جوان‌آنلاين: گروه
بریکس از هنگام تشکیل تاکنون مراحل مختلفی را در مسیر توسعه و گسترش حوزه فعالیت و
اهداف گذرانده است. بررسی این تطور کارکردی حاکی از آن است که باید در آینده نه
چندان دور انتظار داشت که بریکس بمنزله یک نهاد بین المللی مهم درصحنه
معادلات جهانی نقش آفرینی نماید.
مجمع
پارلمانی
نخستین مجمع
پارلمانی گروه بریکس متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی روز دوشنبه
18 خرداد در مسکو گشایش یافت. در این نشست دو روزه بیش از صد تن از رؤسا و نمایندگان
پارلمان های کشورهای عضو گروه بریکس شرکت کردند. نشست مذکور به ابتکار برزیل برگزار شده و
از سوی پارلمان روسیه سازماندهی شد. نمایندگان پارلمانی کشورهای عضو این گروه در جریان
این نشست عمومی دو روزه مسائل مختلفی را در زمینه امنیت بین‌المللی، توسعه اقتصادی
و تدابیر ضد بحران مورد بحث قرار دادند.
روسیه در
چریان این نشست پیشنهاد تداوم برگزاری این مجمع به منزله سازوکاری دائمی برای همکاری
بین کشورهای بریکس را مطرح کرد. علاوه بر این قانونگذاران کشورهای عضو درباره آینده
بریکس به صورت کلی و با تاکید بر مجمع پارلمانی بحث و مذاکره کردند. نشست عمومی این
مجمع شامل دو نشست بود و رؤسای مجلس نمایندگان و سنای کشورهای عضو گروه بریکس ریاست
آن را بر عهده داشتند.
نشست
امنیتی
در
اوایل خرداد 1394 نیز نشست امنیتی کشورهای عضو بریکس با هدف تبیین سازوکارهای همکاری
های استراتژیک در زمینه مسائل جهانی روز سه شنبه در پایتخت روسیه برگزار شد. ولادیمیر
پوتین رئیس جمهور روسیه، میزبان نمایندگانی ازکشورهای موسوم به اقتصادهای نوظهور بود
که برای شرکت در پنجمین کنفرانس سالانه امنیتی اعضای "بریکس" به مسکو آمدند.
این کنفرانس که مسائل امنیتی منطقه و جهان
در آن مورد بحث و بررسی قرار می گیرد امسال با ریاست دوره ای روسیه اداره شد.
روسیه مصمم است تا موقعیت گروه بریکس را که در حال حاضر به عنوان یک نهاد گفتگو محور
بمنزله ابزاری برای هماهنگی مواضع درمسائل گزینشی و کوچک است تغییر داده و آن را به
سازو کار کاملی برای همکاری های استراتژیک درباره مسائل اساسی سیاسی و اقتصادی جهان
تبدیل کند. نمایندگی روسیه را در این نشست "نیکلای پاتروشف" دبیر شورای امنیت
روسیه، برعهده داشت.
ابعاد
بریکس
برزیل، روسیه،
هند و چین در سال 2009 ائتلافی را بنیان نهادند که بریک نام گرفت. در دسامبر سال
2012 وقتی آفریقای جنوبی هم به این ائتلاف پیوست، نام این سازمان به بریکس تغییر یافت. بدین ترتیب گروه بریکس یک گروه بین‌المللی
متشکل ازکشورهایی ازچند قاره است. کشورهای
بریکس درخصوص طیف گسترده‌ای از موضوعات از جمله مسائل انرژی و مالی و نیز مقابله با
تهدیدهای جهانی همانند تروریسم همکاری می‌کنند. روسیه هم‌اکنون ریاست گروه بریکس
را بر عهده دارد.کشورهای گروه بریکس 30 درصد مساحت جهان و 42 درصد از جمعیت جهان را
به خود اختصاص داده‌اند وحدود 30 درصد اقتصاد جهان را در اختیار دارند و اقتصاد آنها
در مجموع به 13 تریلیون و 600 میلیارد دلار می رسد. کشورهایی که بریکس را تشکیل داده‌اند
فقط کشورهای نوظهور اقتصادی محسوب نمی‌شوند بلکه قطب‌های اصلی ساختار چند قطبی جهان
هستند. بریکس قصد تغییر مناسبات مالی و اقتصادی و در نهایت سیاسی جهان را دارد. هرچند
اعضای گروه بریکس همگی به غیر از روسیه در رده کشورهای در حال توسعه یا اقتصادهای در
حال ظهور هستند اما عموماً به واسطه اقتصادهایی با رشد پرشتاب و فراگیر و نفوذ تأثیرگذار
بر امور جهانی و منطقه ای از دیگر کشورها متمایز می شوند.
