از زمان مطرح شدن طرح جريمه و تعيين تكليف مشمولان غايب سربازي سؤالات زيادي در جامعه به وجود آمد كه مسئولان سازمان نظام وظيفه را بر آن داشت تا به پارهاي از آنها پاسخ دهند اما وقتي سازمان وظيفه عمومي ناجا همزمان با طي مراحل تصويب لايحه بودجه سال 94 در مجلس شوراي اسلامي تعيين كرد كه تا 15 اسفندماه 93 آماده است درخواستهاي مشمولان غايبي را كه بيش از هشت سال غيبت داشتهاند، ثبت كند و كميسيون تلفيق مجلس هم مبالغ جرائم را براي گروههاي مختلف اعلام كرد، تا حدود زيادي تكليف غايبان براي پا پيش گذاشتن مشخص شد. اما هنوز سؤالاتي باقي مانده از جمله اينكه اگر كسي ثبتنام كرد و نخواست خدمتش را بخرد چه بايد بكند و آيا اينكه ميگويند غايباني كه جريمه بپردازند، كارت معافيت قرمز ميگيرند، درست است و. . .
وقتي صحبت از احضار غايبان به ميان آمد، يك سؤال ذهن بسياري از جوانان و خانوادههاي آنها را مشغول كرد و آن هم اينكه «مشمولان غايب چه كساني هستند؟ و آيا آنها فراري حساب ميشوند؟» بر اساس توضيح سازمان وظيفه عمومي، مشمولان خدمت وظيفه عمومي چنانچه براي رسيدگي يا اعزام براي طي دوره ضرورت در مهلت يا موعد مقرر خود را معرفي نكنند، همچنين مشمولاني كه معافيت موقت دريافت كردهاند و پس از پايان مدت اعتبار، ظرف يك ماه براي تجديد رسيدگي خود را معرفي نكنند، غايب شناخته ميشوند.
بخشيدگي اضافهها فقط تا 22بهمن جانشين رئيس سازمان وظيفه عمومي ناجا در گفتوگو با «جوان» با اعلام اين خبر كه تا 22 بهمنماه اضافه خدمت تمامي مشمولان غايب بخشيده شده و ميتوانند به سربازي بروند، شرايط توجيه غيبت مشمولان غايب را تشريح كرد و گفت: «البته تبعات و مجازات ناشي از اين غيبت همچنان سر جايش هست، به عنوان مثال مشمول غايب نميتواند از يك سري مزايا و تسهيلات يا معافيتها استفاده كند.»
سردار ابراهيم كريمي افزود: «اما به طور كلي بعد از 22 بهمن اگر كسي بخواهد اضافه خدمتش بخشيده شود بايد براي اين موضوع در واحد خدمتي خودش اقدام كرده و برابر قانون و دستورالعملهاي ابلاغي به فرماندهان با جايگاههاي مختلف با آنان برخورد ميشود و اگر مثلاً فردي كار مناسبي انجام دهد يا موارد ديگر ممكن است بخشي يا تمام اضافه خدمتش بخشيده شود.»
هنوز جرائم قطعي نشدهدو روز پيش و در جلسه كميسيون تلفيق مجلس جرائم غيبت مشمولان خدمت سال ۹۴ تصويب شد كه به گفته ايرج نديمي يكي از اعضاي اين كميسيون، مقرر شد براي زير ديپلمهها 10 ميليون و ديپلم 15 ميليون و فوق ديپلمهها 20 ميليون در نظر گرفته شود. همچنين براي مشمولان ليسانس و فوقليسانس نيز جرائم 25 تا 30 ميليون توماني و براي مشمولان پزشكي و دكتراي تخصصي به ترتيب 40 و 45 ميليون جريمه در نظر گرفته شده است.
