آخرين دور مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 پيش از ضرب‌الاجل 30 ژوئن درحالي درجريان است كه ديپلمات‌هاي غربي مي‌گويند شانس حصول يك توافق نهايي افزايش يافته ولي نماينده روسيه مي‌گويد پنج تا هفت اختلاف اساسي در مذاكرات باقي
مانده است.
هشتمين دور مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 به منظور ادامه
نگارش پيش‌نويس
متن برنامه جامع اقدام مشترك از روز چهارشنبه در وين، پايتخت اتريش با نشست
سيدعباس عراقچي و مجيد تخت روانچي معاونان وزير امور خارجه ايران با وندي شرمن،
معاون وزيرخارجه امريكا و هلگا اشميد، معاون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا كه
به نمايندگي از كشورهاي 1+5 در اين مذاكرات حضور دارد، آغاز شده و تا ضرب الاجل 10
تيرماه ادامه دارد. نشست‌هاي
كارشناسي نيز حدود دو هفته است به رياست حميد بعيدي‌نژاد رئيس هيئت كارشناسي ايران
در مذاكرات هسته‌اي
در جريان است. روز جمعه نيز عراقچي و اشميد مذاكرات دوجانبه را به منظور نگارش پيش‌نويس متن توافق نهايي
ادامه دادند. گزارش‌ها
درباره احتمال تمديد مذاكرات بيشتر شده و عراقچي هم درباره حضور وزراي خارجه گفته
كه احتمالاً تعدادي از اختلافات كه مقداري كليدي و اساسي‌تر است براي روزهاي آخر مي‌ماند تا وزرا ملحق
شوند و در سطح آنان تصميم‌گيري شود.
هرچند مقامات امريكايي از جمله باراك اوباما، رئيس‌جمهور امريكا بارها گفته‌اند كه شانس دستيابي به توافق با ايران
را 50- 50 مي‌دانند اما ديپلمات‌هاي نزديك به مذاكرات به خبرگزاري
رويترز گفتند كه شانس‌هاي دستيابي به توافق با توجه به اينكه
وزيران امور خارجه ايران و گروه 1+5 هفته آينده به وين مي‌روند
تا وارد آخرين مرحله از اين پروسه تقريباً دو ساله شوند، بيشتر شده است. ديپلمات‌ها با يك خوشبيني محتاطانه گفتند كه
پيشرفت‌زيادي در حل مسائل مورد اختلاف حاصل
نشده و فشار سياسي زيادي بر هيئت‌هاي
مذاكره كننده ايران و امريكا براي پايان دادن به بيش از 10 سال بن‌بست سياسي ميان ايران و غرب وجود دارد.
يك مقام غربي ارشد به رويترز گفت: «نمي‌توانيم
شكست مذاكرات را غيرمحتمل بدانيم اما بيشتر به نظر مي‌آيد
كه به نتيجه مي‌رسيم، البته نه تا پايان 30 ژوئن بلكه
در روزهاي پس از آن.» يك مقام غربي ديگر نيز تأكيد كرد: «از نظر من يك توافق حاصل
خواهد شد چون اصلي‌ترين بازيگران در اين مذاكرات به آن
نياز دارند.» اريك شولتز، سخنگوي كاخ سفيد در كنفرانس خبري خود درباره مذاكرات
هسته‌اي ايران گفت: «ما همچنان به ضرب الاجل
30 ژوئن معتقد و در حال كار كردن تا اين تاريخ هستيم.» «سوزان رايس» مشاور امنيت
ملي رئيس‌جمهور امريكا روز پنج‌شنبه ضمن اشاره به جديت كاخ سفيد براي
نهايي كردن توافق تا 10 تير گفت: « تاريخ 30 ژوئن براي ما، يك ضرب الاجل و هدف جدي
است و تلاش مي‌كنيم تا اين تاريخ، توافق را نهايي
كنيم.» همچنين رضا مرعشي، تحليلگر مسائل ايران و از مقامات اسبق در وزارت خارجه
امريكا از قول منابع آگاه مدعي شده باراك اوباما، در ديدار با سران كشورهاي عضو
شوراي همكاري، به همتايان خود از عربستان سعودي گفته همانند واشنگتن مشكلاتشان با
ايران را حل كنند. رئيس‌جمهور امريكا حدود يك ماه پيش در كمپ‌ديويد با سران كشورهاي عضو شوراي همكاري
ديدار و با آنها درباره تحكيم همكاري در پرتو توافق هسته‌اي
احتمالي ايران و گروه 1+5 گفت‌وگو
كرده بود. هرچند مقامات واشنگتن بارها اعلام كرده‌اند
توافق با ايران تهديد براي اعراب نيست اما كشورهاي حوزه خليج فارس از توافق ايران
و 1+5 نگران هستند و تلاش مي‌كنند
از امريكا در مقابل ايران تضمين‌هاي
بيشتري دريافت كنند.
