در حالي كمتر از دو هفته به پايان ضرب‌الاجل تعيين‌شده براي حصول توافق سياسي ميان ايران و 1+5 باقي مانده و مذاكرات همچنان در لوزان سوئيس ادامه دارد كه طرف غربي حاضر نيست به زعم خود ابزار اثرگذار بر جمهوري اسلامي ايران را از بازي خارج كند.
به باور مقامات غربي «تحريم» قدرتمند‌ترين و اثرگذارترين وسيله‌اي است كه مي‌تواند ايران را همچنان پاي ميز مذاكره نشانده و وادار به امتيازدهي به غرب نموده و در مرتبه‌اي بالاتر از قدرت روزافزون جمهوري اسلامي ايران جلوگيري كند. بنابراين به فرض رسيدن دو طرف به توافق نهايي - بر اساس گفته‌هاي دولتمردان غربي - تحريم‌ها عليه ايران همچنان بايد حفظ شده و نقش چماق را براي امتياز‌گيري بيشتر بازي كند.
به بيان ديگر طي ماه‌هاي گذشته افكار عمومي بارها شبيه اين سخنان را از دولتمردان يازدهم شنيده‌اند كه غربي‌ها در مقابل مذاكره‌كنندگان كشورمان از موضع بالاتر سخن نگفته و عزم جدي دارند در صورت توافق، تحريم‌ها عليه ايران را به صورت كامل بردارند و چنين موضوعي را به عنوان يكي از دستاوردهاي بزرگ ديپلماسي دولت قلمداد مي‌كردند.
اما - همانطور كه در ادامه خواهد آمد - موضع‌گيري برخي از مقامات بلندپايه غربي خلاف اين ادعاست و نشان مي‌دهد نه تنها مذاكره‌كنندگان غربي اراده‌اي براي رفع تحريم‌ها عليه جمهوري اسلامي ايران ندارند، بلكه تصميم دارند تا با تطويل موضوع پرونده هسته‌اي كشورمان در فضاي بين‌المللي، اهدافي نظير «ادامه روند متوقف‌سازي پيشرفت هسته‌اي» را استمرار ببخشند.
بايد فشارها بر تهران حفظ شودسخنگوي كاخ سفيد در نشست خبري روز گذشته تأكيد مي‌كند: در صورتي كه با ايران به توافق برسيم، قرار نيست يكي از سلاح‌هاي قوي ما در اين خصوص (تحريم‌ها) بلافاصله كنار گذاشته شود. وي ادامه مي‌دهد: چيزي كه ما در نظر داريم اين است كه اين تحريم‌ها به آرامي و در ازاي پايبندي ايران برچيده شود.
جاش ارنست تصريح مي‌كند: مزيت اين مسئله نيز در اين است كه اگر ايرانيان به توافق پايبند نباشند، خيلي زود مي‌توانيم اين تحريم‌ها را به فاصله يك امضا، به جاي اول خود بازگردانيم و اين تحريم‌ها، يك روزه به حال اجرايي درآيد.
سخنگوي كاخ سفيد با بيان اينكه از ديدگاه دولت، براي حفظ فشار بر ايران در مذاكرات بايد براي مدتي اين تحريم‌ها به جاي خود باشند، گفت: بعد از اينكه ايران تعهداتي از خود براي پايبندي به توافق نشان داد كه البته صحبت از چند روز، چند هفته يا چند ماه نيست بلكه موضوع مدت زماني طولاني است، در اين صورت كنگره مي‌تواند گام‌هايي براي برچيدن اين تحريم‌ها بردارد.
غرب نمي‌خواهد چماق تحريم را كنار بگذاردپايگاه تحليلي فارين پاليسي هم روز گذشته موضوعات مشابهي را در گزارش ويژه خود مطرح مي‌كند.
