در آستانه دو ماهگي طرح تحول سلامت قرار داريم؛ طرحي كه اصلي‌ترين هدفش ارتقاي رضايتمندي در ميان مردم و بيماران بود و حالا با سپري شدن دو ماه از اجراي اين طرح مي‌توان تا حد زيادي كارنامه عملكردي آن را مورد بررسي قرار داد. اين بررسي نشانگر آن است كه طرح تحول سلامت در كاستن از اختلاف درآمد پزشكان و پرستاران، رعايت حق و حقوق ماما و در مواردي هم الزام سازمان‌هاي بيمه‌گر به حضور در كنار بيماران صعب‌العلاج، دچار چالش‌هاي جدي است.
نخستين نتيجه اجراي طرح تحول سلامت و پرداخت 10درصدي هزينه‌ها از سوي بيماران در مراجعه به بيمارستان‌هاي دولتي اين بود كه مراجعات به اين بيمارستانها به طرز فزاينده‌اي افزايش يافت تا بدانجا كه شخص وزير بهداشت از افزايش 12درصدي اين مراجعات خبر داد. افزايش مراجعات و در نتيجه افزايش ترافيك كاري بخش درمان دولتي در حالي است كه امكانات و نيروي انساني اين بخش ثابت باقي مانده و با يك دو دو تا چهار تا هم مي‌توان متوجه شد، كادر درمان و به خصوص پرستاران كه بيشترين بار اين بخش را بر دوش مي‌كشند با اجراي اين طرح فشار مضاعفي را بر شانه‌هاي خود احساس كنند.
در اين بين اما صداي ماماها هم درآمده؛ آنها معتقدند حقوق ماماها در اجراي طرح تحول نظام سلامت ناديده گرفته شده است. در كنار همه اينها به رغم آنكه انتظار مي‌رفت با اجراي طرح تحول سلامت هزينه‌هاي دارو و درمان كاهش يابد اما شاهد افزايش قيمت يا كمبود داروي بيماران صعب‌العلاجي همچون بيماران سرطاني، هموفيلي و تالاسمي بوده‌ايم. همه اينها بدين معني است كه طرح تحول سلامت بر مدار سلامت نمي‌چرخد.
افزايش تفاوت درآمد پزشكان و پرستاران با اجراي طرح تحول سلامت
تفاوت‌هاي غيرقابل تصور ميان حقوق و دستمزد پزشكان و پرستاران و اجرايي نشدن قانون تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري بعد از چندين سال زخم كهنه‌اي است كه حالا و با اجراي طرح تحول سلامت و افزايش مراجعات به بيمارستان‌هاي دولت دهان باز كرده است.
عضو شوراي عالي نظام پرستاري با انتقاد از تبعيض در پرداخت‌هاي نظام سلامت، مي‌گويد: تا قبل از اجراي طرح تحول نظام سلامت، شاهد اختلاف 300 برابري در پرداختي به كادر درماني بوديم كه در حال حاضر اين اختلاف افزايش يافته است.
به باور محمد شريفي‌مقدم براي اجراي سه بسته طرح تحول نظام سلامت كه شامل حضور پزشكان در مناطق محروم، پزشكان مقيم و كيفيت ويزيت است، بيش از هزارميليارد تومان اعتبار براي كمتر از 10هزار نفر پزشك در نظر گرفته شده است. در حالي كه اگر حداقل 10درصد از اين اعتبار به اجراي قانون تعرفه‌گذاري خدمات پرستاري كه حداقل 90هزار پرستار را شامل مي‌شود، اختصاص مي‌يافت، شاهد تحول عظيمي در حوزه سلامت بوديم.
دريافت 80 ميليوني برخي پزشكان در مقابل دريافت 100 هزار توماني برخي پرستاران
دبير كل خانه پرستار تبعيض در پرداخت‌ها را به عنوان مهم‌ترين چالش جامعه پرستاري كشور دانست آن هم در حالي كه بيشترين بار نظام سلامت بر دوش پرستاران است و جامعه پرستاري در صف اول پاسخگويي به بيماران قرار دارند.
بنا به تأكيد شريفي‌مقدم پرستاران هرچه بيشتر تلاش ميكنند، بيشتر تحت فشار قرار مي‌گيرند، در مقابل افرادي كه در نظام سلامت كار كمتري دارند بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرند و غالب منابع نظام سلامت به جيب گروهي خاص مي‌رود.
دبيركل خانه پرستار با انتقاد از تفكر پزشك‌سالارانه‌اي كه همواره بر وزارت بهداشت حاكم بوده است، به دريافتي 80ميليوني برخي پزشكان بيمارستان‌هاي دولتي اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: در هيچ كجاي دنيا نمي‌توان شاهد بود كه برخي پرسنل درماني نظام سلامت 80ميليون دريافتي داشته باشند و يك نفر ديگر 100هزار تومان بگيرد. چنين اختلاف پرداختي‌هايي با هيچ منطق و كار كارشناسي جور در نمي‌آيد.