5 تا 7 اختلاف باقي مانده
با وجود خوشبيني‌هاي
ابراز شده، نماينده روسيه مي‌گويد همچنان برخي اختلافات
اساسي بين ايران و 1+5 باقي مانده است. به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از
اسپوتنيك، سرگئي ريابكوف، معاون وزير خارجه روسيه احتمال توافق را تا 30 ژوئن زياد
مي‌داند
و مي‌گويد:
«مسكو از طرف‌هاي
شركت كننده در مذاكرات مي‌خواهد بر حل مسائل واقعي
متمركز شوند و نه اينكه به دنبال منافع لحظه‌اي و موقتي باشند.» ريابكوف
روز جمعه گفت كه پنج تا هفت موضوع اختلافي همچنان در مذاكرات ميان ايران و گروه
1+5 باقي مانده‌اند.
يك منبع در يكي از هيئت‌هاي
دخيل در مذاكرات به ايتارتاس گفته است كه اين اختلاف‌ها به دسترسي كارشناسان بين‌المللي به تأسيسات و
كارشناسان فعال در صنعت هسته‌اي ايران و همچنين بخش‌هايي از برنامه غني‌سازي اورانيوم اين
كشور و روند لغو تحريم‌ها
مربوط مي‌شود.
نيازي به تضمين ابعاد نظامي نيست
هرچند آژانس بين‌المللي انرژي اتمي تاچندي پيش ابعاد
نظامي برنامه هسته‌اي ايران را در چارچوب
مذاكرات گره زده بود اما در تازه‌ترين اظهارات مديركل آژانس
اعلام كرد كه نيازي نيست مسئله ابعاد نظامي احتمالي تا ضرب‌الاجل مذاكرات هسته‌اي حل شود. خبرگزاري اينترفكس روز پنج‌شنبه به نقل از يوكيا آمانو، مديركل
آژانس بين‌المللي انرژي اتمي گزارش
داد: «آمانو در حاشيه مجمع بين‌المللي اقتصاد سن پترزبورگ
گفت كه نيازي نيست تا پيش از 30 ژوئن تضمين داده شود كه در فعاليت‌هاي هسته‌اي گذشته ايران ابعاد نظامي وجود
نداشته است.» جان كري، وزير امور خارجه امريكا نيز اواخر هفته گذشته در يك كنفرانس
خبري گفت: «واشنگتن روي توضيحات ايران درباره آنچه در يك مقطع زماني يا هر زمان
ديگري انجام داده (موسوم به ابعاد نظامي احتمالي) متمركز نيست بلكه آينده براي ما
اهميت بيشتري دارد.» ابعاد احتمالي نظامي (PMD) موضوعي است كه
در چارچوب موضوع «مطالعات ادعايي»
بعد از 2006 درباره فعاليت‌هاي گذشته هسته‌اي ايران مطرح شده است. اين موضوع
مجموعه‌اي از اتهامات را عليه ايران مطرح مي‌كند و به وجوه تسليحاتي برنامه هسته‌اي ايران اشاره مي‌كند. هرچند در ماه‌هاي گذشته مقامات غربي روي ابعاد
نظامي برنامه هسته‌اي ايران پافشاري مي‌كردند اما اخيراً مقامات امريكايي و
آژانس سياست‌هاي خود در قبال ابعاد
نظامي ايران را تعديل كرده‌اند كه گامي به عقب براي
رسيدن به توافق نهايي به شمار مي‌رود.
