تقدیم دو دستی بازار کفش تبریز به ترکیه و
چین
کفش تبریز که همواره به‌عنوان برند در بازارهای
کشور و همچنین جهان مطرح بوده است این روزها به دلیل وضعیت نا به سامان بازار و واردات بی رویه رو به نابودی است. کمبود مواد
اولیه و مشکلات گمرکی و امور مالیاتی مواردی است که تولیدکنندگان از آن ناراضی بوده
و از سوی دیگر نیز ورود کفشهای چینی و ترکیه‌ای وضعیت این بازار را با آشفتگی‌هایی
مواجه کرده است. در گذشته نه چندان دور حدود 60000 نفر در آذربایجان به تولید کفش مشغول
بوده‌اند و 60 درصد کفش ایران در تبریز و استان آذربایجان شرقی تولید می شد، اما این
صنعت در سایه بی توجهی مسئولان رو به نابودی گذاشته است.
جواد حسین نژاد ،رئیس اتحادیه کفاشان تبریز در خصوص تعداد و وضعیت تولید کنندگان کفشِ
استان گفت: در این اتحادیه 2800 واحد صنفی دارای
پروانه کسب و حدود 1500 واحد صنفی با
پروانه دردست اقدام و 1000واحد تولیدی خانگی
مشغول فعالیت هستند.
کفش دستی تبریز در دهه 40، 50 و60 به دلیل
استفاده از مواد اولیه مرغوب که از بازارهای داخلی و خارجی به خصوص از کشور های اروپایی
تامین می‌شد از رونق خیلی خوبی برخوردار بود،
اما با شروع دهه 70 و با وارد شدن ماشینهای تزریق به صنعت کفش تبریز و استفاده از مواد
اولیه ارزان قیمت به جهت پایین آوردن هزینه ها، کفش دستی تبریز به این حال و روز افتاد.
به دلیل کیفیت نامناسب کفش صنعتی، این محصول نه تنها جایگزین مناسبی برای کفش دستی نشد بلکه بازار رقابتی را نیز به کفشهای ترکیه ای
و چینی واگذار کرد. البته بیشتر مشکلات از بی‌توجهی و عدم نظارت بر واردات بی‌رویه‌ملزومات
بی کیفیت و کفش های ترکی و چینی به وجود آمد و در نهایت بازار کفش تبریز دو دستی تقدیم
بیگانگان شد.
کفش های چینی فقط ظاهری خوب، جوان‌پسند، تنوع
و قیمت پایین دارند ولی از لحاظ پزشکی کاملا برای پا مضرند. کفش تبریز هم به لحاظ نداشتن
مواد اولیه متنوع و با کیفیت در مقابل پیشرفت روزافزون کشورهای هم‌تراز همچون ترکیه،
عملا توان رقابت را از دست داده است و همچنین سودجویی برخی تجار ایرانی در وارد کردن
مواد و دستگاه‌هایی نامرغوب و دست چندم خارجی برای منفعت زودگذر خود، رکود کفش تبریز
را موجب شده است.
منبع اصلی تامین مواد اولیه کفش، از شهر چرم
ِتبریزاست. این مجموعه بدلیل رکود بازار و مشکلات عدیده، بیشتر به شکل تعطیل یا نیمه
تعطیل در آمده است که این مهم باعث کمبود ویا افزایش قیمت مواد، بخصوص زیره کفش و در
نهایت باعث افزایش قیمت تمام شده کفش دستی گردیده است. به دلیل پایین بودن قدرت خرید
مردم، بازار کفش صنعتی رونق گرفته است و بازار کفش دستی سست شده‌است.
رئیس اتحادیه کفاشان تبریز با بیان اینکه در سال 1308 نخستین واحد تولیدی
چرم ایران در شهر تبریز راه‌اندازی شد و توانست در کیفیت بخشی کفش دستدوز تبریز نقش
بسیار مهمی داشته باشد گفت: در آن زمان در
کشور ترکیه خبری از چرم‌سازی و تولید کفش نبود و اکثرا از تبریز کفش به کشورشان وارد
می‌کردند، ولی متاسفانه در اوایل جنگ این مجموعه تعطیل شد.نکته مهم این است که دیگر زمان آن گذشته که ما فقط چرم رویه مشکی و قهوه‌ای
تولید کنیم و تنوعی در رنگ‌های مختلف نداشته باشیم، جوانان کشورمان دنبال رنگ‌های خوش
و عامه‌پسند هستند و چرم سازان باید به این نکات توجه کنند.