در همين رابطه جانشين اداره منابع انساني ستاد كل نيروهاي مسلح با اشاره به تصويب طرح جريمه ريالي مشمولان داراي بيش از هشت سال غيبت در كميسيون تلفيق مجلس شوراي اسلامي گفت: «اين موضوع اخيراً در كميسيون تلفيق مجلس به تصويب رسيده اما اين هنوز قطعي نيست و بايد به صحن علني مجلس رفته و پس از تصويب به تأييد شوراي نگهبان نيز برسد.»
سردار موسي كمالي با بيان اينكه براي جريمه اين دسته از مشمولان حداقلها و حداكثرهايي درنظرگرفته شده تصريح كرد: «آنچه كه طي دو روز گذشته در رسانهها تحت عنوان جريمه ريالي مشمولان داراي هشت سال غيبت يا بيشتر از آن اعلام شد حداقل رقم اين جريمه بود و براي آن حداكثرهايي نيز وجود دارد.»
وي با اشاره به حداقل مبلغ جريمهاي كه اين دسته از مشمولان غايب بايد پرداخت كنند، ادامه داد: «بر اين اساس مبناي جرائم براي مشمولان داراي مدرك زير ديپلم ۱۰ ميليون تومان، مشمولان داراي مدرك ديپلم ۱۵ ميليون تومان، مشمولان داراي مدرك فوق ديپلم ۲۰ ميليون تومان، مشمولان داراي مدرك ليسانس ۲۵ميليون تومان، مشمولان داراي مدرك فوق ليسانس ۳۰ميليون تومان، مشمولان داراي مدرك دكتراي غيرپزشكي ۳۵ ميليون تومان، مشمولان داراي مدرك دكتراي پزشكي ۴۰ ميليون تومان و براي مشمولان داراي مدرك دكتراي تخصصي ۵۰ ميليون تومان تعيين شده است.»
كمالي با بيان اينكه اين رقم مبنا و حداقل جرائم بوده و به ازاي هر سال غيبت ۱۰ درصد به اين مبلغ اضافه خواهد شد گفت: «در حال حاضر طبق برآوردهايي كه ما داشتهايم حداكثر زمان غيبت براي مشمولان زير ديپلم و ديپلم ۲۰ سال، مشمولان فوق ديپلم ۱۷ سال، مشمولان داراي مدرك ليسانس و فوق ليسانس ۱۵ سال، مشمولان داراي مدرك دكتراي پزشكي ۱۴ سال و… است كه اين حداكثر سنوات غيبت مشمولان است.» وي ادامه داد: «بنابراين با احتساب حداكثر مدت غيبت مشمولان، حداكثر رقم پرداختي از سوي مشمولان غايب براي مشمولان زير ديپلم ۲۲ ميليون، براي مشمولان داراي مدرك ديپلم ۳۳ ميليون، براي مشمولان داراي مدرك فوق ديپلم ۳۸ ميليون، براي مشمولان داراي مدرك ليسانس ۴۲ ميليون، براي مشمولان داراي مدرك ارشد ۵۱ ميليون، براي مشمولان داراي مدرك دكتراي غيرپزشكي ۵۶ ميليون و براي مشمولان داراي مدرك دكتراي پزشكي ۸۸ ميليون جريمه ريالي تعيين شده است.» جانشين اداره منابع انساني ستاد كل نيروهاي مسلح با بيان اينكه پس از احتساب اين موارد 5 درصد جريمه براي مشمولان متأهل كسر ميشود، گفت: «همچنين به ازاي هر فرزند نيز 5 درصد از مبلغ اين جريمه كسر خواهد شد.»
ثبتنام بدون نگراني از شناسايي شدن بعد از اعلام سازمان نظام وظيفه عمومي براي ثبتنام مشمولان غايب در سايت اين سازمان، گروهي از غايبان اين نگراني را داشتند كه شايد اين كار، راهي براي شناسايي آنها باشد. به همين دليل از ثبتنام و پر كردن فرمهاي مربوطه خودداري كردند. در همين رابطه جانشين سازمان وظيفه عمومي نيروي انتظامي با اعلام اينكه مشمولان غايب بدون نگراني ثبتنام كنند چراكه دريافت اطلاعات از اين افراد در راستاي تعيين مبلغ جريمه براساس تعداد متقاضيان و وضعيت تأهل آنان است، گفت: «اگر فرد غايب بعد از اعلام مبلغ جريمه، توانايي پرداخت، نداشته باشد، ميتواند پس از ثبتنام از پرداخت جريمه انصراف بدهد و به سربازي برود.»
