پارکها و تفرجگاه ها به عنوان مکانی برای تفریح و شادابی خانواده ها محسوب می شود، مکانی که از سالهای دورمدام با گذشت زمان وپیشرفت تکنولوژی و تغییر روش زندگی، چهره جدیدی یافته تا آنجا که از شکل کاملا سنتی به صنعتی تبدیل شد و انواع چرخ وفلكها وترنهاي هوايي جاي تاب وسرسره والاكلنگ را گرفت، بعد هم انواع پاركهاي آبي به اين مجموعه هاي بعضا مدرن اضافه شد. با پیشرفت روز به روز این مکان ها و مجموعه های تفریحی، استقبال خانواده ها نیز از شهربازی ها بیشتر شد و حالا در اکثر شهرهای کشور جایی برای استفاده از وسایل تفریحی برقی و مدرن وجود دارد . مکانی که گاهی در اثر بی توجهی به استانداردها، محل وقوع حوادث ناگواری می شود که تفريح وشادي خانواده ها را به غم واندوه تبديل كند.
***
نه استاندارد نه نظارت!
در حالي كه در كشور بيش از هزار شهربازي وجود دارد اما متاسفانه خيلي از اين وسايل وتجهیزات مورداستفاده در این پارکها از استانداردهاي لازم برخودار نيست. با وجود اینکه هرزچندگاهی اخباری از وقوع حادثه های ناگوار در این شهربازی ها منتشر می شود اما تاکنون اقدام موثری برای نظارت و رسیدگی به این اماکن انجام نشده، پس از هر اتفاق و حادثه ای ، این موضوع اهمیت می یابد اما وقتی دوباره آب از آسیاب افتاد، همه چیز به فراموشي سپرده مي شود.
آذرسال 91 بود كه سازمان استاندارد اعلام كرد:در دوسال گذشته از606 شهربازی در كشور با 6452 تجهیزات (وسایل بازی) كه از سوی شركت های بازرسی سازمان استاندارد ایران مورد بررسی قرار گرفتند، تنها تعداد 900 دستگاه موفق به دريافت گواهی یا مجوز معتبر و استاندارد شدند واين يعني تعداد5552دستگاه از لوازم بازي اين شهربازي ها غير استاندارد بوده وهر لحظه امكان وقوع يك حادثه وجود دارد.البته بعضي از صاحبان اين شهر بازي ها براي ظاهر هم كه شده فقط سالي يكبار اقدام به رنگ آميزي وسايل شهر بازي كرده وخيلي ها مدعي مي شوند كه لوازم جديد تهيه كرده ويا اقدام به سرويس مجدد دستگاهاي بازي كرده اند كه اگر دستگاههاي به ظاهر نو وبدون نقص مورد بررسي كارشناسان قرار بگيرند نتيجه وحشتناكي بدست خواهد آمد.
اما اين سوال پيش مي آيد که مسئولیت نظارت بر استاندارد سازي وسايل شهربازي ها بر عهده كدام سازمان است؟! از انجايي كه اكثر شهربازي هاي كشور زير نظر بخش خصوصي فعاليت مي كنند معلوم نيست اين بخش از كدام دستگاه اجرايي مجوز داير كردن شهربازي را دريافت مي‌كند، چرا كه بنا به گفته صاحبان اين شهربازي ها كافي است سرمايه‌گذار بخش خصوصي به اداره ثبت شركت‌ها مراجعه كند تا بتواند مجوز فعاليت را به طور رسمي دريافت كند بحث ايمني در شهربازي‌هاي نيز متولي مشخصي ندارد!
شهرداري ها نيز مي گويند تنها در خصوص وسايل بازي در پاركها مسئوليت دارند ومابقي وسايل چون مربوط به بخسش خصوصي بوده انها هيچ دخالتي در آن ندارند.همچنين از انجايي كه براي امنيت شهربازي ها بايد كارشناسان سازمان آتش نشاني وسایل بازي را تاييد كنند اما اين موضوع مغفول مانده وزماني كه حادثه اي پيش مي آيد آتشنشانان تنها وظيفه دارند در صحنه حاضر شده وامداد رساني كنند.
اين در حالي است كه سازمان آتش‌نشاني بارها آمادگي خود را براي همكاري با مسئولان شهربازي‌ها به منظور بررسي وضعيت ايمني تجهيزات و وسايل شهربازي‌ها و شناسايي نواقص فني به منظور اطلاع‌رساني به گردانندگان اين شهربازي‌ها اعلام كرده‌اند، اما متاسفانه صاحبان شهربازي ها هيچ استقبالي ازاين موضوع نكردند.
واين موضوع سبب شده تا هيچ يك از شهربازي‌هاي تهران از سازمان آتش‌نشاني تاييديه ايمني نگيرند و در واقع عدم كنترل كيفي دقيق اين دستگاه‌ها و وسايل شهربازي‌هاباعث شده تا مسوولان آتش‌نشاني از اين موضوع ابراز نگراني كنند.
چینی های قاتل!
