
آخرين دور مذاكرات هستهاي ايران با 1+5 طبق توافق ژنو امروز در وين پايتخت اتريش با شام كاري كاترين اشتون و ظريف شروع ميشود. هرچند ديروز اعلام شد كه وزراي خارجه 1+5 از جمله جان كري وزير خارجه امريكا نيز به مذاكرات وين ملحق خواهند شد، ولي پيشبينيها اين است كه طرفين احتمالاً به توافق جامع پيشبيني شده در توافق ژنو دست پيدا نميكنند ولي وين به صحنه اعلان شكست مذاكرات هستهاي نيز تبديل نخواهد شد. سناريوي احتمالي، يك راهكار بينابيني يا همان چيزي است كه عباس عراقچي چندي قبل از آن با عنوان «تفاهم كلي» ياد كرد.
به گزارش «جوان»، محمد جواد ظريف وزير امور خارجه در يك شام كاري با كاترين اشتون، نماينده اتحاديه اروپا، شمارش معكوس پايان مهلت توافق ژنو را كليد ميزند. عصر ديروز منابع غربي گزارش كردند كه وزراي خارجه 1+5 نيز به ظريف و اشتون خواهند پيوست، خبري كه ساعتي بعد با اعلام خبر سفر كري به وين از طرف وزارت خارجه امريكا تأييد شد. دور آخر مذاكرات ايران و 1+5 قبل از پايان مهلت ژنو (2 آذر 93- 24 نوامبر 2014) در حالي شروع ميشود كه چشمانداز دستيابي به «توافق جامع هستهاي» بين طرفين كاهش پيدا كرده است. مقامهاي ايراني و امريكا به طور غير رسمي اعلام ميكنند كه آخرين دور مذاكرات وزراي خارجه ايران و امريكا در مسقط پايتخت عمان، پيشرفتي نداشته است.
سايت المانيتور ديروز از قول يك مقام مسئول در مجلس شوراي اسلامي درتهران نقل كرد كه در مذاكرات عمان هيچ چيز به دست نياورديم؛ مسائل مورد بحث بسيار حساس بودند ولي كسي حاضر نبود (براي حل موضوع) اين قدر فداكاري كند. اين نماينده ايراني كه ال مانيتور نام او را فاش نكرده، گفته كه اميدوار است در وين نتيجهاي به دست بيايد ولي گفته كه احتمالاً مذاكرات باز هم تمديد خواهد شد. عباس عراقچي هم در پايان مذاكرات عمان گفته بود كه اين مذاكرات نه پيشرفت داشته نه پسرفت.
همين روايت از وضع حاكم بر مذاكرات را منابع امريكايي نيز تأييد ميكنند. واشنگتن پست نوشته در حالي كه فاصله زيادي تا پايان مهلت تعيين شده وجود ندارد، مذاكرات هفته گذشته در عمان نتيجهاي نداشت. نيويورك تايمز هم در گزارشي نوشته، مذاكرهكنندگان هستهاي دو طرف در حالي به وين، پايتخت اتريش برميگردند تا آخرين دور از مذاكرات هستهاي را برگزار كنند كه مشاوران امنيت ملي امريكا شانس توافق هستهاي در روزهاي پيش رو را بين 40 تا 50 درصد برآورد ميكنند. منابع ديپلماتيك ميگويند در حالي كه امريكا حاضر نيست تعهدي درباره لغو تحريمهاي ايران بدهد، زمانبندي لغو تحريمهاي ايران همچنان به عنوان كليديترين مسئله مورد اختلاف طرفين باقي مانده است. در مورد اختلافات بر سر ظرفيت غنيسازي ايران، روايتها مختلف است. برخي منابع پيشتر گفته بودند كه طرف امريكايي تا 8500 سانتريفيوژ فعال ايران را قبول كرده ولي منابع ديگر، اين را نيز قطعي نميدانند. آسوشيتدپرس گزارش كرده كه ايران خواستار حفظ حدود 10 هزار دستگاه سانتريفيوژ فعال فعلي است و ديپلماتها به آسوشيتدپرس گفتهاند ايران اكنون با 8 هزار سانتريفيوژ موافقت ميكند اما اين تعداد همچنان با عدد مورد نظر امريكا اختلاف زيادي دارد. يك منبع مطلع به «جوان» ميگويد: «تحريمها همچنان كليديترين مسئله مورد اختلاف طرفين است.»
فرار از شكستدر نبود توافق براي دستيابي به يك توافق جامع هستهاي، به نظر ميرسد طرف ايراني و غربي سنگيني مذاكرات در وين را روي دستيابي به نوعي تفاهم نسبي متمركز ميكنند. آسوشيتدپرس ديروز گزارش كرد كه توافق هستهاي بيش از هر زمان ديگري نزديك است ولي اختلافات مهمي همچنان باقي مانده است. به گفته ديپلماتها، احتمال دستيابي به توافق در تاريخ مشخص شده 24 نوامبر بعيد است و هر دو طرف احتمالاً خواستار تمديد زمان مذاكرات هستند. اما اين تصميم مخالفت كنگره امريكا را تشديد ميكند. اين سناريويي است كه بنا به گزارش ديروز آسوشيتدپرس باعث شد كه روند انتقادها در داخل امريكا تشديد شود. به نوشته آسوشيتدپرس، دولت امريكا ممكن است تلاش كند با در نظر گرفتن تحريمهاي جديدي كه در اثر پيشرفت نكردن مذاكرات جديد است، به دنبال آرام كردن كنگره باشد.
از طرف ديگر فرانس پرس ديروز نوشت: «اوباما در پي اين است كه ميراثي از خود در كاخ سفيد به جا بگذارد و دستيابي به چنين توافقي براي وي كه تحت فشار زياد به ستوه آمده است، به منزله يك پيروزي فوقالعاده خواهد بود.» تحت چنين شرايطي است كه برخي ناظران احتمال ميدهند كه طرفين مذاكرات هستهاي به جاي اعلام عدم پيشرفت در مذاكرات كه ممكن است گفت و گوها را تا سرحد شكست پيش ببرد، به سمت يك سناريوي «تفاهم نسبي» پيش بروند. در چنين سناريويي، دو طرف در پايان مذاكرات ويننهتنها اعلام شكست نخواهند كرد، بلكه اعلام ميكنند كه پيشرفتها به اندازهاي بوده كه تمديد مجدد توافق را گريز ناپذير ميكند. يك گام فراتر، وزراي خارجه ايران و 1+5 ممكن است دستيابي به يك توافق جامع را با نوعي «تفاهم كلي» جايگزين كنند.
روزنامه الحيات مينويسد: «به رغم اهميت ضرب الاجل 24 فوريه در مذاكرات هستهاي بين ايران و پنج كشور عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل به اضافه آلمان معروف به گروه 1+5، به احتمال زياد اين مذاكرات در تاريخ ياد شده نه با شكست مواجه خواهد شد و نه به توافقنامه مورد نظر خواهد انجاميد.
الحيات مينويسد: «كارشناسان مذاكرات هستهاي حساس و پيچيده احتمال ميدهند مذاكرهكنندگان نتوانند به توافقي دائم دست يابند كه از زمان توافقنامه ژنو در حدود يك سال پيش مذاكرات فشردهاي براي دستيابي به آن انجام دادهاند. آنها بر اين باورند كه به احتمال زياد مهلت مذاكرات به مدت چهار ماه ديگر يعني براي دومين بار تمديد خواهد شد. آنها پيشبيني ميكنند در تاريخ 24 نوامبر دستيابي به نوعي توافق كه در واقع چارچوب توافق خواهد بود نه اصل توافق اعلام شود.»