جراحي اقتصاد و بريدن پيوند صد ساله آن با نفت، آن هم همزمان با تحقق توسعه اقتصادي از طرفي و مقاومت در برابر نفوذ مباني سرمايه‌داري در اقتصاد از سوي ديگر، معادله‌اي است كه پاسخش در دست نخبگان كشور است؛ پاسخي كه مهم‌ترين متغير آن اتكا به دانش، فناوري و نوآوري است.
علاوه بر اين، نگاه باز به حوزه دانش و فناوري و زمينه‌سازي براي توسعه فناوري و حركت از وابستگي به منابع طبيعي به سمت صنعتي و دانش بنيان شدن و سهم‌خواهي از بازارهاي جهاني عرصه‌اي است كه بيش از پيش براي نخبگان كشور فراهم شده است. اين مسئله را مقايسه شرايط كنوني با دهه‌هاي 60 تا 80 به وضوح نشان مي‌دهد.
همچنين در نظر گرفتن ظرفيت‌هاي بالقوه‌اي كه با توجه به توانمندي‌ها و زمان موجود در رقابت جهاني امكان بالفعل‌كردن آنها بيشتر است و اتكا به رشد در حوزه‌هايي كه بيشترين توانايي وجود دارد نيز نگاه مباركي است كه در برنامه‌ها و اسناد كلان و راهبردي توسعه و پيشرفت كشور ديده مي‌شود. زيرا با توجه به ظرفيت‌هاي مادي و معنوي و زماني موجود ورود به تمام زمينه‌هاي فناوري و رشد متوازن آنها و ثروت‌زايي از طريق اين فناوري‌ها وجود ندارد.
با حاكميت اين نگاه در رأس مراكز علمي، دانشگاهي، فني، صنعتي و تصميم‌گير كشور ظرفيت‌هاي نخبگي در اين زمينه‌ها در حداكثر ممكن جذب و حفظ مي‌شوند و همين امر باعث رشد مضاعف و حتي به مرور بهره‌مندي از ظرفيت‌هاي بين‌المللي در اين عرصه‌ها در جهت منافع ملي و گسترش دانش جهاني مي‌شود. تأكيدات مقام معظم رهبري و رويكرد جديد بنياد ملي نخبگان و معاونت علمي و فناوري رئيس‌جمهور كه منطبق بر اين تأكيدات صورت گرفته و حذف بوروكراسي از مسير توليد و توسعه دانش و فناوري از سويي و تدوين قوانين حامي و پشتيبان و در عين حال قرار گرفتن يك عزم ملي پشت توسعه دانش و فناوري و پشتيباني شوراي عالي انقلاب فرهنگي و ستاد راهبري نقشه جامع علمي كشور و همزمان وضع قوانين صادراتي و مالياتي به نفع صادرات دانش بنيان يعني همه چيز براي فعاليت و جهش و همت مضاعف نخبگان در جهت رفع نيازهاي كشور و ورود به بازارهاي جهاني آماده است.
اما از همه ظرفيت‌هاي ياد شده حمايت همه‌جانبه مقام معظم رهبري از نخبگان و فعاليت‌هاي حوزه علم و فناوري و تصريح ايشان بر تحقق اقتصاد دانش بنيان و قطع وابستگي كامل اقتصاد از نفت و در عين حال پيشرفت و توسعه مبتني بر علم جامع‌تر و كامل‌تر است. مأموريت دادن ايشان به نهادهاي مرتبط و خواستن مطلوب‌ها از اين نهاد‌ها و حتي ديدار روز گذشته مقام معظم رهبري با نخبگان جوان و حضور رئيس‌جمهور در سه شنبه گذشته در همايش سالانه نخبگان جوان ظرفيت‌هايي هستند كه امروز مي‌توان از آنها استفاده كرد.
علاوه بر اين، چانه‌زني‌هاي ديپلماتيك كه يكي از محورهاي آن امكان دستيابي آزاد دانشگاه‌ها و مراكز علم و فناوري كشور به گردش آزاد اطلاعاتي جهان و تبادل آزاد دانش و فناوري است همه و همه فرصتي هستند كه نخبگان و جامعه دانشگاهي كشور بيش از هر كسي در چند سال گذشته از اين سمت و سوها احساس نياز مي‌كردند و اين فرصت‌ها را مي‌شناسند.
به عبارت ديگر هيچ كس به اندازه نخبگان قدر فرصت فراهم شده را نمي‌داند. اين در حالي است كه برخي از نخبگان هنوز شرايط فراهم شده را براي اوج گرفتن كافي نمي‌دانند و حمايت‌ها و برنامه‌هاي اعلام شده از سوي سازمان‌هاي مرتبط را در حد حرف مي‌دانند كه هيچ گاه عملي نمي‌شوند. اگرچه تغيير در ادبيات و تحركاتي كه از سوي اين مراكز صورت گرفته مطلق بودن اين نظر انتقادي را رد مي‌كند اما با فرض صحت آن نيز از اين به بعد انتظارات از نخبگان حتي در مطالبه امكانات و زمينه‌هاي پيشرفت و توسعه بالا مي‌رود. يعني جامعه از نخبگان خود مي‌خواهد در برابر هزينه‌اي كه از تمام ظرفيت‌ها و امكانات بيت‌المال براي آنها صرف مي‌كند نه‌تنها پيشرفت و توسعه كشور را بر مبناي اقتصاد دانش بنيان رقم بزنند حتي انحرافات از برنامه در تمام حوزه‌ها از جمله حوزه‌هاي مالي را گزارش و پيگيري كنند.
ديگر دوراني كه «دولت حمايت نمي‌كند»، «نمي توانيم»، «به اطلاعات جهاني دسترسي نداريم»، «تحريم‌ها نمي‌گذارند»، « دانشمندان ايراني مقيم خارج همكاري نمي‌كنند»، «دانشمندان خارجي تمايلي به حضور در ايران ندارند» و. . . تمام شده و بر اين اساس از اين به بعد انتظار جامعه از جامعه نخبگان دو چندان است. حالا اين گوي و اين ميدان.