اين در حالي است كه دكتر محمد ميرزابيگي معاون پرستاري وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي از بازنگري نظام پرداخت كاركنان حوزه سلامت به عنوان دغدغه اصلي پرستاران خبر داده بود. وزير بهداشت هم درباره جبران كمبود پرستار در مراكز درماني گفته بود: كمبودهاي بسياري در اين زمينه وجود دارد.
بر همين اساس مجوز استفاده از دانشجويان پرستاري ترم شش به بعد را داده‌ايم. دانشگاه‌ها و بيمارستانها مي‌توانند موارد كمبود را به صورت قراردادي يا استفاده ساعتي از پرستاران جبران كنند تا به اين ترتيب فشار كاري پرستاران كاهش يابد.
دست پزشكان متخصص در درآمد ماماها!
رايگان شدن زايمان طبيعي در طرح تحول سلامت به نظر مي‌رسيد جايگاه در معرض خطر گروه مامايي را تثبيت كرده و ارتقا دهد. با وجود اين رئيس انجمن مامايي كشور نيز به ميزان تعرفه‌هاي مامايي در كشور انتقاد دارد. بنا به تأكيد وي با توجه به اينكه تعرفه‌هاي گروه پزشكي هر ساله تعيين مي‌شود اما ميزان تعرفه‌هاي ماماها در كشور برخلاف استانداردهاي جهاني و متناسب با نوع خدمتي كه ارائه مي‌دهند نيست. به گفته ناهيد خداكرمي بازتوزيع تعرفه زايمان طبيعي در طرح تحول سلامت به گونه‌اي تعريف شده كه در بسياري از شهرستان‌ها و مراكز درماني به رغم اينكه ماماها زايمان طبيعي را انجام مي‌دهند، پزشك متخصص پرونده‌هاي پزشكي را مهر مي‌كند تا بتواند از تعرفه 70درصدي خود بهره‌مند شود كه اين اقدام كاملاً غيراخلاقي و غيرشرعي محسوب مي‌شود.
وي ميزان تعرفه‌هاي ماماها را يك‌سوم تعرفه‌هاي متخصصان زنان و زايمان مي‌داند و مي‌گويد: اين در حالي است كه ماماها مي‌توانند به طور مستقل به امر طبيعي زايمان طبيعي بپردازند و لازم است يك ماما همانند يك متخصص زنان و زايمان از تعرفه يكسان برخوردار باشد.
گراني دارو با وجود وعده ارزاني
يكي از مهم‌ترين چالش‌هايي كه چهره طرح تحول سلامت را مخدوش مي‌كند اما به مردم و بيماران صعب‌العلاج بازمي‌گردد، گراني و كميابي برخي داروهاست. در حالي كه در طول اين دو ماه چندين بار افزايش داروهاي تحت حمايت بيمه رسانه‌اي شده و قرار بر كاهش قيمت داروها بود اما ظاهراً سر باز‌زدن بيمه‌ها از اجراي تعهداتشان بيماران سرطاني، هموفيلي و تالاسمي را دچار چالش جدي كرده است. به گفته برخي از بيماران مبتلا به سرطان، در سال‌هاي اخير 50درصد هزينه اين داروها توسط بيمه پرداخت مي‌شد و 50درصد مابقي را بيماران مي‌دادند اما در روزهاي گذشته، زماني كه به داروخانه مراجعه كرده‌اند مجبور به پرداخت 100درصدي هزينه داروها شده‌اند. ظاهراً حتي نامه كتبي وزير بهداشت به رئيس سازمان غذا و دارو براي جلوگيري از افزايش هزينه دارويي بيماران خاص، نسبت به اصلاح و كاهش فرانشيز تعدادي از داروهاي بيماران خاص برند وارداتي نتوانسته جلوي افزايش قيمت دارو را بگيرد و انگار به رغم ادعاي رسول ديناروند درباره كاهش قيمت دارو، اين قصه سر دراز دارد.
علامت‌هاي سؤال در برابر سلامت طرح تحول
شايد از نگاه برخي افراد قضاوت درباره طرحي همچون طرح تحول سلامت آن هم به ازاي حدود دو ماه اجرا كمي زود باشد. ما هم در اين گزارش نه به قصد قضاوت كه در راستاي بررسي و اعلام نقاط ضعف اين طرح براي توجه دادن مسئولان و رفع نقايص، برخي چالش‌هاي جدي را مطرح كرديم. بديهي است با عزم جدي و مديريت جهادي دولتمردان اين نواقص علامت‌هاي سؤال را از برابر طرح تحول سلامت بر مي‌دارد.
نویسنده محترم"موضوع مهمی راعنوان و
