنها را نيز متعاقباً منتشر خواهد كرد. وزارت خارجه عربستان سعودي در اولين واكنش به انتشار حدود نيم ميليون قطعه سند از مكاتبات و پيامهاي محرمانه مخابره شده از سفارتخانههاي عربستان سعودي در سرتاسر دنيا، شهروندانش را از ورود به هر وبگاه خبري به منظور آگاهي از اسناد افشا شده برحذر داشت.
در اكثر اسناد منتشر شده ويكيليكس كه در سال ۲۰۱۰ با انتشار مكاتبات ديپلماتيك امريكا به شهرت جهاني رسيد، نشان سبزرنگ « پادشاهي عربستان سعودي» يا «وزارت امور خارجه» قابل مشاهده است و بعضي از اين اسناد عنوان «فوري» يا «طبقه بندي شده» دارند. در اسناد منتشر شده نقش عربستان سعودي در حمايت از مخالفان سوري و دولت نظامي مصر، مخالفت آلسعود با يك توافق بينالمللي بر سر برنامه هستهاي تهران و همچنين روابط رياض با رژيم صهيونيستي مشخص است. در سندي به تاريخ 14 آگوست 2008 كه عنوان «طبقهبندي شده و خيلي فوري» دارد، وزارت خارجه عربستان به سفارت اين كشور در واشنگتن نوشته است: دهها دانشجو از عربستان سعودي و ساير كشورهاي حاشيه خليج فارس در چارچوب بخشي از برنامه رهبري بينالمللي ديدار كردهاند. يكي ديگر از اسناد نشان ميدهد عربستان نسبت به نقش قطر در ناآراميهاي يمن هشدار ميدهد. در اين سند كه به تاريخ 11 بهمنماه 90 (31 ژانويه 2012) است و از طرف «علي بن حمدان» سفير عربستان در يمن خطاب به «سعود الفيصل» وزير خارجه سابق عربستان نوشته شده، آمده است: «به اطلاع شما ميرسانم اطلاعاتي از منابع مختلف دريافت كردهايم مبني بر اينكه كشور قطر مبالغ بسياري براي برپايي آشوب و بر هم زدن معادلات سياسي هزينه كرده و 250 ميليون دلار براي اين كار اختصاص داده است.» همچنين در يكي از اين اسناد نسبت به گسترش تشيع در جزاير كومور ابراز نگراني شده و در سندي ديگر به چگونگي مبارزه با گسترش تشيع در يمن اشاره شده است. سفارت عربستان در تهران در نامهاي به وزارت خارجه كشورش خواستار حمايت از اپوزيسيون ايران شده است تا آنها را تشويق به تصويرسازي منفي از ايران بكنند. همچنين در سندي ديگري كه احتمالاً به سال 88 بر ميگردد سفارت عربستان در تهران از رياض ميخواهد با استفاده از شبكههاي اجتماعي همانند توئيتر، فيسبوك و شبكههاي ماهوارهاي به درگيريها در ايران دامن بزند. يكي از اسناد سفارت عربستان در تهران كه مربوط به سال 2012 است از رد و بدل شدن پيامهايي بين ايران و امريكا خبر ميدهد كه سفارت عربستان براي توصيف اين پيامها از تعبير «لاس زدن» استفاده كرده است. در اين اسناد همچنين به ارتباطات بعضي شخصيتهاي اصلاحطلبان با عربستان سعودي اشاره شده است. يكي از سندهاي منتشر شده نشان ميدهد سفارت عربستان در لندن هزينه تحصيل پسر عطاءالله مهاجراني وزير فرهنگ و ارشاد دولت اصلاحات را تأمين كرده است. اين سند كه تاريخ آن براي 10 اكتبر 2011 است هزينه بيش از 12 هزار پوندي براي هر سال تحصيلي و هزينهاي بالغ بر 4 هزار پوند براي مخارج زندگي فرزند مهاجراني راتامين ميكند. يكي ديگر از اسنادي كه مربوط به عربستان است نقل ميكند كه كشورهاي حوزه خليج فارس براي آزادكردن حسني مبارك ديكتاتور سابق مصر مجبور به پرداخت 10 ميليارد دلار هستند.
