جوان آنلاین: مرکز ملی فضای مجازی به تازگی با تنظیم سند «سیاست‌ها و الزامات تعرفه‌گذاری ترافیک شبکه و تسهیم درآمد محتوا» به دنبال اختصاص سهم و ایجاد درآمد از تولید محتواست تا مردم بتوانند با بارگذاری محتوای خود در میزان درآمد حاصل از ترافیک مصرفی که سایر کاربران با بازدید از آن محتوا صرف می‌کنند، شریک شوند. این اقدام به دنبال زمینه‌سازی و بستر‌سازی برای اقتصاد محتواست، چراکه درآمدزایی از طریق تولید محتوا در کشور‌ها جایگزین دیگر راه‌های درآمدزایی شده است و اگر در کشور به دنبال درآمدزایی از تولید محتوا هستیم، این سیاست‌ها و الزامات مانند تعرفه‌گذاری و تسهیم درآمد باید به درستی صورت گیرد.
آخرین گزارشی که ابتدای سال ۲۰۲۴ منتشر شد، نشان می‌دهد ۲۰۷میلیون تولیدکننده محتوا در جهان وجود دارد. در حال حاضر صنعت تولید محتوا در جهان ۴۴میلیارد دلار ارزش دارد و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۷ این صنعت به ۵۱میلیارد دلار برسد و سالانه رشد ۱۷درصدی را برای این بازار پیش‌بینی کرده‌اند، البته برخی هم پیش‌بینی می‌کنند این میزان دوبرابر خواهد بود و درآمد به ۲/۱۰۴ میلیارد دلار برسد، چراکه اگر روزی تولید محتوا سرگرمی بود، اکنون به شغل تبدیل شده و درآمد از تولید محتوا در برخی تولیدکنندگان به بیش از یک میلیون دلار در سال می‌رسد. طبق گزارش‌های جهانی، نیمی از تولیدکنندگان محتوا تمام‌وقت، ۷/۴۲ درصد پاره‌وقت و ۶/۱۰ درصد تفریحی محتوا تولید می‌کنند. تولیدکنندگان محتوا شش ماه زمان نیاز دارند تا اولین دلار خود را از این کار به دست آورند. تولیدکنندگان محتوا در جهان ۲۶درصد هزاردلار یا کمتر، ۲۶درصد بین هزار تا ۱۰هزار دلار، ۲۷درصد بین ۱۰ تا ۵۰هزار دلار، ۱۱درصد بین ۵۰ تا ۱۰۰هزار دلار، ۷درصد بین ۱۰۰ تا ۵۰۰هزار دلار و ۳درصد ۵۰۰هزار دلار یا بیشتر درآمد دارند. ۱۰درصد از افراد مشهور ۱۰۰هزار دلار یا بیشتر درآمد در سال دارند. از سال ۲۰۲۳ ارزش بازار جهانی افراد مشهور ۱/۲۱ میلیارد دلار ارزیابی شده است، البته اکنون بارگذاری محتوا فقط به یوتیوب منتهی نمی‌شود و تولیدکنندگان محتوا بلاگر، پادکست‌ها، یوتیوبرها، اینفلوئنسر‌ها و استریمر‌ها به صنعت تولید محتوا در جهان کمک می‌کنند. به گفته سایت بیزنس بیشتر تولیدکننده محتوا، محتوای خود روی اینستاگرام سپس نیمی دیگر در twitch و یوتیوب و دیگر رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند. به گزارش این سایت در ۹ بازار دنیا از هر چهار نفر یک نفر در فضای آنلاین محتوا تولید می‌کند. کشور‌ها همه به دنبال کسب سهم بیشتر از اقتصاد جهانی تولید محتوا هستند. طبق گزارش سایت بیزنس اسپانیا با ۴۷میلیون جمعیت، ۳۶درصد یعنی ۱۷میلیون نفر از جمعیتش تولید محتوا می‌کند. کره‌جنوبی با ۵۲میلیون نفر ۳۴درصد از جمعیتش تولید محتوا را انجام می‌دهد. برزیل با ۲۱۳میلیون جمعیت نیمی از آن‌ها یعنی ۱۰۶میلیون نفر بر تولید محتوا متمرکز هستند. ۱۵درصد از جمعیت ۱۲۶میلیونی ژاپن، یعنی ۵/۱۸ میلیون نفر آن‌ها در تولید محتوا نقش دارند.
ایجاد سازوکار برای درآمدزایی.
اما سهم ما از این میزان اقتصاد دنیا چقدر است؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت، با وجود کنکاش در این زمینه به هیچ آماری دست نیافته‌ایم. در کشور ما هم تولیدکنندگان محتوا کم نیستند و با وجود نبود آمار دقیق و رسمی، آن‌ها روی پلتفرم‌های داخلی و خارجی محتوا تولید می‌کنند.
