اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، همانگونه که از نامش پیداست، حیات سیاسی زنده یاد آیت‌الله سیدمحمود طالقانی را بازخوانده است. این پژوهش توسط سلیمان حیدری انجام شده و مرکز اسناد انقلاب اسلامی، به انتشار آن همت گماشته است. تارنمای ناشر در تبیین موضوع این کتاب، به نکات پی‌آمده اشارت برده است:
«آیت‌الله سیدمحمود طالقانی از جمله مبارزانی است که چندین دهه با روش‌های سیاسی ـ فرهنگی، با حکومت پهلوی به مبارزه پرداخت. با طلوع نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی، ایشان نیز به عرصه مبارزه گام نهاد و در پایگاه مبارزاتی خویش (مسجد هدایت تهران)، با سخنرانی‌های افشاگرانه‌ای در مقابل سیاست‌های ضداسلامی و غیر قانونی رژیم ایستاد و ترفند‌های آن را بر ملا کرد. رژیم که تاب تحمل افشاگری‌ها را نداشت، بار‌ها ایشان را دستگیر و روانه زندان و حتی در مقطعی تبعید کرد، اما هر بار فشار افکار عمومی داخل و خارج کشور، موجب آزادی ایشان می‌شد. با اوج‌گیری مبارزات ملت ایران در سال ۱۳۵۷، آیت‌الله طالقانی پس از آزادی از آخرین زندان، در کنار بزرگانی، چون آیت‌الله مطهری و آیت‌الله دکتر بهشتی نقش مهمی در سازماندهی و هدایت تظاهرات مردم نقش بزرگی ایفا کردند که اوج این فعالیت‌ها راهپیمایی بزرگ تاسوعا و عاشورای سال ۱۳۵۷ است. ریاست شورای انقلاب، کمک به حل غائله کردستان و ترکمن‌صحرا، اقامه نماز جمعه، حضور در مجلس خبرگان قانون اساسی و پیشنهاد تشکیل شوراها، از مهم‌ترین فعالیت‌های ایشان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی می‌باشد. بدون شک طالقانی در جریان نهضت اسلامی و آزادی خواهانه مردم ایران، چراغ راه نسل کنونی و آینده است. شخصیت عرفانی و متعالی ایشان باعث گردید که پس از فراقش آثار متنوعی درباره حیات سیاسی و اجتماعی او به رشته تحریر درآید و نویسندگان و اندیشمندان سعی کرده‌اند با تکیه بر مدارک موجود، تصویر روشن از زندگی‌اش ارائه دهند. به طور کلی آثاری که درباره آیت‌الله طالقانی به رشته تحریر درآمده و چاپ و منتشر شده است، به چهار دسته تقسیم می‌شود: دسته اول شامل مجموعه مقالات و کتبی است، که صرفاً به زندگی سیاسی و اجتماعی آیت‌الله طالقانی، بدون ابتناء بر اسناد موجود پرداخته‌اند. این دسته از آثار، اغلب در سال‌های پس از ۱۳۵۸ ش. به رشته تحریر درآمده‌اند. دسته دومِ آثار موجود درباره طالقانی، مقالات و کتبی است که بیشتر به اندیشه‌های او اشاره کرده‌اند. این دسته از آثار، از سال ۱۳۷۶ به این سوی تعداد بیشتری را در بر‌می‌گیرد و به لحاظ محتوایی نیز، مفید و قابل توجه است. دسته سومِ آثار منتشره درباره طالقانی، مجموعه سخنرانی‌های ایشان است. این دسته از آثار اگرچه توضیحات کمتری درباره حیات سیاسی و اجتماعی طالقانی ارائه کرده‌اند، ولی از آنجا که مجموعه‌ای از سخنرانی‌هایش ایشان را در یک جا گرد آورده‌اند، مفید و سودبخش هستند. دسته چهارمِ آثار مربوط به زندگی و فعالیت سیاسی و مبارزات طالقانی، اسناد منتشره سازمان‌ها یا نهاد‌های مختلف است که آخرین نمونه آن مجموعه اسناد سه جلدی مرکز بررسی اسناد تاریخی است. اثر حاضر در واقع تلفیقی از آثار چهارگانه مذکور است و مؤلف در تدوین آن، دستیابی به اهداف زیر را دنبال کرده است: شخصیت‌شناسی سیاسی آیت‌الله طالقانی و جایگاه وی در متن رویداد‌های انقلابی، بازیابی کلی اندیشه‌های سیاسی و اقتصادی طالقانی بر بنیان آثار موجود، معرفی و تدوین اسناد منتشر نشده درباره طالقانی و جایگاه طالقانی در نهضت امام خمینی. بخش اول کتاب حاضر که با عنوان مدخل پژوهشی بر مجموعه اسناد آیت‌الله طالقانی نگارش یافته، شیوه توصیف و تحلیل رویداد‌ها با رعایت سیر تاریخی در محدوده زمانی سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۸۶ تولد تا وفات را در بر دارد و پایه اطلاعات گرد‌آوری شده از منابع و مآخذ شامل کتاب‌ها مجموعه سخنرانی‌ها و اسناد است....»