این استاد کهنه‌کار کفش‌دوزی در خصوص تبلیغ
این هنر افزود: ایجاد امکانات مناسب و حما یت‌های مالی در راستای شرکت تولیدکنندگان کفش دستی در نمایشگاهای
داخلی و بین المللی جهت نشان دادن این صنعت
زیبا و قدیمی که خیلی حرفها برای گفتن دارد بسیار مهم است. میراث فرهنگی نیز می‌تواند
با در اختیار گذاشتن بخش مناسبی از بازار تبریز به تولید کنندگان قدیمی و استادان این
هنر، جهت به نمایش گذاشتن روش تولید بصورت عملی باعث ترغیب جوانان برای یادگیری این
هنر شود و یا از طریق ایجاد غرفه های فروش در فرودگاهها و ترمینال های مسافرتی برای
عرضه و به نمایش گذاشتن کفش های تولیدی دستی
برای مسافران داخلی وگردشگران خارجی می‌تواند در زنده نگه داشتن این صنعت به ما کمک
کند..
وی با تاکید بر فرمایشات مقام معظم رهبری در
مبنی بر حمایت از تولید ملی و تکیه بر اقتصاد مقاومتی؛ ادامه داد: به نظرم بهتر است
در همایش‌ها و نشست‌هایی که در کشور برای صنعت کفش برگزار می‌شود، در خصوص مشکلات مواد
اولیه و نبود لوازم جانبی کفش که متاسفانه در تمام فروشگاه‌های عرضه‌کننده مواد اولیه
و لوازم جانبی کفش همگی خارجی هستند، بیشتر بحث و گفت‌وگو شود. بهتر است مسئولان جلوی
سواستفاده برخی آقایان را بگیرند و سدی باشند مقابل این همه قاچاق و واردات بی‌رویه.
رئیس اتحادیه کفاشان تبریز با اعلام اینکه
اکثر مواد اولیه و لوازم جانبی که در صنعت کفش استفاده می‌شود وارداتی بوده و درصدی
هم که در داخل تولید می‌شود از کیفیت لازم برخوردار نبوده و بی‌کیفیت هستند، گفت: به
راستی چرا ما در ساخت و تولید ماشین‌آلات و مواد اولیه و لوازم جانبی در دهه‌های اخیر
توسعه کمتری کرده‌ایم.
قیمت تمام شده ، مصرف کننده را فراری می‌دهد
بنا به گفته صمد کریمی از کارشناسان و هنرمندان
هنرکفش دستدوز، بازار امروز تحت تاثیر قیمت
ها است، چرم گران قیمت، باعث شده قیمت تمام شده بالا رود، کفش دستدوز مشتری خاص خود
را دارد و امروز مانند گذشته دیگر مشتری عموم برای این کفش ها وجود ندارد و در کنار
این، مشکل صادرات نیز مزید بر علت شده تا بازار ما راکد شود.
وی افزود:این روزها قسمت های فارس نشین نیز دیگر تمایلی به مدل های
خاصِ دست دوز تبریز ندارد و همه این مشکلات دست‌به‌دست هم داده تا وضعیت تولید کنندگان روز به روز خراب شود. ما هر روز 1
جفت کفش می‌توانیم بدوزیم و بعد از خرید چرم همه‌ی کارهای تولید کفش را خودمان دستی
انجام می‌دهیم و دست‌مزد صفرتاصد تولید یه کفش برای ما 50 هزارتومان است.
غفاری صاحب برند معروف غفاری نیز در خصوص مشکلات
هنر کفش‌دستدوزگفت: 56 سال است که مشغول این کار هستم و سرد وگرم این بازار را چشیده‌ام.
مشکل اصلیِ صنعت کفش امروز نبود کارگر و بی‌کیفیتی چرم است، ، کفش زود خراب می‌شود،
امروز اگر چرم پاکستان دوباره وارد شود یک مثقال چرم تبریز به فروش نمی‌رسد چون در
تبریز برای منفعت‌طلبی چرم بی‌کیفیت تولید می‌کنند و با ضخیم شدن چرم، کفش هم سنگین می‌شود و هم بی‌کیفیت.
وی افزود:روزگاری 30 کارگر داشتم اما امروز
چون کفش گران شده خریدار وجود ندارد و هیچ‌کارگری با این وضع بازار حاظر به کارکردن
نیست و همین باعث شده این هنر از بین رود.