اما چرا برخلاف دیگر کشور‌ها هنوز اقتصاد محتوا و درآمدزایی از این تولید محتوا در تمام زمینه‌ها در کشور ما به درستی شکل نگرفته است؟ به باور کارشناسان یکی از دلایل نداشتن اقتصاد محتوا درست در کشورمان همان نبود سازوکار برای درآمدزایی از تولید محتوا در کشور است که به درستی هم مرکز ملی فضای مجازی روی آن دست گذاشته است. همانطور که این مرکز هم اعلام کرده، یکی از راه‌های درآمد از تولید محتوا داشتن سهم ترافیک مصرفی است، چون اپراتور تولیدکننده را در سهم ترافیک مصرفی سهیم نمی‌کند یا شرایط سختی را پیش روی تولیدکنندگان محتوا قرار می‌دهد و این شرایط باید با قوانین دارای ضمانت اجرایی در عمل حل شود. انتفاع از مصرف محتوا در کشور ما به دلیل نبود قانون به بلوغ نرسیده است و اپراتور‌ها هم با رویکرد شفافی برای پرداخت سهم محتوا از ترافیک اقدام نمی‌کنند.
فراهم‌کردن بستر تولید محتوای غنی.
اما برای رونق تولید محتوا در کشور به خصوص روی پلتفرم‌های داخلی چه اقدام‌هایی باید صورت گیرد. کارشناسان اعتقاد دارند باید زمینه تولید محتوای غنی و فاخر در کشور هم فراهم شود. اقتصاد محتوا هم به دو شکل کمی و کیفی رخ می‌دهد و در هر دو صورت می‌توان از تولید محتوا درآمدزایی کرد. برخلاف گذشته که تولید محتوا مبتنی بر حوزه وب ۲ بود، اکنون حجم زیادی از محتوا‌های تولیدشده مانند فیلم و متن را شرکت‌های اینترنتی و دیتاسنتر‌ها میزبانی می‌کنند، بنابراین دیتایی که کاربران مصرف می‌کنند، از نظر کمیت به پول تبدیل می‌شود، اما وقتی محتوا‌ها تک‌تک دارای کیفیت بالایی باشند و صدها‌میلیون بار دیده شوند، دارای ارزش بالاتری می‌شوند، از این رو هر چه محتوا‌ها باکیفیت‌تر، تخصصی‌تر و فنی‌تر باشد و بیشتر دیده شود، بیشتر به کار می‌آید و به راحتی به پول تبدیل می‌شود.
تقویت پلتفرم‌ها در دستور کار باشد
در کشور ما پلتفرم‌هایی مانند آپارات برای بازگذاری محتوا‌ها وجود دارد ولی درآمدزایی از بارگذاری محتوا‌های تولیدشده یا اندک است یا در کل وجود ندارد، این در حالی است که تولیدکننده محتوای ایرانی باید از مصرف محتوا از سوی کاربران انتفاع مالی داشته باشد. کارشناسان اعتقاد دارند در این میان ضمن معرفی پلتفرم‌های داخلی به کاربران برای استفاده از محتوا‌های غنی داخلی، باید این پلتفرم‌ها هم حمایت و تقویت شوند. پلتفرم‌های داخلی محتوا باید توسعه یابند و به گونه‌ای شود که کاربران روی این سکو‌ها بمانند و تجربه کاربری خوبی داشته باشند تا پلتفرم به درآمدزایی برسد و کاربران را تشویق به تولید محتوا و بارگذاری روی آن کند.
ایجاد بیش از ۴میلیون شغل
چرا تولید محتوا برای تولیدکنندگان روی سکو‌های داخلی صرفه اقتصادی نداشته است؟ به باور کارشناسان تولید محتوای دیجیتال در مسیر تولید محتوا دارای نواقص زیادی است. باید برای محتوا‌های تولیدشده بازار تقاضا هم ایجاد کرد تا با انتشار آن درآمد کسب کند. کشور دارای افراد توانمند زیادی در حوزه تولید محتوا در ۴۴ بخش مختلف از فیلم، متن و انیمیشن است، اما برای آن‌ها سودآور نبوده است، از این رو باید دیگر نهاد‌ها مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم از تولیدکنندگان محتوا در کشور حمایت کنند، چون اگر به دنبال اقدام‌های قانونی مرکز ملی فضای مجازی، از تولیدکنندگان محتوا هم حمایت شود، می‌توان شاهد ایجاد بیش از ۴میلیون شغل بود که می‌توانند تولید ناخالص ملی کشور را ارتقا دهند.
اکوسیستم تولید و نشر محتوا در فضای مجازی شامل تولیدکننده محتوا، ناشران دارای پلتفرم‌ها و سرویس‌دهنده‌های اینترنت هستند ولی در این اکوسیستم عملاً اپراتور‌ها و خدمات‌دهندگان حوزه زیرساخت نفع می‌برند، یعنی تولیدکنندگان، ناشران و پلتفرم‌ها عموماً مدل درآمدی آن‌ها مجزا از حوزه محتوا و تولید و محتوایی بوده است. یکی از مواردی که در کشور‌ها عامل درآمدزایی در حوزه تولید محتوا شده، بحث مالکیت معنوی یا همان کپی رایت است، بنابراین برای تولیدکنندگان و دیگر بازیگران حوزه تولید محتوا ورود به تولید محتوا مقرون‌به‌صرفه نیست، البته در این میان برخی معتقد هستند باید فرهنگ‌سازی شود تا کاربر هم برای محتوای تولیدشده هزینه بپردازد، ولی به باور کارشناسان این موضوع در برخی محصولات مانند بازی‌ها و دیگر کالا‌ها می‌تواند صحیح باشد، اما وقتی کاربر اینترنت خریداری می‌کند، در حقیقت در حال پرداخت هزینه محتواست و باید تأمین‌کنندگان اینترنت یعنی اپراتور‌ها از آن سهمی را به تولیدکننده محتوا بپردازند.