سردار ابراهيم كريمي ادامه داد: «اين افراد ميتوانند تا بهمن ماه امسال خود را براي اعزام به خدمت، معرفي و از بخشش اضافه خدمت استفاده كنند. ضمن اينكه مدت سربازي اين افراد نيز ۲۱ يك ماه است. اما عدم ثبتنام براي پرداخت جريمه به معني درخواست اعزام به خدمت سربازي است و اگر افراد از اين فرصت براي تعيين تكليف استفاده نكنند، همچنان محدوديت و محروميت اجتماعي براي آنان وجود دارد و اين محدوديتها نيز از سال ۹۴ بيشتر خواهد شد.»
اين مقام انتظامي شمار مشمولان غايب كشور را حدود 5/1 ميليون نفر عنوان كرد و افزود: «مشمولان ياد شده كه با احتساب سال ۹۴، هشت سال يا بيشتر غيبت داشته باشند، شامل طرح پرداخت جريمه ميشوند. بنابراين مشمولان با هفت سال غيبت كه غيبت آنها تا پايان سال ۹۴ به هشت سال ميرسد، بايد تا 15 اسفند ماه سال جاري، به يكي از دفاتر خدمات الكترونيك انتظامي (پليس+ ۱۰) مراجعه و نسبت به ثبت درخواست خود اقدام كنند.»
وي در خصوص مشمولان غايبي كه در خارج از كشور بسر ميبرند نيز گفت: «اين افراد بايد مدارك خود را به كنسولگري يا سفارتخانه ايران در كشوري كه در آن زندگي ميكنند، ارائه دهند تا اطلاعات آنها براي ما ارسال شود يا اينكه از طريق بستگان درجه يك يا وكلاي خود اقدام كنند.»
برخورد با مراكز به كارگيري مشمولان غايبجانشين اداره منابع انساني ستاد كل نيروهاي مسلح با تأكيد بر اينكه در سال ۹۴ با برنامه ريزيهاي صورت گرفته با مشمولان غايب و مراكز به كارگيرنده آنها برخورد جدي صورت خواهد گرفت تأكيد كرد: «مراكزي كه اقدام به به كارگيري مشمولان غايب كرده باشند براي بار اول به ازاي هر سرباز غايب ملزم به پرداخت هزينه سالانه يك سرباز و براي بار دوم و بالاتر ملزم به پرداخت هزينه سالانه سه سرباز به ازاي هر سرباز غايبي كه به كار گرفتهاند، خواهند شد.»
سردار كمالي هزينه سالانه يك سرباز در سال جاري را معادل 5/3 ميليون تومان اعلام كرد و در مورد ميزان مبلغي كه از كل جريمهها براي بهبود وضعيت خود سربازان صرف خواهد شد، گفت: «در قانون پيشبيني شده كه ۳ هزار ميليارد از محل درآمدهاي اين طرح به منظور تقويت بنيه دفاعي كشور هزينه شود كه بهبود وضعيت سربازان و بهتر شدن شرايط آنان نيز در همين گروه جاي ميگيرد.» وي در مورد صدور كارت معافيت قرمز رنگ هم تأكيد كرد: «چنين چيزي درست نيست و اين طور نيست كه براي اين افراد كارت معافيت قرمز صادر شود. همين كارت معافيت هوشمندي كه براي ديگر افراد صادر شده برايشان صادر ميشود با اين تفاوت كه در آنجا ذكر ميشود كه معافيت با استناد بند ۴ ماده ۲۶ قانون بودجه سال ۹۴ صادر شده است.»