نويسنده اين مطلب با اشاره به گستره تحريم‌هاي ضدايراني به نقل از «ديويد آلبرايت» فيزيكدان هسته‌اي و رئيس مؤسسه «علم و امنيت بين‌الملل» نوشته است: من خود را اسير اين ايده كه كار تقريباً تمام است نمي‌كنم. در مسئله تحريم‌ها، آنها تقريباً گير كرده‌اند. چنانچه اين توافق حاصل شود برچيدن محدوديت‌هاي امريكا عليه ايران كه در پي صدور چند حكم پي‌در‌پي رؤساي جمهوري امريكا و مصوبات كنگره اعمال شده است يك شبه اتفاق نخواهد افتاد.
دليل آساني براي ترديد درباره موفقيت مذاكرات وجود دارد؛ فهرستي طولاني از نهادها و آژانس‌هاي دولتي و بين‌المللي طي سال‌ها به اعمال اين تحريم‌ها كمك كرده‌اند و لغو تحريم‌ها مستلزم ايفاي نقش همه آنهاست. از سوي ديگر، بسياري از قانونگذاران هر دو حزب مطرح در امريكا تمايل چنداني به كاهش تحريم‌ها ندارند.
فارين پاليسي با بيان اينكه كشورهاي غربي نمي‌خواهند «چماقي» را كه مدعي هستند تاكنون بر اقتصاد ايران اثرگذار بوده از دست بدهند، نوشته است كه آنها در نهايت بخشي از تحريم‌ها را تعليق مي‌كنند. ضمناً ممكن است در توافق، برنامه‌اي براي لغو دائم تحريم‌ها طي دوره‌اي 10 تا 15 ساله تدوين شود.
كوهن: ساختار تحريم‌ها عليه ايران دستنخورده باقي مانده است!ديويد كوهن رئيس اداره كل اطلاعات مالي و تروريسم وزارت خزانه‌داري - فرمانده قرارگاه تحريم امريكا- كه به عنوان شخص اول طراحي و مديريت تحريم‌هاي ايران معروف است، سه هفته پيش بود كه در رابطه با پرونده هسته‌اي كشورمان سخنان قابل‌تأملي در جمع يك كنفرانس حقوقي اظهار مي‌كند.
وي در اين سخنراني با محوريت «حقوقي» اعلام كرده كه با وجود مذاكرات ژنو، ساختار و نظام تحريم‌ها عليه ايران هيچ‌گونه تغييري نكرده و اين ساختار به نحوي است كه بدون نياز به تصويب قانوني جديد، امكان افزايش فشار مالي به ايران وجود خواهد داشت. او در اين سخنراني دستاوردهاي امريكا را توقف برنامه هسته‌اي ايران، عقبگرد در بخشهايي از اين صنعت در ايران و همچنين به دست آمدن دسترسيهاي بي‌سابقه به صنعت هسته‌اي كشور عنوان كرده و البته در مقابل اعلام كرده است كه ايران مابه ازاي خاصي به دست نياورده است. مهم‌ترين بخش از سخنان ديويد كوهن را در ادامه مرور مي‌كنيم:
- ايران در توافق ژنو گشايش ناچيز، موقتي و پاره‌اي از تحريم‌هاي هسته‌اي به دست آورد. اما تمامي ساختار تحريم‌هاي مالي، بانكي، نفتي و تجاري ما همچنان در توافق ژنو بدون تغيير حفظ شده است و همچنين تحريم‌هاي ما در بخش حمايت ايران از تروريسم و نقض حقوق بشر نيز به طور مجزا ادامه دارد. همچنين تمامي تحريم‌هاي مربوط به روابط اقتصادي ايران و امريكا نيز سرجايش باقيست.
- تحريم‌هاي ما باعث شد تا ايرانيها به ميز مذاكره برگردند.
- نظام تحريم‌هاي امريكا متحول شده است. ما با همكاري شركايمان، پيچيده‌ترين و مؤثرترين تحريم‌هاي مالي و اقتصادي در تاريخ جهان را عليه ايران اعمال كرديم.
- توافق برنامه مشترك براي اقدام (JPOA) برنامه هسته‌اي ايران را متوقف كرد و در برخي بخشهاي مهم آن را به عقب برگرداند و دسترسي بيسابقهاي براي بازرسي تأسيسات غني‌سازي ايران ايجاد كرد.