با وجود رخ داد این حوادث، نمي توان از نقش وسايل بازي بي كيفيت به آساني چشم پوشيد درحالي كه اجناس بي كيفيت چيني ارزانقيمت در بازار كشورعرض اندام مي كنند وسايل شهربازي نيز ازاين قاعده مستثني نيست. متاسفانه در اکثر شهرهاي بازي كشور لوازم بي كيفيت چيني به وفور يافت مي شود واين در حالي است كه هيچ قاعده خاصي استانداردي براي واردات انها وجود ندارد ويا اگر هست، به اين موضوع توجه جدي نمي شود.
طبق نظر كارشناسان ،از انجايي كه اكثر اين وسايل حركات دوراني و يا زاويه‌اي با سرعت بالا دارند و بار سنگيني كه از سوي مراجعه‌كنندگان چند 10 هزار نفري در شبانه‌روز به آنها تحميل مي‌شود، ضرورت دارد هر چند وقت يكبار مورد بررسي قرار گرفته ودر صورت لزوم تعويض شود وجدا از اين مسائل بايد قطعات و تجهيزات و حتي موتورهاي آنها كاملا منطبق با استانداردها باشد.
با این حال ظاهره چارهای جز تعطیلی برای برخی از این امکان غیراستاندار باقی نمی ماند.
چندي پيش علي سعادتي مدیرکل استاندارد استان البرز از پلمپ هفت شهربازی غیر استاندارد در اين استان خبرداد وگفت : از آنجايي كه جان مردم ومراجعه كنندگان به پاركها براي ما اهميت دارد به شدت با مراكز غيراستاندارد برخورد خواهيم كرد تا حوادث به حداقل ممكن برسد.چرا كه مجموعه اي كه پول مي گيرد بايد خدمات مناسب بدهد .
خلاء قانون و آمار غم انگیز
سال 81 بود كه تدوين استانداردهاي ملي تجهيزات زمين بازي و تجهيزات شهربازي در دستور كار سازمان استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران قرار گرفت وگمان مي رفت با اجراي اين طرح بساط وسايل بازي غير استاندارد ونا ايمن موجود در پاركها براي هميشه بر چيده شود. اما اين موضوع نيز به بايگاني سپرده شد تا همچنان هر چند وقت يكبار شاهد وقوع حوادث تلخي در شهربازي هاي كشورباشيم.
اما چرا اين طرح اجرا نشد يكي از نكات جالب در خصوص بازرسي از اين شهربازي ها اين بود كه برای بازرسی از هر شهربازی لازم بود مالك شهربازی هزینه این بازرسی را بپردازد تا كار انجام شود و چون این مبلغ رانمي پرداخت درنتيجه بازرسي انجام نمي شد وكار به جايي كشيده شد كه به گفته رئیس كمیته استانداردسازی مراكز تفریحی سازمان ملی استاندارد ایران، قرار شد بودجه ای از سوی سازمان استاندارد برای بازرسی اولیه از شهربازی ها اختصاص داده شود تا بازرسي از شهر بازي ها آغاز شود . اما سرانجام اجراي آن در هاله اي از ابهام قرار گرفت وگواه درستي اين مدعا وقوع حوادث مختلف در شهر بازي بودكه به وقوع چندين مورد حوادث اخير روي داده در شهر بازي هاي كشور مي توان اشاره كرد.
پنجم فروردين 89 براثرقطع شيلنگ روغن هيدروليك دستگاه شهر بازي شاهين شهر اصفهان25نفر از جمله چند كودك زخمي شدند.
4مرداد ماه 91 نيزبر اثر شكستن محور دستگاه بازي رنجردر پارك شورابيل اردبيل 2نفركشته و12نفر زخمي شدند.
9شهريور سال گذشته نيز سقوط سفينه فضايي در اهواز 9نوجوان را مصدوم کرد. اول آبان 91 نيز سقوط خانواده اي از چرخ فلك شهربازي ايل گلي تبريزبه مرگ مادر وفرزند وزخمي شدن پدر خانواده منجرشد.
6ارديبهشت نيزبراثر تركيدن سرسره بادي شهربازي كاخك گناباد دوكودك جان سپردند.
وآخرين نوع از اين حوادث ساعت 11 شب جمعه19 ارديبهشت ما ه امسال در پارك ارم تهران روي داد، نقص فنی ترن هوایی سبب شد تا سه دختر 22 تا 25 ساله از ارتفاع 6 متری به زمین سقوط کرده و به شدت مصدوم شوند.
با وجودآمار بالاي حوادث شهر بازي ها كه تنها به چند نمونه آن اشاره شد متاسفانه براي ايجاد يك شهربازي صرفا داشتن سرمايه و اعلام به اداره ثبت شركت‌ها براي داير كردن يك شهربازي كافي است و بررسي يا تاييد صلاحيت و... موضوعي بي‌اهميت است!
در خاتمه اين گزارش بايد تاملي در سخنان مدیركل پیشین استاندارد و تحقیقات صنعتی استان اصفهان كرد كه در خصوص غیراستاندارد بودن شهربازی های استان اصفهان گفته بود وسايل اين شهربازي ها بايد جمع آوري شده وبه كوره های ذوب آهن ريخته شوند.