خواسته
روسیه
با توجه
به اهمیت روزافزون بریکس، روسیه به عنوان یکی از اعضای اصلی آن، خواهان موضوع گیری صریحتر کشورهای بریکس در زمینه های
سیاسی و بین المللی است. در این راستا
اقدامات بریکس در زمینه ایجاد نهادهای مالی از اهمیت زیادی برخوردار است. از
جمله تاسیس صندوق پولی بریکس و بانک توسعه
بریکس نقش مهمی در استقلال مالی اعضای بریکس بویژه روسیه ایفا خواهند کرد. در واقع
اعضای بریکس با تصمیمات خود قصد دارند که بیش از پیش از نهادهای مالی غربی فاصله گرفته
و در عین حال به طورغیر مستقیم بر این نکته تاکید کنند که نظام اقتصادی غرب به سمت
زوال پیش می‌رود و غربی ها بویژه آمریکاییها نیز نمی توانند توسط نهادهایی همچون بانک
جهانی و صندوق بین‌المللی پول و نیز با سلطه دلار به عنوان ارز اصلی بین المللی، از
آنها به منزله اهرم فشاری در عرصه بین المللی استفاده نمایند. در عین حال روسیه بر
این گمان است که کشورهای عضو بریکس که اهمیت
اقتصادی و تجاری آنها در صحنه جهانی روز به روز افزایش می یابد، باید هماهنگی و اتحاد
سیاسی بیشتری از خود نشان داده و با سیاستهای سلطه جویانه غرب مقابله نمایند. از دیدگاه
روسیه این کار از طریق افزایش نقش واهمیت بریکس در صحنه اقتصاد و سیاست جهانی میسر
خواهد شد که مسلما یکی از آنها ایجاد صندوق پس انداز پولی بریکس است.
یکی
دیگر از مباحث مهم مطرح شده از سوی روسیه، در خواست پوتین برای مقابله کشورهای عضو
بریکس با سیاست های خصمانه آمریکا علیه کشورهای مخالف واشنگتن و متحدانش است. رییس
جمهوری روسیه با بیان این که کشورهای عضو بریکس قصد ایجاد ائتلاف نظامی- سیاسی ندارند،
بر گسترش رایزنی های سیاسی با کشورهای بریکس و تشریک مساعی در سازمان های بین المللی
و در وهله اول سازمان ملل تاکید کرد، مسکو بر این عقیده است که گروه بریکس باید به
اتحادیه ای بزرگ و بخش جدایی ناپذیر سیستم مدیریت جهانی به منظور توسعه پایدار کشورها
تبدیل شود.
جمع
بندی
انتظار می رود که در آینده نزدیک شاهد افزایش
نقش و اهمیت بریکس در صحنه بین المللی
باشیم. هر چند بریکس نقطه آغاز فعالیتهای خود را از همکاریهای اقتصادی و تجاری
آغاز کرد، اما در مرحله بعد شاهد ایجاد نهادهای مالی مشترک مانند بانک توسعه بریکس
وصندوق پولی بریکس بودیم. در عین حال تشکیل مجمع پارلمانی بریکس گام مهمی در مسیر
گسترش حوزه فعالیتهای این گروه و بویژه توجه بیشتر به مسائل سیاسی و امنیتی است. با
توجه به دستور کارهای مطروحه در اولین مجمع پارلمانی بریکس، یکی از مباحث مهم در این
نشست، چگونگی برخورد با بحران های امنیتی بود که به طور مشخص اشاره به تهدیدات
ناشی از گسترش روز افزون تهدیدات تروریستی است که برخی از کشورهای عضو مانند روسیه، چین و هند بیش از دیگر اعضا با آن درگیر هستند.