- در طول مدت اجراي توافق ژنو ما بارها به همه كشورها تذكر داديم كه ايران همچنان تحريم است و كسي نبايد به سمت روابط اقتصادي با ايران حركت كند.
- در طول مدت مذاكرات هسته‌اي 90 شخص حقيقي و حقوقي را كه در دور زدن تحريم‌هاي ايران كمك كرده بودند، تحريم كرديم و بيش از 350 ميليون دلار جريمه براي ناقضان تحريم ايران بريديم.
- علت تمديد هفت ماهه مذاكرات اين بود كه تيم ديپلماسي ما پيشرفتهايي به دست آورد!
- ما اصراري براي رسيدن به توافق نداريم و هر توافقي را نمي‌پذيريم.
- ما ابزارهاي لازم براي افزايش فشار مالي به ايران را داريم و در اين زمينه نياز به وضع قانون جديد نيست. ما با همين قوانين تحريم مي‌توانيم فشارهاي مالي بر ايران را افزايش دهيم.
توافق نهايي زمينه تغيير رژيم را در ايران فراهم مي‌كند!
سخنان تاماس فريدمن نويسنده معروف روزنامه نيويورك تايمز هم در مطلبي تحليلي اخير هدف غرب از مذاكرات را اينگونه تشريح مي‌كند: «توافق نهايي زمينه تغيير رژيم را در ايران فراهم مي‌كند.»
فريدمن با اشاره به سخنان بنيامين نتانياهو نخست‌وزير رژيم صهيونيستي با تأكيد بر اينكه به نظر وي «تنها روش تأمين امنيت درازمدت براي اسرائيل و همسايگانش و حتي براي بسياري از مردم ايران تغيير رژيم ايران است كه بايد از داخل اتفاق بيفتد» ادامه مي‌دهد: «به نظر من با توافقي كه اوباما با ايران بر سر مسئله هسته‌اي انجام مي‌دهد، امكان اين تغيير در داخل ايران فراهم مي‌شود. البته من نمي‌خواهم در اين خصوص پيشگويي انجام دهم اما دست‌كم اين امكان وجود دارد كه با اين توافق مشاركت ايران در مسائل جهاني بيشتر شود و در نتيجه آن تغييراتي در داخل ايران رخ دهد.»
غرب اراده‌اي براي لغو تحريم نداردبا كنار هم قرار دادن اظهارات جاش ارنست، ديويد كوهن و باراك اوباما - در پنجمين نطق سالانه خود در كنگره امريكا- و همچنين رسانه‌هاي غربي مي‌توان اين نتيجه را به دست آورد كه مقامات غربي به سركردگي امريكا به هيچ عنوان قصد برداشتن تحريم‌هاي بين‌المللي عليه كشورمان را نداشته و بالعكس اين هدف را دنبال مي‌كنند تا با به درازا كشاندن بحث هسته‌اي كشورمان روند متوقف‌سازي پيشرفت كشورمان در صنعت هسته‌اي را به حداقل ممكن برسانند.
اساساً تقسيم نقش ميان كنگره و دولت باراك اوباما كه منجر به نامه‌پراكني 47سناتور و 260 تن از نمايندگان مجلس امريكا شد هم بر اساس چنين راهبردي تعريف شده است. اين را هم بايد اضافه كرد كه دولتمردان امريكا تصميم دارند به بهانه مسائل حقوق بشري، نه تنها تحريم‌هاي هسته‌اي را پابر‌جا نگهدارند بلكه دامنه گستردگي و وسعت آن را هم افزايش دهند.
به هر روي، بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه دولتمردان بهتر است كانون توجهات خود را از حوزه مذاكرات هسته‌اي به حوزه‌هايي مانند اقتصاد مقاومتي تغيير دهند تا كشور بيش از اين متحمل ضرر نشود و توان هسته‌اي ما بيش از اين تحليل نرود.