سيطره عربستان بر رسانههااما يكي از مهمترين بخش اسناد منتشر شده مربوط به تلاشهاي مقامات سعودي براي مقابله با هرگونه نشان دادن تصويري منفي از پادشاهي آلسعود است. در يكي از بيانيههاي ويكي ليكس آمده است: «روز دوشنبه عربستان سعودي سربريدن صدمين زنداني خود را در سال جاري جشن گرفت اما اين داستان در رسانههاي عربي مشاهده نشد و حتي رسانههاي بينالمللي هم نسبت به اين داستان سكوت كردند. . . چراكه پادشاهي ثروتمند نفتخيز عربستان سعودي و خانواده حاكم يك رويكرد نظاممند براي نگه داشتن تصويري مثبت از چهره اين كشور در سطح بينالمللي اتخاذ كردهاند.» بنابر گزارش ويكي ليكس، هسته مركز اين رويكرد «ساكت كردن منتقدان و برقراري روابط با رسانههاي با نفوذ است.» بنابر اين گزارش عربستان سعودي از طريق مانيتورينگ رسانهها و خريد وفاداران از استراليا تا كانادا و هر جاي ديگر چهره خود را مثبت نشان ميدهد. به عنوان مثال، هنگامي كه تلويزيون « اون. تي. وي» مصر با سعدالفقيه يك مخالف آل سعود مصاحبه كرد، وزارت خارجه سعودي به سفارتش در قاهره نامه نوشت و خواستار برخورد با آن شد. نجيب ساويرس ميلياردر مالك اين شبكه كه نميخواست در صف مخالفان پادشاهي سعودي بايستد بعداز تماس اعتراضي سفير سعودي به ناظر شبكه دستور داد ديگر سعدالفقيه نبايد به عنوان ميهمان دعوت شود و به سفيرهم قول داد ديگر تكرار نخواهد شد. همچنين مصطفي بكري روزنامه نگار مصري به اطلاع سفير سعودي رساند كه ايرانيها با او تماس گرفتهاند و در ضمن اين نامه خواستار حمايت سعوديها از چند طرح تخصصي از جمله تشكيل يك حزب سياسي و راه اندازي يك شبكه ماهوارهاي شدهاند تا به صدايي قوي عليه شيعه و تقويت كننده مواضع آل سعود تبديل شود.
انتشار اين اسناد بازتاب گستردهاي در رسانهها داشت. نيويورك تايمز نوشت: «اگر اين اسناد درست باشند يك نگاه نادر اجمالي به عملكرد داخلي اين پادشاهي بدنام و غيرشفاف مياندازد.» روزنامه لبناني الاخبار در گزارشي نوشت: جمهوري اسلامي ايران و حزب الله لبنان در كانون مكاتبات ديپلماتيك سري سعوديها قرار داشتهاند و رژيم سعودي براي تحقق اهداف و برنامههاي خود سياست مهار و بيطرفسازي رسانهها و سياستمداران را از طريق خريدن، وسوسه، جذب يا تهديد كردن و باجگيري در دستور كار قرار داده است. الاخبار در ادامه آورده است: «در جهان عرب قدرت مالي با نفوذ سياسي يكي شده و معادله كاملاً فرق ميكند، آل سعود ميليونها دلار را براي خدمت به سياستها و منافعش به كار گرفته و مجازات مخالفان سعوديها سختتر و شديدتر است.» سعوديها رسانههاي مخالف را در هر جايي تعقيب ميكنند و جلوگيري از پخش شبكههاي ماهوارههاي ايراني از جمله آنهاست. ماركس آبراهام كارشناس مسائل تروريسم و استاد دانشگاه شمال غربي ماساچوست امريكا با اشاره به اينكه «انديشكدهاي غربي» نگران انتشار اسناد ويكيليكس هستند، نوشت: «اسناد منتشر شده مشخص ميكند تا چه حدي پوشش اخبار بينالملل نادرست و ايدئولوژيكي درباره داعش، ارتش آزاد سوريه، القاعده، سوريه و عراق است.» اين استاد دانشگاه از اينكه اين اسناد ويكي ليكس هم با بايكوت رسانهاي مواجه شود ابراز تأسف كرده است.